Adalet saraylarda dağıtılmaz!

İstanbul'un Çağlayan semtinde yapımı süren inşaat alanında dev bir pano asılı. Panodaki yazı şöyle:

"Avrupa'nın en büyük adalet sarayı burada yükseliyor..."

Burada üç problemli nokta var.

Birincisi, yargı sorunumuz büyük, gösterişli adliyeler inşa etmekle çözülmez. Çünkü sorun adliyelerin fiziki koşullarından ileri gelmiyor. Sorun, hukuk sistemimize ve aktörlerine sirayet etmiş olan zihniyette.

Bu zihniyet, adaletten önce devleti düşünen, hukuku vatandaşa karşı tasarlayan bir anlayış.

İkincisi, Türkiye dışında dünyanın hiçbir yerinde adliyelere “saray” denmiyor. Dolayısıyla inşaatı yapılan bina, “Avrupa’nın en büyük adalet sarayı” olmayacak, çünkü Avrupa’da adalet sarayı yok.

Adliyelere saray ismi verilmesi bize adaletten önce devleti düşünen, vatandaşa karşı kendini konumlayan anlayışa dair çok şey söylüyor:

Kendini topluma, vatandaşlara karşı konumlama, ister istemez bir “sarayda” yaşandığı hissi veriyor. Yani adliyeler, toplumdan kopuk yerlerdir.

Çünkü bu hukuk sistemi, bu toplumun içinden, vatandaşların taleplerine göre değil; tepeden, şekillenmiş durumda.

Üçüncüsü ve en önemlisi, bu durum, Türkiye’de hukuk sistemiyle adalet arasındaki ağzı açık makası gayet iyi gösteriyor: adalet saraylarda dağıtılmaz… “Saray”lardan uygulanmaya çalışılan hukuk adalet üretmez...

Çünkü saraylar, gelir dağılımı adaletsizliği üzerine kuruludurlar. Sarayların içindeki o eksiksiz hayata karşılık, sarayın dışında müthiş bir yoksulluk vardır.

Sarayların kendi iç ilişkileri de adalete aykırıdır. Birileri sarayda hizmetçidir, çalışandır.

Tüm bunları bir kenara bırakıp, şuandaki adliyelerin iç tasarımlarına baktığımızda da, saray demenin imkanı yok. Yani belki "sadece mimari açıdan “saray” benzetmesi yapılıyor demek" de mümkün değil.

Bir toplum adalet sayesinde bir arada durur ve adalet o toplumun iç ilişkileri içinde şekillenir, anlamını bulur. Birilerinin tepeden, “saraylardan”, toplumun dışından verdiği, dayattığı kararlarla değil.

www.iyibilgi.com özel İlhan Döğüş