Latife Hanım'ın başörtüsü yasağına tepkisi!

Araştırmacı Rıfat N. Bali'nin bir ay önce İsis Yayınları'ndan İngilizce olarak çıkan "Atatürk as Viewed Through the Eyes of American Diplomats" adlı kitabı Latife Hanım'la Atatürk'ün ilişkisine dair bilinmeyen yönleri ortaya çıkardı. Rıfat N. Bali'nin resmi Amerikan arşivlerinden bulduğu belgelerle oluşturduğu kitapta Latife Hanım'a ait bir mektup da yer alıyor. Latife Hanım, mektupta, "şehevi duygular beslediği bir kadın yüzünden kendisinden boşandığını" belirttiği Atatürk'e ve onu kendisinden ayıran arkadaşlarına kızgınlığını dile getiriyor. Latife Hanım, kızgınlıkla kaleme aldığı bu mektupta kadınların örtünmesine yasak konmasını da eleştiriyor.

ÖZEL ARŞİVDEN ÇIKTI

Kitabın yazarı Bali'ye göre, Latife Hanım, Amerika'nın İstanbul'daki Yüksek Komiseri Amiral Bristol'un kişisel evraklarından çıkan bu mektubu o dönemde kapanan bir gazetenin sahibi dostuna yazdı. Mektupta Atatürk ve yakın arkadaşları hakkında hakarete varan sözler sarf etti. Hatta çarşafın yasaklanması, tekke ve zaviyelerin kapatılması gibi kararları eleştirdi. Araştırmacı Rıfat N. Bali bu mektubun, 21 Şubat 1926'da Boston Advertiser isimli yerel küçük bir gazetede yayımlandığını ileri sürüyor. Latife Hanım'a ait olduğu iddia edilen mektup, "Sevgili dostum ve yoldaşım" diye başlıyor. Evliliğinin bozulmasını üçüncü şahısların etkisine bağlayan Latife Hanım, yürürlüğe girecek Medeni Kanun'dan yararlanıp boşanmayı iptal için dava açmak isteğinden de söz ediyor. Latife Hanım mektubunda ayrıca Atatürk'ün bazı kanunları hazırlarken çevresinden olumsuz şekilde etkilendiğini anlatarak, bu kanunlara örnek olarak tekke ve zaviyelerin ve onlara has kıyafetlerin yasaklanmasını gösteriyor. Latife Hanım mektupta, çarşafın yasaklaması ve kadınlara hangi kıyafeti giymesi gerektiğinin söylenmesine "Kadınların çarşaf giyip giymeyecekleri, dinsel törenlere, yalnız veya bir erkeğin eşliğinde katılıp katılmayacakları ya da ne giyerlerse toplumsal değerlere karşı gelmeyecekleri yukarıdan zorla kabul ettirilemez, ettirilmemeli" diye karşı çıkıyor.

'Kızgınlıkla yazılmış'

Araştırmacı Rıfat N. Bali, SABAH'a yaptığı açıklamada Latife Hanım'ın Atatürk ve arkadaşlarına yönelik çok ağır eleştiriler yüklü mektubunun doğru olup olmadığına ilişkin sorumuza, "Bilmiyorum. Bu mektubun doğru olup olmadığını anlamak için Latife Hanım'ın arşivinin açılması gerek" yanıtını verdi. Ayrıca Bali, Latife Hanım'ın bu ağır mektubunun yeni boşanmış, öfkeli ve kızgın bir kadın hissiyatını yansıttığını söyledi. Bali, kitabında Atatürk'e karşı yapılacak bir darbeden de söz etti. Yine Amerikan arşivinden bulduğu bir belgeye göre, 1930 yılına kadar Viyana'da askeri ataşe olan Salih Adil Bey, 1930'larda ABD'ye giderek, "60 bin kişiyi burada eğitelim. Atatürk'ü devirelim" önerisinde bulunuyor. ABD Dışişleri yetkilileriyle ise öneriyi ciddiye almıyor.

Sabah