ABD'nin mühimmatı Tükiye'den, müttefiki K.Irak'tan!

6 Şubat 2008 10:28 tsi
PKK, Türkiye'nin askeri eylemlerinden memnun mu? Amerikan Ulusal Dış Politika Komitesi'nin proje direktörü David L. Phillips, Türkiye'nin askeri harekatlarının Kürt milliyetçiliğini tetiklediği vebarışçı ılımlılara zarar vererek, barışı zedelediğini dü

David L. Phillips/ Radikal (The Wall Street Journal)

Türkiye'nin PKK'ya karşı düzenlediği askeri operasyonlar, Kürt milliyetçiliğini tetikleyip ılımlılara zarar veriyor. ABD, PKK'yı Kandil'e hapseden kış koşullarını Kuzey Irak Yönetimi ve Türkiye'yle üçlü işbirliğini geliştirip, PKK'nın aranan liderlerinin yakalanması için kullanmalı

Demokratikleşme ve ekonomik kalkınmanın devamı, Türkiye'nin PKK'ya verilen ciddi desteği kurutmasının en iyi yolu. Kapsamlı çözüm Türkiye'yle Kuzey Irak Kürt Bölgesel Yönetimi arasında işbirliği de gerektiriyor; PKK faaliyetlerini bölgesel yönetimin kontrolündeki topraklardan yürütüyor. Ancak Türkiye askeri seçeneği tercih ederek Irak'ı istikrarsızlaştıracak bölgesel bir yangın tehlikesi yaratıyor.

ABD Başkanı Bush'un Ankara'ya PKK'ya karşı harekete geçmeye uygun istihbarat sağlamayı kabul etmesi sonrası, Türkiye Kuzey Irak'taki hedeflere bir dizi hava saldırısı düzenledi. İlkinde 30'a yakın PKK üyesi öldürüldü, fakat müteakip sortiler sadece boş mağaraları ve terk edilmiş yerleşimleri vurdu, teröristlerin altyapısı veya kapasitesine pek az zarar verdi.

Kürtler ekonomik işbirliğine hazır

Iraklı Kürt liderliği (Devlet Başkanı Talabani ve Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi Başkanı Barzani) soğukkanlı tepki verdi. Sertlik yanlısı Türkleri yatıştırmaya ve geniş çaplı bir kara harekâtını önlemeye yardım ettiği sürece birkaç hava saldırısını sineye çekmeye hazırlar. Fakat sabırlarının da sınırı var. Liderlerinden daha sert karşılık talep eden Iraklı Kürtler arasında korku yayılıyor. Türk hava saldırıları yakındaki sivilleri de tehlikeye atıyor ve saldırılar devam ederse bölgesel yönetim bir mülteci sorunuyla yüz yüze gelebilir.

Washington'ın Irak'taki en sıkı müttefiklerinden olan Kürtler arasında ABD'ye artan bir tepki de söz konusu. ABD'nin Türk saldırılarına suç ortaklığı yapması nedeniyle ihanete uğramış hissediyorlar. Amerika yakın tarihte Iraklı Kürtleri iki kez sattı -ilki 1975'te CIA Kürtlere desteğini çektiğinde, ikincisiyse 1991'de Washington Kürtleri Saddam'a karşı isyana teşvik edip Baas rejimi karşı saldırıya geçtiğinde onları kaderlerine terk ederek.

Sınırın iki yanındaki şiddeti azaltmanın kendi çıkarlarına olduğunu bilen Talabani ve Barzani kısa süre önce PKK'yı ateşkese ikna etti ve ele geçirdiği sekiz Türk askerini bırakması için ağırlığını koydu.

PKK'nın para ve enformasyon altyapısını da hedef aldılar. Bölgesel yönetim, havaalanlarındaki güvenliği artırıp PKK'nın para kuryelerini engelleme çabalarını yoğunlaştırdı. Kandil'deki PKK üsleri etrafında kontrol noktaları oluşturuldu, mal akışı gözlem altına alındı ve PKK'nın medyayı propaganda amacıyla kullanmasını önlemek için yabancı ve yerli basına yasak kondu. Tüm resmi PKK büroları kapatıldı ve Türkiye'ye karşı şiddeti savunan Demokratik Çözüm Partisi gibi diğer grupların kapısına kilit vurdu.

Bölgesel yönetim PKK üzerinde baskı kurmaya hazır olsa da, askeri çatışmaya hazır değil. 1990'larda emrindeki güçler PKK'ya karşı operasyonlarda iki kez Türk birliklerine katılan Barzani'yle konuşmamızda, o dönemde binlerce adamının, Saddam'ın bile imha edilmeyecek kadar iyi tahkim edildiğine inandığı kamplara yönelik saldırılarda 'şehit olduğunu' anlattı.

Bölgesel yönetim bir yandan PKK'yı dizginlemek için pratik adımlar atarken, Ankara'yla daha iyi ilişkiler kurmak için de çaba gösteriyor. Iraklı Kürtler, yabancılarla ortak üretim anlaşmalarına imkân veren yasa kabul edilir edilmez Türkiye'ye bölgenin petrol ve doğalgaz sektöründe kârlı iş fırsatları taahhüt etti. Fakat Türkiye buna soğuk yaklaştı ve PKK sorunu çözülene dek teklifi reddetti.

Daha da kötüsü Türkiye Kürt Bölgesel Yönetimi'ne PKK'ya kucak açtığı gerekçesiyle ekonomik yaptırım tehdidinde bulunuyor. Ankara Habur sınır kapısında ticareti yavaşlatırken, Irak'la seyahat ve ticareti kolaylaştıracak ikinci bir kapı açılmasını öngören anlaşmaya da ayak diriyor. Ankara ekonomik gücünün, Iraklı Kürtleri PKK'yla karşı karşıya gelmek zorunda bırakacağına inanıyor. Fakat ekonomik yaptırımlar, Kuzey Irak'taki yeniden inşa anlaşmalarından aslan payını alan Türk şirketlerine de zarar verecek. Ankara Kürt Yönetimi'yle diplomatik ilişki kurmayı da reddediyor. Iraklı Kürtlerin ABD, Irak, Türkiye ve bölgesel yönetim arasında bölgesel güvenlik ve işbirliği zirvesi yapılması önerisi de karşılık bulmuş değil.

Derin devlet PKK'yı kullanacak

Kış koşullarının PKK'yı Kandil'e hapsettiği bu ortam, ABD'nin Türkiye ve Iraklı Kürtler üzerindeki nüfuzunu üçlü işbirliğini geliştirmek yönünde kullanma fırsatı yaratıyor. Çözümün anahtarı sadece Kürt Bölgesel Yönetimi'nde değil. Üçlü işbirliği Irak'taki asker takviyesi için de kritik önemde; Iraklı Kürt birlikleri ABD ordusuyla omuz omuza savaşıyor ve mühimmat Türkiye üzerinden naklediliyor.

Fakat PKK ABD'yi, Türkiye'yle Iraklı Kürtler arasında taraf tutmak gibi nahoş bir duruma düşürmeyi başardı. PKK'nın Türkiye'nin askeri eylemlerinden memnun olduğuna kuşku yok, zira Kürt milliyetçiliğini ateşliyor ve barışçı çözüm peşindeki ılımlılara zarar veriyor. Ve PKK'nın Türkiye'nin saldırılarına karşılık vereceği de ortada. Bu ölümcül çatışmanın kızışması Türkiye'deki 'derin devlet'in de işine geliyor -mafya bağlantılı ordu ve güvenlik yetkilileri, bürokratlar ve yozlaşmış siyasetçilerden menkul bu şebeke, gücünü ve ayrıcalıklarını yeniden tesis etmek için pusuda bekliyor. Kendilerini laikliğin savunucusu gören bu güçler, başörtüsü yasağını kaldırmak için harekete geçen ve siyasi cinayetlerden sorumlu tutulan aşırı milliyetçileri tutuklayan AKP'nin Müslüman liderliğine karşı derin kuşku besliyor. 'Derin devlet'in dirilen PKK'yı AKP'ye saldırmak, böylece demokratik katılım alanını daraltıp İslamcıları radikalleştirmek için bahane olarak kullanacağına kuşku yok. Bu Türkiye'nin AB üyeliği şansını da azaltacak.

ABD Türkiye'nin askeri eylemlerini artırması için yeşil ışık yakmak yerine PKK sorununa askeri olmayan bir çözüm bulunması yönünde diplomatik çabalarını artırmalı. ABD Kürt Bölgesel Yönetimi'ni, PKK'nın Interpol'ün 'en çok arananlar' listesindeki liderlerini tutuklayarak örgüt üzerindeki baskısını artırmaya da teşvik etmeli. Ve Türkiye'den demokratik reformları derinleştirip hızlandırmasını istemeli. Tüm bunlar, PKK'nın yeni bir terör saldırısı furyası ABD, Türkiye ve Irak'taki Kürt liderliği arasındaki işbirliği umudunu sabote etmeden hızla yapılmalı.

(Amerikan Ulusal Dış Politika Komitesi'nin proje direktörü 5 Şubat 2008)

Bu haber 339 defa okundu.