Kürtlerden sorunun çözümü için öneriler

3 Mart 2008 14:44 tsi
Kürt sorunu bu ülkenin en ağır sorunu. Bu sorunun ülkemizin refahı ve huzuru için hemen çözülmesi gerekiyor. Çözüm ise diyalogtan, iletişimden geçiyor. Onun için önce sorunu yaşayan Kürtlerin sorunu nasıl algıladıklarını ve çözüm önerilerini dinlememiz, d

"Çözüm, kendi kaderini tayin hakkında"

Kemal Burkay (Kürt politikacı, yazar): Kürt sorununun çözümü için bence Türkiye'nin atması gereken iki ciddi ve köklü adım var: Birincisi, Türkiye 85 yıldır izlediği yanlış politikayı terk etmeli. Bu politika Kürt halkının varlığını inkâra ve onu Türkleştirmeye yöneliktir. Bu yanlış bir politikadır.  Onları zorla asimile etme, Türkleştirme çabası ise adil değildir, insanlığa karşı bir suçtur. Nitekim Türkiye bu politika ile yüzyıla yakın süredir Kürt halkının haklı özgürlük taleplerini bastırmaya çalıştı. Bu karşılıklı şiddete, ayaklanmalara, karşılıklı büyük can kayıplarına, acılara, ülkemizin yıkımına, kaynakların boşa harcanmasına ve bir bütün olarak hem Kürt, hem Türk halkının uygarlık yolunda geri kalmasına yol açtı.

İkincisi ise, Türkiye çözüm için barışçı yöntemi ve Kürt halkıyla diyalogu seçmelidir. Kürt sorunu ancak uluslararası adalete ve hukuka göre çözülebilir. Bu konuda temel ilke kendi kaderini tayin hakkıdır. Kendi kaderini tayin ille de ayrı devlet kurma anlamına gelmez. Eşitlik temelinde bir federasyonla da bu sorun kalıcı bir çözüme ulaşabilir. Böylece Kürt halkı özgürleşir, Türkiye barış ve demokrasi yoluna girer. Bizce böyle bir çözüm, bugünkü bölge ve dünya koşullarında gerçekçidir. Türkiye 150-200 bin Kıbrıs Türkü için istediği hakları, kendi sınırları içindeki 20 milyonluk Kürt halkına tanımalıdır. Mademki kardeşiz, Kürt halkına eşit haklar tanımak neden akla gelmiyor? Bunun için kardeş olmaya da gerek yok; hak haktır.

Barış ve diyalog yolunun açılması içinse, Türkiye öncelikle şu adımları atmalı:

1- Askeri yöntemler terk edilmeli; 2- Kürt sorunu özgürce tartışılmalı. 3- Bir genel af çıkarılmalı; 4- Demokratik yeni bir anayasa ile legal Kürt siyasal partileri, dernekleri ve kültür kurumları önündeki tüm engeller kaldırılmalı; 5- Kürt dili yayın alanında tümüyle serbest olmalı. 6- Kürtçe eğitim dili olmalı.

"Kürtlere anayasal güvence tanınmalı"

Akın Birdal (DTP Diyarbakır Milletvekili): Kürt sorununun askeri operasyonlarla çözülemeyeceğinin artık anlaşılmış olması gerekir. Halkımız 22 Temmuz seçimlerinde önemli bir fırsat yarattı. Meclis'e Kürt sorununun barışçıl yoldan çözümünü isteyen DTP'nin girmesi, olumlu bir zemin oluşturdu. Bence bu yolu denemeden, başka alanlarda çözüm arayışı çok yanlıştı. Bu nedenle askeri hareketin durmuş olması çok önemli. Sınır ötesi harekât, ilk başta yaşama hakkı çerçevesinde insan haklarına aykırıydı, başka bir ülkenin topraklarına müdahale edildiği için uluslararası hukuka aykırıydı ve daha önceki 24 operasyondan çözüm alınamamış olması, yine çözüm olamayacağını gösterecek yeterli bir veriydi. Operasyonun sonlanması yeni bir fırsat yaratmış olabilir. Kürtlere anayasal güvence tanınması çok ama çok önemli. Demokratik, çoğulcu, uzlaşmacı ve sivil bir anayasa, bu topraklarda yaşayan farklı kültürlerin güvencesini yansıtmalıdır. Çözümün başlangıcı da bu olacaktır. Sonra arkası gelir. 'Farklı kültürlerin eşit ve özgürce bir arada yaşaması, herkesin eşit ve özgür yurttaşlar olduğu' anayasada yer alarak güvence verilirse, gereksinim karşılanmış olur. Kürtlerin açıkça zikredilmesi de gerekmez. Ve kaynağını anayasada bulan 'eşit ve özgür yurttaşlar' ilkesine dayalı düzenlemeler ise zaten yapılacaktır.

"Kapsamlı bir çözüm paketi gerekli"

Hüsnü Öndül (İnsan Hakları Derneği Genel Başkanı): Kürt meselesinin çözümü için öncelikle bu konunun yasaksız konuşulmasını sağlamak çok önemli. Dolayısıyla ifade özgürlüğü koruma altına alınmadan, hiçbir gerçek adım atılamaz. İkinci konu, bölge insanının, baroların, demokratik kitle örgütleri ve siyasi partilerin katılımıyla hazırlanacak kapsamlı bir çözüm paketi. Bu gelişme ya da kalkınma paketi, Kürt meselesinin ekonomik, sosyal, kültürel, siyasi, hukuki boyutlarına ilişkin bütüncül bir yaklaşımı ifade etmelidir. Hükümet katılımcılık ilkesini esas alarak böyle bir paket hazırlanacağını kabul ederse, barışçıl çözümün önü açılır. PKK ilke olarak silahsızlanmayı reddetmiyor. Demokratik bir gelişim paketinin açılması durumunda, PKK'nın silahsızlan-masını çok büyük bir olasılık olarak görmekteyim.

"Yerel açılımlara müsaade edilmeli"

Yavuz Önen (Türkiye İnsan Hakları Vakfı Başkanı): Kürt sorununun sivil yoldan çözümü için adımların devlet tarafından atılması gerekir. Devlet kapsamlı bir proje başlatmak durumunda. Kürtçenin eğitimi meselesinin Türkiye eğitim sistemi çerçevesinde çözümlenmesi en doğrusu. Sadece Kürtçe de değil, Türkiye eğitim sistemi içinde Türçe dışında bütün dillerin de öğretilmesine yönelik bir çalışma başlatılmalı. Yerel yönetimlerde çok kapsamlı kültürel açılımlara müsaade edilmesi önemli. Diyarbakır Sur Belediyesi Başkanı çok dilli yerel yönetim uyguladığı için görevden alınmasın.

DTP'lilerin üzerindeki baskılar azaltılırsa daha doğru politikalar üretme imkânı bulabilirler.

PKK'nın talebi özgür ve bağımsız bir Kürdistan olmadığı için, öne sürülen taleplerin barışçıl yoldan çözümlenmesinin olanaklı olduğunu düşünüyorum. Hükümet kapsamlı bir proje çerçevesinde sorunları çözücü adımlar atarsa, PKK da barışçıl bir mücadele zeminine çekilebilir. Kürt kimliği Türkiye'de henüz kabul edilmiş bir kimlik değil. Türklük ve Müslümanlık dışında hiçbir kimlik tanınmıyor zaten. Aleviler ve diğer inanç grupları da tanınmayan kimlikler arasında.

"İlk etapta akan kanın durması gerekir"

Fatma Kurtulan (DTP Grup Başkanvekili-Van Milletvekili): İlk etapta, akan kanın durması gerekir. Sınır ötesi ve sınır içi operasyonlar çok yaygındı. Bunu yapmamak gerektiğini söyledik. Denenen yöntemlerden vazgeçilmesi gerektiğini söyledik. İlk olarak şiddete dayalı operasyonların durması gerekiyor. Kürtlerin anayasal güvencesi, farklılıkların anayasal güvence alıtana alınması önemli. Anadil üzerindeki baskıların kaldırılması gerekiyor. Onlarca boşaltılan köyler var, koruculuk var. Koruculuğun lağvedilmesi gerekiyor. PKK Kürt sorununu yaratmadı, Kürt sorunu PKK'yı yarattı. Bir daha da bu sorunların ülkemizin önüne gelmemesi için demokratik özerklik projemiz var. Uzun vadede Kürt sorununun çözümüne katkı sağlayabilir.

"Önce Kürtlerin dili ve kimliği kabul edilmeli"

Murat Bozlak (Eski HADEP Genel Başkanı): Kürt sorununu barışçı ve sivil yoldan çözüme kavuşturmak için öncelikle Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olarak Kürtlerin varlığını kabul etmek gerekiyor. Kürtlerin varlığını kabul etmek, Kürtlerin kimliğini kabul etmek demektir. Bir halk varsa onun dili de vardır. Dilini yani Kürtçeyi kabul etmek gerekiyor.

Kısacası öncelikle Kürtlerin, kimlikleri, dilleriyle özgür vatandaşlar olarak bu topraklarda yaşamalarının koşullarını yaratmak gerekiyor. İkinci etapta ise bir genel siyasi af çıkarılmalıdır. PKK'lı gençlerin Türkiye'ye gelişini sağlayacak bir yasal düzenlemeye gitmenin önemi ortada. Kürtler, Türk kardeşleriyle bu topraklarda birlikte yaşamak istiyorlar, benim inancım budur.

"Şahinlikten uzaklaşmalıyız"

Seydi Fırat (Barış Meclisi Sözcüsü): Son operasyon acıları daha fazla ön plana çıkardı. Bu yöntemler barışa hizmet edemez. Kürt sorununun tek çözüm yolu barıştan geçer. İster asker, ister hükümet, ister PKK, olayın bütün taraflarının enerjilerini barışa ve demokratik çözüme yoğunlaştırması en doğrusu. Bu sorunun ABD gibi dışarıdaki aktörlerle değil, içeride çözülmesi gerekir. Şahinlerin üslubundan uzaklaşılması şarttır. Bana göre hem Kürtler hem de Türkler şahinlikten hızla uzaklaşmalıdır. Türkiye'de olduğunu, eğer çözüm üretilebilirse bunun ülkeye büyük bir güç kazandıracağını da vurgulamak gerekir. Diyaloğun, DTP'yle, aydınlarla, hatta bir ucu da PKK'ye uzanan bir çerçeveye oturtulmasında fayda vardır. Başka bir ifadeyle, PKK diyalogdan dıştalanmamalıdır. Diyalog ve ortak yol haritası oluşturulması çok önemli. Kürtler, kültürel ve kimlik haklarının kabul edilmesini istiyor ve özgürce örgütlenecekleri bir zemimin ortaya çıkmasından yanalar. Ayrıca savaş bittikten sonra gerillanın akıbetinin belirlenmesi isteniyor.

'Özerklik güçlenmeli'

Selahattin Demirtaş (DTP Grup Başkanvekili-Diyarbakır Milletvekili): Öncelikle Kürtçe eğitimi serbest bırakırdım. Yüzde 10 seçim barajını kaldırırdım. Doğu ve Güneydoğu'da istihdama yönelik ekonomik yatırımlar yapardım. Yerel özerkliğin güçlendirilmesi için anayasa değişikliği yapardım. Genel af. Bu beş adım Türkiye'de Kürt sorununu çözer. Buna bir altıncı adımı eklemeye bile gerek yok.

Sancar: PKK hesaba katılmalı

Prof. Dr. Mithat Sancar (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi): Kürt sorununun çözümünün bir proje çerçevesinde olması gerektiği açık. Ve bu proje PKK'yı mutlaka bir olgu olarak hesaba katmalıdır. Silahsızlanma kavramını önemsiyorum. Uluslararası hukukta da çok önemli bir kavramdır. İşte bu proje, silahsızlanma için örgütün yönetim ve militanlarını ikna edecek bir öze sahip olmalıdır. Ayrıca potansiyel militan ve üyeleri silahlı mücadele fikrinden de uzaklaştıracak bir yapıya sahip olması gerekir. Her şeyden önemlisi, Kürt sorununda belli bir çözüm niyetinin, samimi bir iradeyle devletin ve hükümetin yetkili ağızları tarafından açıkça dışa vurulması gerekiyor.

Radikal

Bu haber 265 defa okundu.