İş dünyası o günlere dönmek istemiyor

19 Mart 2008 09:55 tsi
AK Parti'nin kapatılması girişimi ile birlikte ekonomide oluşan belirsizlik ortamı şirketlerin yatırım kararlarını dondurması ile sonuçlandı. Dava sürecinin uzaması halinde kötümserliğin artacağına dikkat çeken iş dünyası, kalkınma için siyasî istikrarın

Cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği seçimlerinin damgasını vurduğu 2007'yi kayıp yıl kabul eden iş dünyasının 2008'e ilişkin umutları da kırılmaya başladı. AK Parti'nin kapatılma davasının Anayasa Mahkemesi tarafından reddedilmemesi halinde Türkiye'de siyasi istikrarın bozulacağı ve belirsizliğin artacağı endişesini yaşayan iş dünyası geleceğe yönelik planlarını askıya aldı.

Şirketler bütçelerini ve yatırım hesaplarını yeniden gözden geçiriyor. Kaynak makineleri fabrikası sahibi olan Ankara Sanayi Odası Başkanı Nurettin Özdebir'in aktardığı şu anekdot, davayı duyan işadamlarının geçirdiği şok dalgasını özetler nitelikte: "Davayı işyerinde strateji oluşturmak için toplantı yaparken öğrendik. Moral olarak bir anda o masanın başındaki herkesin gardı düştü. Böyle bir ortamda malzeme fiyatlarının görüşülmesinin anlamsız olacağını düşündük."

 
ALİ SABANCI (Pegasus Havayolları)
"Dünya piyasalarındaki likidite sıkıntısı ile birlikte iddianame ile yeni bir belirsizlik oluştu. Son 5 yıldır siyasi istikrarla birlikte ekonomide önemli gelişmeler yaşandı. Özel havacılığın gelişmesi de bunlardan biri. Umut ediyorum biz bu dönemde bu konsantrasyonumuzu kaybetmeyiz, daha önemlisi Ankara'daki abilerimiz, ablalarımız bu konsantrasyonu kaybetmez. Tek dileğim, inşallah çıktığımız yoldan bizi geri döndürmez."  

Yargıtay Başsavcısı'nın cuma günü yaptığı girişimin ardından hafta sonunu kederli bir bekleyişle geçiren reel sektör davanın süresinin de krizin boyutlarını etkileyeceği görüşünde. Hazır giyim markası Kiğılı'nın patronu Abdullah Kığılı, "48 saatte işlerde inanılmaz durgunluk yaşandı. İnşallah kısa sürer." temennisinde bulunuyor.

İşadamı İbrahim Kefeli de, "Borsa'daki düşüş, dövizdeki hareketlilik önemli değil. Sıkıntılara rağmen Türkiye istikrarlı görünüyordu. Bunu kaybetmemek lazım." diyor. Yatırım kararlarının birden kesildiğine dikkat çeken TÜGİK Başkanı Hazim Sesli, "Uşak'a yeni yatırımlar için gün sayıyorduk. Ancak şimdi ertelendi." ifadesini kullandı.

 
ALİ KİBAR (Kibar Holding)
"ABD Merkez Bankası, Avrupa Merkez Bankası, bankacılık kesimindeki sıkıntıları bertaraf için çalışıyor. Bu yapı ülkemize de yansıyacak. Geçen hafta sonuna kadar Türkiye'de bu gelişmelere kulak verilmiyordu. Kapatma davasının da etkisiyle ortamın yansımaları önceki gün piyasalarda etkisini gösterdi. Önümüzdeki süreçte bu etkinin devam edecek. Uluslararası bir kriz vardı, şimdi ikinci bir krizimiz oldu."  

AK Parti'nin kapatılması istemiyle Anayasa Mahkemesi'nde açılan davanın en az altı ay süreceği konuşuluyor. Sürenin bu kadar uzun olması iş dünyasını tedirgin ediyor. Ankara Sanayi Odası Başkanı Nurettin Özdebir, ekonominin siyasi otorite boşluğunu kaldıramayacağını vurgulayarak, birkaç günlük sürede bile çok sayıda işadamının ödemesini yapamadığını aktarıyor. Krizli yıllara dönmek istemediklerinin altını çizen Özdebir, dava sürecinin ekonominin sürdürülebilirliğini riske attığı görüşünde.

Dünya ekonomisindeki daralmanın etkilerinin daha güvenli bir geçişle atlatılması gerektiğini vurgulayan Özdebir, bunun için de ekonominin öncelikli gündem maddesi olmasını istiyor. Dövizdeki yükseliş, maliyetleri artırırken, esnafın nakit sıkıntısı had safhaya ulaştı. Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri Birlikleri Başkanı Salahaddin Hünü, "Demokratik yaşamın vazgeçilmez unsuru siyasi partilerin kapatılma talebi ile karşılaşmaları, demokrasiye sekte vurur. Bu da ekonominin dengelerini bozar, zaten, dünyada ve ülkemizde piyasalar durgun ve işsizlik oranı yüksek iken, bu tür gerginlikler ülkeye yarar getirmez." diyor.

 

 
İBRAHİM KEFELİ (İbrahim Kefeli Giyim)
"Son gelişmeler en çok özel sektörü olumsuz etkiler. İstikrarın sallantıda olduğu her dönemde sıkıntı olur artçı sıkıntılar başlar. Borsadaki düşüş dövizdeki hareketlilik önemli değil. Türkiye istikrarlı gibi görünüyordu. Ekonomide sıkıntılar vardı ama bir noktada istikrar sağlanmıştı. Enflasyon aşağı çekilmişti. Mahkeme kapatma kararı verirse etki olumlu olmaz. Ama tabii birtakım yanlışlar da yapıldığını belirtmek isterim. İnatlaşma ve restleşme olmaması lazımdı."  

Türkiye Genç İşadamları Konfederasyonu Başkanı Hazim Sesli, şirketlerin 2001 krizinin etkilerini büyük fedakarlıklarla atlattığına işaret ederek, dövizdeki artışın sürmesinin fiyatları da yükselteceğini, muhtemel bir krizin de öncekinden daha derin bir yara açacağını belirtiyor. Sesli, "Reel sektörde güven kaybı oldu, belirsizlik ortamı hâkim. İnsanlar geleceği karanlık olan, sonu belli olmayan bir ortamda yatırım yapmaz. Türkiye'nin ekonomiye odaklanması, buradaki sıkıntılara çözümler üretilmesi gerekiyordu. Sanayicilerin önü açılması gerekirken kaos ortamı oluştu.

 

 
ABDULLAH KİĞILI (Kiğılı Giyim)
"Son 48 saatteki gelişmelerle işlerde inanılmaz durgunluk yaşandı. Kurlar başını aldı gidiyor. Bu durum 2001'in 19 Şubat'ına gidişata benziyor. Bugün geldiğimiz noktaya öylesine büyük fedakarlıklarla geldik, krizin aynısını yaşayacak olursak sırtımızı mümkün değil kaldıramayız. Kurların yükselmesiyle ihracat patlamaz. Bu süreç inşallah kısa sürer. Devam ederse çok kötü sonuçlar doğurur. Ama moralimizi bozmamaya devam ediyoruz. İnşallah kısa sürede sona erer."  

Yarın kur kaç para olacak, faiz ne olacak, ne olacağını göremiyoruz." diye dert yanıyor. İş Hayatı Dayanışma Derneği Başkanı Recep Ekşi, ekonomide bu yıl iyileşme beklentisi oluşmuşken, söz konusu gelişmeyle, kafalarda soru işaretleri meydana geldiğini aktarıyor. Ekşi'ye göre işadamları şu an 'ne fiyat vereceğiz, kâr mı ediyoruz, zarar mı?' sorularına cevap arıyor. Yakın tarihe kadar 'dolar ne olacak?' tartışmaları yapılırken, şimdi gündeme 'Türkiye'de neler oluyor? YTL yeniden değer kaybetmeye mi başlıyor?' konusu hâkim oldu. En ani tepki veren sektörler arasında inşaat ilk sıralarda geliyor. Faizlerdeki beklenti, konut satışlarını olumsuz etkiledi. Ev fiyatları düştü. Krediyle daire alanları da taksit ödeme telaşı sardı.
 

--------------------------------------------------------------------------------

Dava ne kadar sürecek endişesi
İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Başkanı Süleyman Orakçıoğlu, dünyadaki dalgalanma karşısında Türkiye'nin süreci daha dikkatli izlemesi gerektiğini vurguluyor: "Kendi içimizde oluşan gündemlerle dünyadaki gelişmelerin etkisi daha da artacaktır. Dövizdeki hareketlilik önemli. Dövizdeki daha önce aşırı düşüşlerin nasıl olumsuz etkilemesi söz konusuysa ani çıkışların da olumsuz etkileri söz konusu." Hazır giyimin lokomotif markalarından LCW'nin yönetim kurulu üyesi İsmail Kısacık da dövizde istikrarın üzerinde duruyor.

Kısacık, "Dövizin yüksekliği iyi ama istikrarsızlık zararlı. Davanın altı ay süreceği belirtiliyor. Çok büyük bir belirsizlik demek. Hükümet kafasının üstünde kılıç sallanır gibi. Bu da teşvik sisteminin düzenlenmesi, sosyal güvenlik yasası gibi referandumların ertelenmesi demek. Bir şirket, genel müdürüne 6 ay sonra görevden alacağım derse ne yapabilir ki?" diyor.

İnci Ayakkabıları'nın yönetim kurulu başkanı Ali Murad Kızıltaş, pazartesi günü satışların düştüğüne dikkat çekiyor. Esnafın, davayla birlikte 'yeni bir kriz mi başlıyor?' endişesine kapıldığını aktaran Kızıltaş, maliyetlerin artmasının ciroların düşmesine ve binlerce şirketin kapanmasına yol açabileceğine işaret ediyor. Olumsuz senaryolara rağmen, Türkiye'nin süreci sağduyu ile atlatacağını düşünen Kızıltaş, demokrasinin işleyeceğine inanıyor.

ZAMAN

Bu haber 449 defa okundu.