Robocop polis modeli ne kadar insani?

11 Aralık 2007 11:07 tsi
Polislerin yasalarla arttırılan güçleri, sınırsız kullanıma dönüşünce insan hakları açısından ciddi bir sorun oluştu. Türkiye'deki polislerin sınırsız güç kullanımı, İzmir'de bir sürücünün öldürülmesiyle yeniden gündeme geldi. Peki polisin uyguladığı or

İzmir'de polisin açtığı ateş sonucunda bir sürücünün yaşamını yitirmesi, polisin güç kullanmasının ne zaman yasal olacağı gibi son derece nazik bir sorunun su yüzüne çıkmasına yol açtı. Polisin, yaptığı görevin niteliği gereği bazı durumlarda güç kullanmak zorunda olduğu açık. Sorun gücün hangi durumlarda ve nasıl kullanılacağı. Bu konuya Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (Sözleşme) 2. maddesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) kararları açıklık getiriyor.

Zorunluluk ve oran önemli

Sözleşme'nin 1. maddesinin 2. fıkrası, meşru savunma, yasal nedenle yakalamak ya da tutuklu bulunan bir kişinin kaçmasını önlemek, bir ayaklanma ya da isyanı bastırmak amaçlarıyla güvenlik güçlerinin kuvvet kullanabileceğini kabul ediyor. Bu sınırlı durumlarda kuvvet kullanma ölümle sonuçlanmışsa, Sözleşme'nin ihlaline yol açmıyor. Ancak bunun iki büyük koşulu var: Kuvvete başvurmak mutlaka bir zorunluluğun sonucu olmalı ve kullanılan kuvvet elde edilmek istenen amaçla orantılı bulunmalı.

Türkiye'deki sorunlar

AİHM karalarına göre Türkiye'de polisin güç kullanması sonucunda ortaya çıkan sorunlar şunlar:

Orantısız güç kullanılması: Bu sorun, özellikle önceden haber vermeden yapılan gösterilerde ortaya çıkıyor. Göstericiler yapılan ihtara karşın dağılmadığında, polis aşırı güç kullanarak gösteriyi dağıtıyor. 

Yasal çerçeve belirsizliği: Polisin ateşli silah kullanarak can kaybına neden olmasının yasal çerçevesi.

Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu'nda 2 Haziran 2007 tarihinde 5681 sayılı yasa ile yapılan değişiklikler polisin ateşli silah kullanmasına ilişkin 16 maddeyi kapsamakta. Bu durumda polis, Terörle Mücadele Kapsamın’da çıkarılan yasayla kendisine itiraz eden ve dur ihtarına uymayanlara ateş etme hakkına sahip. İzmir’de polisin açtığı ateş sonucu ölen sürücüde bu kapsamda değerlendirilmişti. Dur ihtarına uymadığı için.

Bu konuda görüşlerini aldığımız İnsan Hakları Derneği’nden avukat Abdülbaki Boğa, “2 Haziran’da sessiz sedasız meclisten geçen polisin ateşli silah kullanımına dair yasanın, polise yetkiden çok cesaret verdiğini” belirtti. Boğa, yasaların en kısa zamanda AB uyum yasaları çerçevesinde değiştirilmesi gerektiğini de söyledi. Bu değişikliğin insan hakları ihlallerini önleme konusunda önemli bir adım olacağını da ifade etti.

Güç koşullar altında görev yapan polisler her türlü takdiri hakkediyor ancak bu, polisin yasa dışı davranışlarını haklı çıkarmıyor. Devletin görevi, bir yandan polislerin yaşam koşullarını iyileştirmek, diğer taraftan da onların yasadışı davranışlarını önleyecek önlemleri almak.

www.iyibilgi.com özel

Bu haber 918 defa okundu.