20 milyar dolar kaybettik!

18 Mart 2008 09:01 tsi
Küresel finans krizine iddianame de eklenince piyasalar dibe vurdu. Zararın faturası tam 20 milyar dolar.

Siyasî istikrarın bozulacağı yönündeki endişelere küresel piyasalardaki olumsuz hava da eklenince Türk ekonomisi 'kara pazartesi' yaşadı. Davanın bir günlük zararı 20 milyar doları buldu. Borsa'da yüzde 7,46 ile tarihî düşüşlerden biri gerçekleşirken Euro 2, dolar 1,275 YTL'yi gördü. Faiz ise 18,35'e çıktı.

Bu parayla neler yapılabilirdi?

Faiz ve kurdaki artış da eklendiğinde fatura 20 milyar doları buldu. Bir günde buharlaşan paralarla 2.000 hastane, 20 bin okul, 220 bin daire, 2.500 km otoyol yapılabilirken, 80 bin işsize iş imkânı sağlanabiliyor. Bu rakam Türkiye'nin 2 aylık ihracatı ve enerji ithalatının yarısına denk. Ayrıca Merkez Bankası'nın yarın yapacağı toplantıda faizleri değiştirmeyeceği neredeyse kesinleşti.

Özel sektörün borcu büyüdü

Dolar 1,2755 YTL'ye çıkarak 12 Eylül 2007'den bu yana en yüksek düzeyi gördü. Dolar cuma günü 1,23 YTL'den kapanmıştı. Aradaki 4 kuruşluk fark iş adamlarının borcunu katladı. Özel sektörün borcu yaklaşık 150 milyar dolar. Bu rakam cuma günü 184,5 milyar YTL'ye karşılık geliyordu.

Faizler can yakacak

Ancak dün patronların borcu bir anda 190,5 milyar YTL'ye yükseldi. Euro da 2,0140 yeni lira ile Temmuz 2006'dan beri en yüksek seviyeye çıktı. Tahvil ve bono piyasasında en çok işlem gören 7 Ekim 2009 vadeli tahvilin bileşik faizi yüzde 18,63 ile 21 Ağustos 2007'den bu yana en yüksek düzeye çıktı.

Altın ve petrol yükseliyor

Dolardaki düşüşün etkisiyle petrol fiyatları 111,80 dolarla tarihî zirveye çıktı. Altın da 1030,80 dolara çıkarak rekor tazeledi, ama günü 1002 dolardan kapattı. Uluslararası piyasada petrol 111 doların üzerine çıktıktan sonra kâr satışlarıyla 106 dolara kadar geriledi. 1.5904 ile rekor kıran Euro/dolar paritesi, kâr satışıyla 1,58'in altına geriledi.

Borsalar (yüzde)

Türkiye - 7,4
Hong Kong - 5,2
Japonya - 3,7
Almanya - 4,18
Çin - 3,6
Brezilya - 3,19
Arjantin - 2,84
İngiltere - 3,86
Rusya - 2,9
Fransa - 3,51
ABD Dow Jones +0,18

Bununla sınırlı değil

Uzmanlara göre maliyet sadece bu rakamla sınırlı değil. Yurtiçi ve yurtdışı belirsizliklerin devam etmesi enflasyonun tırmanmasına, başta emlak ve otomotiv sektörleri olmak üzere reel sektörün diğer alanlarına da yansıyabilir. Alternatifbank Hazine Baş Sorumlusu ve Genel Müdür Yardımcısı Murat Özer'e göre, kapatma davası olmasa da piyasalarda bugün düşüşler olabilecekti, ancak dava düşüşte katalizör etkisi yarattı. Özer'e göre dalgalanmanın maliyetleri şöyle,”Avrupa ülkelerine ihracat olumlu etkilenebilir ama kur baskısı Merkez Bankası'nın enflasyonla mücadele konusunda zaafı ortaya çıkarır. Enflasyon olumsuz etkilenir,harcama talebi azalır. Bu duruma bağlı olarak konut ve otomotiv sektöründe fiyatlarda bir düşüş meydana gelir. Enerji fiyatları artar. ' dedi.

Olayı parti kapatma davası yanında uluslararası konjonktürle de ilgili olduğunu belirten Ekonomist Mustafa Sönmez, 'Tüm dünyada yaşanan ekonomik çalkantı zaten hissediliyordu bizde birde iç sorun eklendi. Piyasalardaki bu durum kalıcı olmayabilir. Ancak kur çıkar, ithalat pahalılaşır, ihracat gücü azalır, enerji maliyetleri artar. Emlakta durgunluk artarev fiyatlarında düşer. Enflasyonu kamçılanır.' diye konuştu.

Maliyeti 18 milyar dolar

Borsada yaşanan düşüşün maliyetinin yaklaşık 18 milyar dolar olduğunu belirten Merkez Menkul Değerler Araştırma Müdürü Özgür Yurtdaşseven, 'Dolarda ilk gün yaşanan yüzde 3'lük artış özellikle döviz açığı bulunan özel kesim açısından önemli bir risk artırıcı unsurdur. Emlak ve otomotiv sektörleri bu durumdan olumsuz etkilenecektir. Piyasada alıcı kalmayacağı için fiyatlarda bir düşüş yaşanacaktır. Bu tip bir dalgalanmanın tek olumlu etkileyeceği sektör ihracatçılar olabilir, ancak o taraftada bazı şirketlerde yüksek döviz pozisyonunun olduğu unutulmamalı. Enflasyon tarafında ise kurlar ne derece bu seviyelerde kalacak onu görmek gerekiyor. Eğer kurlarda mevcut yüksek seviyeler kalıcı olursa enflasyonun bundan olumsuz yönde etkilenmesi kaçınılmaz olacaktır' dedi

Dava satışları ikiye katladı

Profosör doktor Aydın Ayadın'a göre ise, yurtdışı borsalarda yüzde 3-4 arası düşüşler yaşanırken bizde yüzde 8 kayıp oldu.. Bunun nedeni dünyadaki krize bir de iç siyasetteki gelişmelerin eklenmesi. Türkiye'deki iç siyasetteki bu çekişmenin ve çalkantının dozunu aşağı çekmek gereklidir. Dozu artırmak kimsenin ekmeğine yağ sürmez. Ülke olarak bu hepimize zarar verir. İktidarın, muhalefetin, sivil toplum örgütlerinin ve diğer kuruluşların olaylara daha duyarlı olmaları gerekli.

Yüzde 60 dava sattırdı

Prof. Dr. Kerem Alkin'e borsada yaşanan satışta yüzde 60 davanın , yüzde 40 yurtdışı gelişmelerin etkisi bulunuyor.Dünyanın tanınmış finans kurumlarına yönelik olası iflas haberleri ve başta Beyaz Saray yönetimi olmak üzere Amerikan Merkez Bankası FED'in piyasalardaki kaosu toparlayamayacağına dair endişelere yargıtay davasının eklenmesi satışları tetikledi.

internethaber, yenişafak

Bu haber 762 defa okundu.