Bush, Şahinlere kanma!

10 Aralık 2007 15:55 tsi
16 Amerikan istihbarat servisinin ortak raporu sayesinde, Bush yönetiminin İran'a savaş açma ihtimali ertelendi. Şimdi Tahran'ın nükleer silah programına yeniden başlamasını önlemek için kapsamlı diplomasi gerekiyor

Aynı fikirde olduğumuz istihbarat raporlarını övmek, aynı fikirde olmadıklarımızı da kınamak her zaman çekici gelir. Amerikan Ulusal İstihbarat Tahmini (NIE) dün, herkesin duymak istediği şeyi, yani İran'ın nükleer silah programını 2003'te durduğunu ve yeniden başlattığına dair kanıt bulunmadığını söylediği için pek çok ülke tarafından memnuniyetle karşılandı. Bu bulguyu övmek icin girişilen acelede, Irak'ın kitle imha silahlarına dair istihbaratın başarısızlığından alınan ders unutuldu. Bu ders, hiçbir istihbaratın kesin ve dört dörtlük olmadığıydı.
Ancak, 16 Amerikan istihbarat servisinin İran'ın nükleer programına dair görüşleri birkaç nedenden dolayı iyi haber. Bu değerlendirme, Washington'da çalan savaş davullarını durdurmalı. Başkan Bush sadece yedi hafta önce, bir üçüncü dünya savaşından kaçınmak isteyen herkesin İran'ı nükleer silahın nasıl yapılacağını öğrenmekten alıkoyması gerektiğini söyledi. Dün geri adım atmaya zorlandı. Zayıfça, İran'ın bir zamanlar bir programa sahip olmasının ve bunu durdurmuş olmasının, programı yeniden başlatabileceği anlamına geldiğini savundu. Fakat, İran'ın aktif bir silah programına sahip olmadığını da itiraf etmek zorunda kaldı. Bu durum, İsrail ve lobicilerin uluslararası gündeme sokmaya çalıştığı önleyici vuruş seçeneğini imkânsız kılıyor. Artık, ABD ordusunun bir hava saldırısına karşı çıkmasının yanı sıra, Amerikan istihbaratı da buna gerek olmadığını söylüyor. NIE, İran'ın atom bombası elde etmeye yönelik gizli bir programda dönülmez noktayı yakında aşabileceğine dair savı yarıp geçti. Dolayısıyla, Bush'un İran'ın nükleer hırslarına dair önceki açıklamaları tutarsız ve güvenilmez görünüyor.
2000'de başbakanken Arafat'la anlaşmaya varmaya çalışıp başarısız olan, fakat bugün savunma bakanlığı görevinde kendi başbakanından daha şahince davranan Barak, değerlendirmeye karşı çıktı. Barak, İsrail'in elindeki bilgiye göre İran'ın silah programını 2003'ten beri yenilediğini söyledi. Fakat dünkü rapordan sonra İsrail'i daha az insan dinleyecek. Bu arada, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun (UAEK) vardığı sonuç da ağırlık kazandı. UAEK tekrar tekrar, silah programına dair kanıt bulunmadığını söylemişti. NIE, İran'ın yakın gelecekte nükleer tehdit oluşturmayacağını savunan UAEK Başkanı Baradey'in görüşünü teyit ediyor. Baradey bu durumun, böyle bir tehdidi önlemeye yönelik müzakereler yapılması için vakit olduğu anlamına geldiğini söylüyor.
Fakat NIE, İran'ı sanayi düzeyinde zenginleştirilmiş uranyum üretmeyi durdurmak için uygulanan baskıyı da karmaşıklaştırıyor. Britanya ve Fransa üçüncü bir tur daha sert yaptırım için faydasızca bastıracak; zira Rusya ve Çin muhalefet ederken kendilerini haklı görecektir. Nasıl oybirliğine varılacağı elirsiz. NIE, ileriye giden yol konusunda kesin değil. Değerlendirme, şiddeti artırılmış uluslararası tetkikin ve İran'a güvenliğini sağlayıp bölgesel nüfuz elde etme hedefine nükleer olmayan yollardan ulaşması için sunulacak fırsatların bileşiminin,
-İran liderleri hem havuçları hem de sopaları inandırıcı bulursa- Tahran'ın silah programı üzerindeki moratoryumu kaldırmasına yol açabileceğini söylüyor. Çok fazla 'eğer' var.
Ne olması gerektiği açık. İran'ın Irak'taki Şii milislere silah akışını sınırladığına dair Amerikalı komutanlardan gelen kanıtlarla birlikte bu rapor, ABD ve İran'ın kavga halini sona erdirmek için ikili müzakere yapmalarının önünü açmalı. ABD, Kuzey Kore siyasetini tersine döndürerek elde ettiği başarıdan ders almalı. Fakat aynı zamanda İran liderleri de taahhüt vermeli. ABD ve İran'daki pragmatistler, masadaki potansiyel ödülleri görebiliyor. Sorun, iki taraftaki köktencilerin onlara izin verip vermeyeceğinde.

Radikal

Bu haber 205 defa okundu.