Ortadoğu'daki 500 milyar doların yüzde 5'i gelse yeter

11 Şubat 2008 13:56 tsi
Türk-Lübnan ve Türk-Ortadoğu İş Konseyleri'nin Başkanı Mehmet Habbab, Avrupa ve ABD'den uzaklaşmaya başlayan Körfez sermayesinin yeni adresinin Türkiye olması gerektiğini belirtiyor. Habbab, 490 milyar dolarlık Körfez sermayesinin yatırım yapacak yer ar

AK Parti hükümetinin iktidara geldiği ilk yıldan itibaren körfez sermayesini Türkiye'ye çekme çabaları, bu ülkelere yapılan üst düzey seyahatlerle sürüyor. Son olarak Cumhurbaşkanı Abdullah Gül Katar'a gitti. Petrol fiyatlarının 70-80 dolarlara çıkmasıyla ciddi bir sermaye birikimi sağlayan Körfez ülkeleri de rotalarını Türkiye'ye kırmaya başladılar. ABD'de yaşanan 11 Eylül olayından sonra Batı'dan uzaklaşmanın da etkisiyle bu ülkelerden Türkiye'ye gelen sermaye 25 milyar dolara yaklaştı.

Bu sayede Ortadoğu ülkelerinden gelen şirketlerin sayısı hızla artarken Lübnan'dan, Dubai'den, Kuveyt'ten Suudi Arabistan'dan gelen güçlü şirketler önemli yatırımlara imza attı.

Mehmet Habbab, Lübnan kökenli bir işadamı. Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Türk-Lübnan ve Türk-Ortadoğu İş Konseyleri'nin başkanı. İş hayatına Konica, Minolta gibi teknoloji ürünlerinin distrübütörlüğünü alarak Transteknik Holding'i kurarak başlayan Habbab'ın dedesi Osmanlı imparatorluğu döneminde Lübnan'a göç etmiş. Lozan anlaşmasıyla dönüş hakkı verildiğinde ise işler nedeniyle dönememiş. Dönüş 1960'da Beyrut'ta başlayan iç savaş sonrası gerçekleşmiş. Lübnan asıllı olmasının öyküsü bu. Bugün Delta Petrol'le sadece enerji alanında faaliyet gösteren Habbab'la Kasımpaşa'daki ofisinde konuştuk. Carter'dan baba ve oğul Bush'a kadar dünyanın ünlü siyasetçileriyle fotoğraflarının bulunduğu ofisinde yer alan tablolar ve Hard Rock Kafe objeleri Habbab'ın ne kadar renkli bir kişi olduğunun ipuçlarını veriyordu. 
 
Bu pazarlardaki gelişme nasıl oldu?

10 yıl önce hiçbir şey satamıyorduk. 2000'den sonra gelişme başladı. Başbakan gitti, cumhurbaşkanı gitti. Yani bu pazarı yeni fark ettik. Bu gelişmede siyasi olarak yakınlaşmamız da etkili oldu. Dünya kadar paraları var ve yatırım yapacak yer arıyorlar. 2007 sonu itibariyle petrol ihraç eden ülkelerin ellerinde 490 milyar dolar serbest para var.
 
Onların Türkiye'ye yönelmesinde 11 Eylül'ün etkisi de oldu sanıyorum.

Tabii… 11 Eylül bize yaradı. Araplar artık bu taraflara yatırım yapıyor. Türkiye'de çok büyük bir gelişme içindeler. Türkiye'den araziler alıyorlar. Büyük paralar yatırıyorlar.
 
Türklerle Araplar arasında bir soğukluk vardır yıllardır. Bu aşıldı mı artık?

Bence bu soğukluk aşılıyor. Hem Araplarla hem bizimkilerle konuştum. Türkler 1917'de İngilizlerle bir oldular, bizi arkadan vurdular diye soğuk Araplarla. Araplar ise 400 sene hiçbir şey görmedik o dönemde şansımızı denedik açıklamasını yapıyor. Karşılıklı olarak yatırım da yapılmamış. Türkiye cumhuriyet döneminde laiklik nedeniyle dini vurgulara izin vermedi. Araplar ise çok dindar insanlardı, aşiretler hâkimdi. Yatırımlar Avrupa'ya yöneldi. 1920'den 2000 senesine kadar herkes Avrupa'ya yöneldi. Gidenler de yobaz diye suçlandı. Araplara niye gelmediniz Türkiye'ye diye sorduğumda ise 'Biz de yatırım yapmak istedik ama sırtı dönük bir ülke gördük. Böyle bir yere yatırım yapmak istemedik. Bize gel demediler biz de gidemedik. Oysa Mısır gibi bazı ülkeler buyurun gelin, dediler' diyorlar.
 
Yatırım imkânı arayan çok yatırımcı var mı?

Gayrimenkulde çok araştıran var. Her gün arıyorlar. Özellikle Dubaililer… Lübnan'dan bir kuruyemişçi dükkânlar açmak istiyor. Uçaklarda yer bulmak imkânsız.
 
Mısır Türk yatırımcıların son dönemde en cazip bulduğu ülkelerden biri oldu. Yatırımlar artıyor. Ancak Türkiye'de yatırımlar tamamen oraya kaçacak diye endişeler var. Gerçekçi bir kaygı mı bu?

Türk yatırımları 1.5 milyar doları buldu. 300'e yakın Türk firması var. Ekonomik bir gelişme içindeler. Korkulacak bir durum yok. Bizden nasıl gidiyorsa onlardan da Türkiye'ye gelenler var. Gayrimenkulde yatırımları var, otel satın aldılar. Ama biz daha gelişmiş bir ekonomi olduğumuz için bizden giden daha fazla.
 
Irakla ticaretimiz ne durumda. Gelecekte nasıl bir gelişme bekliyorsunuz?

Şu anda işler durdu, kaos var. Gerçi heyetler geliyor görüşmeler sürüyor ama şimdilik sıkıntılı. Ancak Irak sıfır bir ülke. Çok yatırım yapılacak. En yakın ülke ise Türkiye. Gelecek 20 sene yatırıma muhtaç. En iyi aday biziz. Yakınlığımız kalitemiz ve fiyatımızla avantajlıyız. Başka kimse bizimle rekabet edemez. Dizayn, yazılım gibi konularda çok geliştik. Fabrikaları ancak biz ucuz maliyetle kurarız. Bugün Irak'ta 2 milyon varil petrol ihracatı var. Yani 60-70 milyar dolar geliri var. Bu paranın yarısını yatırıma ayıracaklar.
 
Kerkük-Yumurtalık hattında durum nedir?

Çalışıyor ama kapasitesi 80 milyon ton bize 10-15 milyon ton geliyor.
 
Konseyinizin kapsamındaki diğer ülkelerle ilişkiler nasıl? Ürdün, Suriye, İran'la...

Ürdün çok küçük bir pazar. Ancak oraya da Türk yatırımcılar gidiyor. Çünkü ABD ile nitelikli sanayi bölgesi var. Oradan ABD'ye ihracat yapabiliyoruz. Birçok Türk yatırımı var. Suriye'de gelişen bir pazar. 1 milyar doları aşmışız. Bakanımız Kürşat Tüzmen 2008'de 2 milyar doları aşalım diyor ve olacak. ABD de bu ülke ile ilişkilerimize ses çıkarmıyor. Silah satmadıktan sonra siz ticaret yapın, diyor.
 
Bu ülkeler üretimde Türkiye'ye alternatif hale geliyor değil mi?

Ucuz işçilik ve çeşitli yatırım avantajları var. Bizde artık her şey çok pahalı. İstanbul'da maaşlar neredeyse Londra ayarında oldu. Pirelli geçen sene bir fabrika daha kurmayı düşünüyordu, vazgeçti Mısır'a gitti. Lastik sektöründe bir işçinin maliyeti Türkiye'de 36 bin dolar, Mısır'da 4 bin dolar. Türkiye'nin rekabet gücü azalıyor. Bizdeki fiyatlar çok yüksek oldu. Mısır'da bu rakamlar yok. Arapça, İngilizce bilen bir sekreter 300-350 dolar alıyor. Türkiye'de yabancı dil bilen bir sekreter 2 bin euro istiyor. Şoför 100-150 dolar. Lokantaya gidiyorsunuz 100 YTL'den aşağı çıkamıyorsunuz. İş hayatında çalışan kadın sayısı da çok az. Eğitim kalitemizin artması yabancı dilin her gelir düzeyinden insana öğretilmesi gerekiyor. Tabii pahalı olmamızın bir nedeni de yüksek kurlar. Dolar 1.80 olsa daha ucuz bir ülke olurduk.
 
İşadamlarına ne öneriyorsunuz?

O ülkelerle işbirliği artsın. Ticaretle başlasınlar. Her işadamı bizim büyükelçimizdir. Geçen gün bir Bahreyn Prensi geldi. Ekonomi bakanıymış aynı zamanda. Çırağan'da üç tane suit oda kiraladı. Gecede 10-15 bin dolar eder bu. İlk kez gelmiş. 'Bayıldım Türkiye'ye bir daha Avrupa'ya gitmeyeceğim' dedi. 8 gün kaldı, eşi sürekli alışveriş yaptı. İşadamları işte bu tanıtımları yapar. Bugün ABD, Avrupa, Arapların parasını aldı. Senede yüzde 5 bize yatırsalar 25 milyar dolar yatırım gelir. Bugün bir Telekom'dan 7 milyar dolar geldi. Bir yere bağımlı kalmayalım. O zaman kimsenin derdini çekmeye mecbur olmayız.
 
Türkiye'de yaşanan türban gibi siyasi tartışmalar, global krizin etkileri gibi sorunlar etkilemiyor mu yatırımcıları?

Tartışma her zaman olur. Ekonomiye dokunmadıktan sonra Türkiye'nin istikrarı etkilenmez. Benim rejim korkum yok. Türkiye bambaşka bir ülke oldu. Ekonomik krizlerden bile etkilenmiyor. 
 
Bölgeye demokrasi getirmek iddiasıyla Büyük Ortadoğu Projesi gündemde. Bölgeye tepeden inme demokrasi gelir mi?

Bölgeye demokrasinin gelmesi için daha uzun süreçlere ihtiyaç var. Ama zorla da olsa gelecek. Nasıl bize geldi? Onlara da bir gün gelecek. Bizde de 80 senedir var. Putin daha demokrasinin ne olduğunu bilmiyor. Demokrasinin gelişi jenerasyonlar istiyor. Bence bu bölgede de yavaş yavaş başladı. Suriye'de Beşar Esat babasına göre çok daha demokratik. Lübnan'da çok daha demokratik bir yönetim var. Ürdün'de kral daha çok yetki dağıtıyor. Irak demokratikleşme yolunda ama kaos yaşıyor. Orada aşiretlerin demokrasisi oldu. 
 
Türkiye enerjide nasıl bir geleceğe sahip. Ceyhan Rotterdam olacak mı sizce gerçekten?

Türkiye bir merkez olacak. Ceyhan merkez olacak, herkes Ceyhan'a akacak. Burası bir dağıtım merkezi olacak. İstikrar olduğu müddetçe bu gelişme sürecek. Rusya'nın da ikinci, üçüncü çıkışa ihtiyacı var. Bu da ancak Türkiye ile olur. Bu nedenle tüm projeler Nabucco, Samsun Ceyhan hepsi gerçekleşecek. Ayrıca bu petrol rafinerilerde işlenecek. Bunun yanı sıra istikrarlı bir ülke olmamız sayesinde komşu ülkelere destek olacağız. Bugün bir Suriye stratejik stokunu Türkiye'de tutabilir. İsraille savaşa girdiğinde ilk yapacakları şey depoları bombalamaktır. İsrail Türkiye'ye bunu yapmaz. Lübnan için, Filistin için aynıdır durum. Türkiye bu ülkelerin stratejik hamisi olacaktır. Biz de şirket olarak IFC ortaklığı ile yaptığımız yatırımla yeni depolar kuruyoruz.
 
MEHMET HABBAB KİMDİR

İlköğrenimini İsviçre, liseyi ise İngiltere'de tamamlayan ve daha sonra Amerika'ya giden Habbab, Pennsylvania Üniversitesi'nde ekonomi eğitimi aldı. Wharton School of Business'da MBA yapan Habbab, iş hayatına, 1970'de ofis malzemeleri şirketi kurarak adım attı. 1980'li yıllarda petrol işine giren Habbab, Delta Petrol şirketini kurdu. DEİK bünyesindeki Türk- Lübnan İş Konseyi'nin başkanı olan Habbab aynı zamanda Türk-Irak İş Konseyi Başkan Yardımcılığı ve Türk-Arap İşadamları Federasyonu Başkanlığını yürütüyor.

referans

Bu haber 566 defa okundu.