Çevreciler mi reklam mı yapıyorlar?

9 Aralık 2007 19:53 tsi
Büyük şirketler son dönemde birbirleriyle çevrecilik yarışına girmiş durumda. Dünyada adını duyumuş uluslararası şirketler gerçekleştirilen çevreci projelere sponsorluk yapıyor ya da bizzat proje geliştiriyor. Çevre örgütleri ise yapılanların reklam va pa

Büyük şirketler son dönemde birbirleriyle çevrecilik yarışına girmiş durumda. Microsoft, Shell, Unilever, Siemens, Coca-Cola gibi uluslararası kuruluşların sponsorluğunda gerçekleştirilen pek çok çevreci proje var. Çevre örgütleri ise çevre duyarlılığının reklam ve pazarlama malzemesi olarak kullanılmasını etik bulmuyor, bunu 'greenwash' (yeşil aklama) olarak adlandırıyor.

Küresel ısınma ile mücadele çerçevesinde geçen günlerde açıklanan Birleşmiş Milletler İnsani Gelişim Raporu'nun da etkisiyle, resmi ve özel kuruluşların çevre koruma politikaları gündemi daha çok meşgul etmeye başladı. Kimi örgütler, özel sektörle işbirliği yapmakta sakınca görmüyor. Bu örgütlerle işbirliği yapan şirketler de, çeşitli projeler hazırlıyor ya da kurumsal sponsor oluyor. Peki bu şirketlerin çevre örgütleriyle işbirliği yapması, birer imaj ve PR çalışması mı yalnızca? Yoksa bu projeler gerçekten de doğaya karşı sorumlu, verimli ve etik koşullar altında mı gerçekleştiriliyor?

Araştırma şirketi GfK Türkiye'nin Mayıs 2007'deki raporu özel sektör kurumlarının çevre konusunda gerçekleştirdikleri projelerin ne ölçüde bilindiğini ve hangi sivil toplum kuruluşlarının başarılı sayıldığını ortaya koyuyor.

Araştırmaya göre Türkiye'de her üç kişiden ikisi, küresel ısınmayla mücadelede asıl önemli olanın bireysel tedbirler olduğuna inanıyor. Halkın yüzde 49'u, şirketlerin çevre konusunda yaptığı projelerden haberdar değil. Halkın yüzde 33'ünün ise bu konuda 'bir fikri yok'. Nisan - Mayıs 2007 tarihleri arasında, Türkiye'nin 16 ilinden, farklı gelir grupları ve 18 yaş üzeri 1.718 kişiyle görüşen GfK'nın verilerine göre, Türkiye halkı, küresel ısınmaya (yüzde 34.1) olası bir savaştan (yüzde 29.1) daha korkutucu gözle bakıyor! Halkın üçüncü korku faktörü ise, terör ve anarşi. Bunu, fakirlik, açlık ve işsizlik izliyor. Küresel ısınmanın asıl sorumlusu ise öncelikle devletler (yüzde 37). Bunu bireyler (yüzde 28.1) ve ABD (yüzde 7) izliyor. Görüşülen kişilerin en başarılı bulduğu çevre örgütü, yüzde 76.4'lük bir oranın fikri olmamasına karşılık, yüzde 10.8 ile TEMA Vakfı. Koç Holding - TEMA Vakfı işbirliği ile yapılan Bolu Seben Kozyaka Köyü Kırsal Kalkınma Projesi, araştırmaya göre yüzde 39'luk oranla en başarılı bulunan çevre projesi. Doğa Derneği ve Greenpeace Akdeniz gibi kurumların projeleri de TEMA Vakfı'nınkilerden geri kalmıyor. Bu kurumlar eylemlerini gerçekleştirirken, TEMA gibi kurumsal bağışlardan çok bireysel bağışlar üzerine yoğunlaşıyor. Hal böyle iken, Türkiye'deki belli başlı çevre örgütleri ve şirketlerin yürüttüğü çevreci kampanyaları, kamuoyunu bilgilendirebilmek adına büyüteç altına aldık.

Şirketler politikalarını değiştirmeli

Ahmet BEKTA (Greenpeace Akdeniz Genel Direktörü):

"Bağımsızlığını sürdürebilmek için devletlerden, şirketlerden ya da siyasi partilerden bağış ve sponsorluk kabul etmeyen Greenpeace'in tüm çalışmalarının kaynağını sadece bireylerden aldığı maddi ve manevi destek oluşturuyor.

Bugün 101 ülkede 2 milyon 800 bin destekçimiz var. Türkiye'de yayılmaya başlayan sosyal sorumluluk projeleri ile ilgili çalışmalarda imaj ve halkla ilişkiler kaygısı endişe verici boyutlara ulaşabiliyor. Bu anlamda, nükleer santral yapımına destek verecek bir şirketin, çevreyi koruma adı altında yürüttüğü herhangi bir proje inandırıcı olmaktan çok uzaktır. Örneğin Garanti Bankası'nın iklim değişikliği ile ilgili büyük bir 'tanıtım' kampanyası yürütürken, diğer yandan çevre için son derece tehlikeli bir termik santral yapımına yatırım yapması son derece saçmadır. Bu tutum, inandırıcılıktan son derece uzaktır ve ikiyüzlülüktür.

Biz, şirketlerin öncelikle kendi bünyelerinde kalıcı düzenlemeler yapması gerektiğini düşünüyoruz. Bu, bütçe içinde sadece belli bir fonu ayırarak değil, şirketin günlük işleyişinde çevre ile dost politikaların ön plana çıkarılmasından başlayıp, yapılacak yatırımlarda daha yaşanabilir bir dünyaya yönelik tercihlerde bulunulmasına kadar geniş bir yelpazede olabilir. Greenpeace uluslararası platformda, bazı şirketlerin politikalarını değiştirmek için kampanyalar yürütmüştür. Bunun sonucunda McDonald's ve Cargill gibi şirketlerin politikalarını değiştirmesiyle, Amazon'daki yağmur ormanlarının önemli bir kısmı kurtarılmıştır. Ancak Greenpeace, şirketlerden maddi hiçbir destek kabul etmediği için şirketlerin boyunduruğuna girmez ve kendi adının 'yeşil aklama' (greenwash) çalışmalarında kullanılmasına asla izin vermez."

Göstermelik projelere prim verilmiyor

Güven Eken Doğa Derneği Genel Müdür:

"Her şirketin farklı bir amacı var. Bir kısmı kamuoyuna sorumlu gözükmek için, bir kısmı ise gerçekten çözüme katkıda bulunmak için yola çıkıyor. Doğa Derneği ile çalışmak isteyenler ve uzun soluklu ortaklık kuranlar ikinci gruptan oluyor. Biz de ilişkimize sponsor - dernek ilişkisi değil, stratejik ortaklık gözüyle bakıyoruz. Ancak aslolan toplumun yargısı. Kamuoyu göstermelik projelere kesinlikle prim vermiyor ve bu tür projeleri destekleyenler beklediklerini alamıyor. Boşuna emek ve para harcanmış oluyor. Özetle doğaya destek de doğanın kendisi gibi işliyor: Ne ekersen, onu biçersin. Bu anlamda, hazırladığımız Türkiye'nin Doğa Fonu kampanyasını örnek gösterebiliriz."

İmaj ve PR çalışması artık sona erdi

Yeşim Beyla (TEMA Vakfı Kaynak Geliştirme ve Halkla İlişkiler Bölüm Başkanı):

"Şirketlerin çevre projelerine yaklaşımları, başlarda imaj ve PR çalışmalarından ibaretti. Ancak sponsorluk yerine oluşturduğumuz proje ortaklığı çalışmaları ve koyduğumuz işbirliği kriterleriyle kurumları bu yaklaşımdan kendi adımıza vazgeçirdik. Böyle olunca desteğin azalması riskini aldık ama karşılığında sürekli kurumlarla doğru işler yapıyor olmak bizi daha güçlendirdi. Ve bu tür araştırmalarda en çok işbirliği yapılan STK olarak tescil ediliyoruz. Bizimle işbirliği yapan kurumlar hem kendileri hem ülkeleri için gerçekten doğru yerde somut sonuçlar alabilecekleri projeleri hayata geçirdiklerini biliyorlar."

Sabah Pazar

Bu haber 523 defa okundu.