Güneydoğu esnafı kan ağlıyor!

27 Şubat 2008 16:50 tsi
Kuzey Irak'a yönelik operasyonlar ve kara harekatı nedeniyle toptancılar Doğu ve Güneydoğu'yu riskli ilan edip mal satışlarını durdurunca, bölge esnafını ohal günlerine dönme korkusu sardı. Bölgede operasyon nedeniyle sınır ticareti durmuş durumda.

Beyaz eşyadan, gıdaya kadar büyük üreticiler ve toptan satış yapan firmalar kara harekatı nedeniyle Doğu ve Güneydoğu Anadolu'yu riskli bölge ilan etti. "Bölge gergin, ekonomide ne olacağı belli olmaz. Yaptığınız alımların parasını ödeyememe durumunuz olabilir" diyen büyük üreticiler bölge esnafına mal satmıyor. Esnaf büyük üreticilerin "satamazsanız marka imajı bozulur" diyerek peşin de olsa kendilerine büyük miktarlarda ürün verilmediğini belirtiyor.

Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde operasyonlar ve kara harekatı nedeniyle ekonomik açıdan gergin günler yaşanıyor. Irak'a ihracat yapan firmaların yaşadığı sıkıntıların, yatırım planlayan bazı yabancı yatırımcıların bekleme sürecine girmesinin ardından bölge halkının da önünü görememesinden dolayı alımlarını ertelemeye başladığı belirtiliyor. Bu ertelemeler inşaattan, giyime, gıdadan, beyaz eşyaya kadar tüm sektörlerde etkisini göstermeye başladı. Bölge esnafı tekrar olağanüstü hal dönemi ekonomik koşullara dönme korkusu taşıyor.
 
Bankalar teminat mektubu vermiyor

Bölgedeki esnafın büyük bir kısmı dağıtıcı. Üreticilerden uzun vadelerle mal alan firmalar ellerindeki malı sattıkça üreticilere olan borçlarını ödüyor. Diyarbakır'da beyaz eşya satıcısı Mahri Ferhan "Önceden uzun vadelerle çok rahat mal alabiliyorduk. Hatta çek olmadan dahi büyük parti malları temin edebiliyorduk. Son zamanlarda peşin alma talebimize rağmen büyük parti malları kaldıramıyoruz" dedi. Gülseren Gıda sahibi Medeni Gülseren ise şu açıklamayı yaptı: "Zaten işlerimiz çok kötüydü, operasyonlarla bitkisel hayata girdik. Batı firmaları buraya tehlikeli bölge gözüyle bakıyor. Bize mal göndermiyor. Diğer taraftan halk da alımlarını durdurdu. Birçok esnaf kapenk kapatma durumda. Siftah yapadığımız günler oluyor. Diyarbakır'daki toptancılar sitesindeki firmaların yüzde 60'ı bir yıl içinde iflas edebilir."

Batmanlı Boyden Gıda'nın sahibi Deniz Aras, operasyonlar ve kepenk kapatma eylemleri ile ağır darbe aldıklarını ifade ederek "Eskiden daha uzun vadelerle mal alabiliryor iken artık kısa vadelerle alıyoruz. Bu vadede ancak bir ay oluyor. Satışlar da durdu. Ölü sezondan bile daha ölü bir sezon var. Satış yapamayınca borçlarımızı ödeyemiyoruz" dedi.

Diyarbakır'da faaliyet gösteren Uçar Gıda'nın sahibi Mete Uçar da aynı durumdan şikayetçi. "Büyük şirketler bize mal satmıyor. Bankalar teminat mektubu vermiyor. Bayiler kapanıyor" diye konuştu.
 
İnşaat projeleri askıya alındı

Bölgede birçok inşaat projesi bulunan Diyarbakır merkezli Nergiz İnşaat yetkilileri ise hayata geçirmeyi planladığı projeleri askıya aldıklarını açıkladı. Yetkililer, "Birçok faaliyetimizi askıya aldık. Herkes parasını elinde tutma taraftarı. Ticarette para dönmediği içinde piyasa durgun. Bu şartlarda kimse de konut almaz. İnşaatları durdurduk. Yeni proje yapmıyoruz şu anda mevcut işlerimizi tamamlamayı hedefliyoruz" dedi.

Batman'da alçı fabrikası bulunan Fernas Alçı İnşaat'ta durgunluktan nasibini aldı. Irak'a ihracat ağırlıklı kurulduklarını ancak son dönemde işlerin iyi gitmediğini belirten Fernas Alçı İnşaat'ın Fabrika Müdürü Salih Yıldız, "Irak'a 2006'da çok yüksek ihracat yaptık daha sonra özellikle seçim sonrası operasyon söylentileri ile ihracatımız ciddi oranda düştü. Habur'da da işler ağır ilerliyor. Bu nedenle iç piyasaya dönmek zorunda kaldık. Ancak sınıra yakın bölgelerde de satışlar düştü" dedi.
Batman Sanayi ve Ticaret Odası Genel Sekreteri Rıfat Taşan, Güneydoğu Anadolu bölgesinde ticari hayatta büyük düşüş olduğunu ifade etti. Operasyon öncesi bir çok firmanın yatırım yapmak için kendilerine müracaat ettiğini ifade eden Taşan, "Operasyonların başlamasıyla bu ilgi bıçak gibi kesildi. Artık kimse gelmiyor" diye konuştu.
 
 
GAP BİR AN ÖNCE BİTMELİ

Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mehmet Kaya: Çaresizlik, işsizlik ve yoksulluk nedeniyle örgüte katılımlarda da artma oldu. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde yatırım ortamı iyileştirilmeli. Tarımsal yatırımlar teşvik edilmeli. Yıllarca ihmal edilen GAP sulama kanallarının hizmete sokulması gerekiyor. Böylelikle 4 milyona yakın bölge insanına istihdam yaratılacaktır. Ucuz emek için Mısır'a gitmeye gerek yok, yatırım ortamı iyileştirilsin, firmalarımız bölgeye gelsinler.
 
YATIRIM İKLİMİ DÜZELTİLMELİ

Gaziantep Ticaret Odası Başkanı Mehmet Aslan: Operasyonlar ve kara harekatının tamamlanmasının ardından bölgede ticaret daha uygun şartlarda ve güvenli bir ortamda yapılacak. Çok kısa süreli olarak Habur Sınır kapısında birliklerin geçişi süresince sevkiyatlarda sorunları yaşandı. Ama bu aksama bölge ticaretinde büyük bir sıkıntıya neden olmadı. İstihdam ve işsizlik konusunda bölgede sıkıntı var. Bunun yanı sıra yatırım iklimini yeterince iyi değil ve maliyet girdileri çok yüksek.
 
SINIR TİCARETİ TAMAMEN DURDU

Van Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Zahir Kandaşoğlu: Kara harekatı nedeniyle piyasa durma noktasına geldi. Doğu Anadolu Bölgesi'nde ekonominin dinamiklerinden biri de sınır ticaretidir. Operasyonlar nedeniyle sınır ticareti tamamen durdu. Van'da 10-15 kez elektrik kesintisi var. Kim burada bu ortamda yatırım yapar. Bölgede altyapı sorunları çözülmeli. İran ve Dış Ticaret yetkilileri toplantı yapacaklar. İthalata ve ihracata tabi tüm malların sınır ticareti yoluyla serbest bırakılmasını istiyoruz.
 
HAREKATTAN İHRACAT POZİTİF ETKİLENİR

Gaziantep Sanayi Odası (GSO) Yönetim Kurulu Başkanı Nejat Koçer
Irak'ın kuzeyinde güvenlik sağlandığı, buradaki terör minimize edildiği takdirde bölgemizin ve Türkiye'nin ihracatında artış olacak. Harekattan bölge ekonomisinin olumsuz etkileneceği beklentisi gerçekleşmeyecek, tam tersi olacak; bizim önümüzdeki aylarda ihracatımızda çok daha fazla rahatlama olacak. Aksi dahi olsa ülkemizin güvenliğini ilgilendiren bu terör sorunundan kurtulmak için eğer bir bedel ödemek gerekiyorsa, bu bedel de ödenir. 

 GÜNEYDOĞU İÇİN İŞADAMLARI NE ÖNERİYOR
* Bölgeye yönelik sektörel ve kademeli teşvik verilsin
* Nitelikli sanayi bölgeleri kurulsun.
* Yatırım yapan işadamından 10 yıl vergi alınmasın.
* Sulama ve altyapı yatırımlarına önem verilsin.
* Mayınlı araziler organik tarıma açılsın.
* Asgari ücret kademeli hale getirilsin.
* GAP bir an önce bitirilsin.
 

referans

Bu haber 582 defa okundu.