Madde madde: Sivil toplumun istediği anayasa!

13 Aralık 2007 12:46 tsi
Yeni anayasa hazırlığı içindeki hükümete beklentilerini iletmek için Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) öncülüğünde bir araya gelen 83 sivil toplum kuruluşu (STK), sonuç bildirgesini açıkladı. İşte sivil toplumun yeni anayasa beklentileri...

Anayasa Platformu Girişimi’nin anayasa raporunda şu üç önemli öneri dikkat çekti

1) Yasama organı iki Meclis’li olsun

2) STK’lar TBMM’ye yasa tasarısı sunsun

3) İdari işlemler yargı denetimine açılsın

Radikal önerilere yer verilen raporda iki Meclis’li yapı, iki turlu seçim sistemi öngörülüyor. Sivil toplum kuuruluşlarınrın Meclis’e yasa önerisinde bulunması isteniyor.

TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu ve TEPAV Direktörü Prof. Güven Sak’ın birlikte açıkladığı 34 maddelik sonuç bildirgesinde öne çıkan maddeler şöyle:

KADINLARA POZİTİF AYRIM

Anayasa bireyi esas alan bir anlayışla kaleme alınmalıdır.

‘Tüm vatandaşlar kanun önünde eşittir’ hükmü anayasada muhafaza edilmelidir. 

Kadın-erkek eşitliğinin uygulamada da hayata geçirilmesini sağlayacak anayasal tedbirler alınmalıdır. Bu amaçla, kadınlara sosyal ve siyasi alanda ‘pozitif ayrımcılık’ yapılmalıdır.

TEMEL EĞİTİM 12 YIL OLMALI

Temel hak ve özgürlüklere ilişkin kısıtlamalar net tanımlamalarla yapılmalıdır. 

Türkiye’nin taraf olduğu insan hakları sözleşmelerine aykırı kısıtlamalar yapılmamalıdır. 

Düşünce, ifade ve basın özgürlükleri teminat altına alınmalıdır. 

Okul öncesi eğitim ve 12 yıllık temel eğitim zorunlu olmalıdır. 

Sürdürülebilir çevrede yaşama hakkı ile canlı ve cansız varlıkların ‘sürdürülebilir yaşamı’ güvence altına alınmalıdır. 

Seçmenle temsilcileri arasındaki bağların güçlendirilmesini sağlayacak tedbirler alınmalıdır. (Bu amaçla, iki turlu dar bölge seçim sistemi düşünülebilir)

Seçim barajı yeniden düzenlenmelidir. 

‘Demokratik devlet’ ilkesi tam uygulanmalıdır. 

Kamu çalışanlarına siyaset yapma hakkı verilmelidir. 

Parti finansmanı şeffaflaştırılmalıdır.

İKİ MECLİS’Lİ YASAMA

Kuvvetler ayrılığı ilkesi yeniden tanımlanmalıdır.

Yasama organının iki meclisli olarak yeniden düzenlenmesi düşünülebilir.

Kürsü dokunulmazlığı hariç, milletvekili dokunulmazlığı kaldırılmalıdır.

Cumhurbaşkanı’nın yetkileri sınırlandırılmalıdır. 

Yerel yönetimler güçlendirilmeli. 

Üniversitelerin bilimsel, mali, mali ve idari özerkliği sağlanmalıdır. 

YÖK, RTÜK, Rekabet Kurulu, BDDK, EPDK ve benzeri düzenleyici ve denetleyici kurumlar özerk bir yapıya kavuşturulmalıdır.

Hakim ve savcılara ilişkin mesleğe alınma, denetim ve özlük konuları HSYK tarafından yürütülmelidir.

Yargı bağımsızlığı sağlanmalı, Hakim ve Savcılar Yüksek Kurulu’na siyasi müdahale olmamalı, Kurul üyeleri hakim ve savcılar tarafından seçilmelidir.

‘İddia’ ve ‘Savunma’ makamlarının eşit konumlanması sağlanmalı. 

İdari yargıda birlik sağlanmalıdır.

İdarenin bütün işlem ve eylemleri istisnasız yargı denetimine tabi tabi olmalıdır. (Bu madde, yargı denetimi dışında kalan Yüksek Askeri Şura kararlarını ve savunma bütçesini akla getirdi)

Meclis’e tasarı sunma ve kanunların Anayasaya aykırılığı iddiası ile Anayasa Mahkemesi’ne başvurma hakkı, yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları ve meslek örgütlerine de tanınmalıdır.

İşte girişimin öncüleri

ANAYASA Platformu Ulusal Çalıştayı, 8-9 Aralık 2007’de Ankara’da toplanmıştı. Toplantıya 83 sivil toplum ve meslek örgütünü temsil eden yaklaşık 250 kişi katıldı. Platformun öncülüğünü Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Türk Sanayici ve İşadamları Derneği (TÜSİAD), Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD), Anadolu Aslanları İşadamları Derneği’nin de (ASKON) aralırnad bulunduğu 20 sivil toplum kuruluşu yaptı.

Senato 80 darbesiyle kapanmıştı

ANAYASA Platformu Girişimi’nin üzerinde uzlaştığı temel ilkeler arasında yer alan iki Meclis’li yapı, senato anlamına geliyor.

Cumhuriyet Senatosu daha önce Türk siyasi yaşamına 1961 Anayasası ile girmişti. Cumhuriyet Senatosu, genel oy ile seçilen 150 üye ile Cumhurbaşkanı tarafından belirlenen 15 üye ve 1960’da ülke yönetimine el koyan Milli Birlik Komitesi üyelerinin oluşturduğu ‘tabii üyeler’den kurulmuştu. Cumhuriyet Senatosu’na üyelik için ‘40 yaş’ ve ‘yüksek öğrenim’ şartları getirilmişti. Genel oy ve Cumhurbaşkanı tarafından seçilenlerin görev süreleri 6 yıl olarak belirlenmişti, ancak bu şekilde seçilen üyelerin üçte biri her iki yılda bir yenilendi. Senato, 12 Eylül 1980 askeri darbesinin ardından TBMM’nin feshedilmesiyle ortadan kalktı.

Yeni anayasa ayırıcı değil birleştirici olmalı

ANAYASA Platformu, yeni anayasa çalışmaları konusunda görüş belirlemek için yaptığı toplantıda iki konuda kendisine ‘doğal sınır’ çizdi. Bunlardan ilkinin yürürlükteki anayasada değiştirilemez hükümler arasında yer alan Cumhuriyet’in temel nitelikleri, ikincisinin ise özellikle AB uyum sürecinde anayasal sistemde yapılan ve içinde idamın kaldırılmasının da yer aldığı değişiklikler olduğu belirtildi. TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, Türkiye’nin yıllardır yeni bir anayasa tartışması yaşadığını belirterek, ‘Bugün bu uzun vadeli meseleyi çözme fırsatı vardır. Türkiye bu fırsatı kaçırmamalıdır’ dedi. Hisarcıklıoğlu, yeni anayasa fırsatının ayırıcı değil birleştirici olması gerektiğini vurguladı.

Star

Bu haber 261 defa okundu.