Cheney Türkiye'yi neden ziyaret ediyor?

18 Mart 2008 22:20 tsi
ABD Başkan Yardımcısı Cheney'nin ülkemize sürpriz ziyareti haklı olarak merakları celbediyor. Bunun nedenleri ve ziyaretin olası gündemi konusunda biraz kafa yorunca şu hususlar öne çıkıyor:

Birincisi Cheney çok gezen bir Başkan Yardımcısı değil. O bakımdan gezdiğinde vereceği mesajlar da kıymete biniyor. Geçen Kasım ayından buyana, Sayın Başbakanımız ardından Sayın Dışişleri Bakanı ve ardından Sayın Cumhurbaşkanımız ABD'ni ziyaret ettiler. Bu ziyaretlerin hepsi olumluydu. Ardından PKK'ya karşı istihbarat paylaşımı başladı sonra hava harekatı ve ardından kara harekatı. Gates'in ziyareti ve bir gün sonra Kuzey Irak'tan çekilme! Anlaşılan Başkan Yardımcısı'nın bu konularda söyleyecekleri var. Muhtemelen Barzani ile teması önerecek ve bizim Güneydoğu meselemize “sadece askeri çözüm yetmez açılım yapın” diyecek. Ancak Cheney geçen hafta Cumhuriyet Başsavcısı'nın açtığı AKP kapatma davasından sonra herhalde konuşma notlarını değiştiriyordur. Nitekim böyle bir iç ortamda “efendim Güneydoğu'ya açılım yapın konuya siyasi çözüm bulun” demek pek akıllıca olmayacaktır.

Cheney'nin Kuzey Irak ve Irak'la ilgili gündem maddesi altında kendi özel ilgi alanı olan enerji konularında da bazı firmaları, mesela Chevron'u  öne sürmesi mümkün. Malum Başkan Yardımcısı olmadan once de Halliburton adlı ve şimdi Irak'ta büyük işler yapan enerji firmasının yöneticisiydi. Şimdi de görev süresi sona ererken kendini Chevron'a hazırlıyor herhalde. Aslında enerji konusunda bizim de söyleyeceğimiz çok şey olabilir. Örneğin Hazar'da meydan son bir yıldır Putin'e kalmıştı. ABD'nin bölgede bayrak göstererek özellikle Türkmenistan üzerindeki Rus baskısını dengelemesi için birlikte çalışılabilir. Bakü-Tiflis-Ceyhan hattı nasıl siyasi bir proje olarak başladıysa Türkmen gazının Hazar Geçişli Boru Hattı ile ülkemize ve oradan da düyaya ulaşması aynı yaklaşım, irade ve işbirliği ile sağlanabilir.

Cheney'nin ikinci büyük özelliği “neo-con”ların lideri olması. Yönetim'de son zamanlarda sinmiş gibi görünmekle birlikte etkilerinden bir şey kaybetmemiş olan bu kesimlerin yuvalandığı yer olan Başkan Yardımcılığı Ofisi'nin İran'dan ve Suriye'den bahsetmemesi mümkün değil. Bu Yönetim İran konusuna takmış durumda. İran ile işbirliğine girilmemesi konusunda çok duyarlılar. Ayrıca BM gündeminde üçüncü Güvenlik Konseyi Kararı çıkmak üzere, buna göre İran'a daha sert yeni yaptırımlar geliyor. Bu ortamda İran'a askeri müdahale seçeneği tamamen dışlanmış değildir. Hatta ABD Başkanlık yarışında eğer “ulusal güvenlik” konularında zayıf ve İran'a karşı yumuşak bulunan Obama Demokratların adayı olduğu takdirde müdahaleyi kesin olarak görenler hiç de azınlıkta değildir. Suriye de İsrail'e tehdit olarak görülen bir diğer ülke olduğu cihetle bu ülkeye de iyi ilişkilerimiz çerçevesinde mesaj vermemiz beklenebilir.

İran konusunda ABD'ye bu sefer Irak işgali öncesinde olduğu gibi çelişkili değil net bir mesaj vermek gerekiyor. Bu ise çıkarlarımız doğrultusunda tavır almamızı zorunlu kılıyor.

Ziyaretin bir başka gündem maddesi NATO'dur. NATO'nun gelecek ay yapılacak Bükreş Zirvesi'nde Gürcistan ve Ukrayna'ya “Üyelik Eylem Planı” sunulması bekleniyor. Ukrayna konusunda bir uzlaşma olsa da Gürcistan konusu Rusya'nın Abhazya'yı tanırım tehditleri nedeniyle daha zor. Bu konuda da destek isteyebilir Cheney.

Zayıf ihtimal olsa da bu hafta Moskova'da ABD Savunma ve Dışişleri Bakanları Gates ve Rice'ın Moskova'daki görüşmelerinin sonuçlarına göre gündeme gelebilecek bir diğer önemli konu ise ABD'nin Çek Cumhuriyeti ve Polonya'ya yerleştirmeyi düşündüğü, ancak Rusya'ya karşı olmadığına kimseyi inandıramadığı füze sistemleri konusunda bizden de destek ve yer istenebilir. Daha önce akla gelen ve Bakü'den istenen Gebele üssü eski Sovyet sistemine sahip olduğu için uyumlu bulunmamıştı.

Bu önemli ziyareti hep birlikte izleyeceğiz. Sonuçlarını ve gerçek gündemi öğrenmek için biraz daha beklemek gerekiyor.

Salih MERİÇ / aktifhaber

Bu haber 492 defa okundu.