O savaşın tarafları kim?

5 Aralık 2007 17:10 tsi
CIA, FBI ve NSA gibi Amerika’nın önde gelen on altı istihbarat örgütü Bush’a kazan kaldırarak İran’ın nükleer silah peşinde olmadığını ilan etti. Bu haber önemli… Çünkü Washington’da başlayan bir savaşın işaret fişeği. O sava

CIA, FBI, Ulusal Güvenlik Ajansı (NSA), Hava Kara ve Deniz Kuvvetleri istihbaratları, Dışişleri Bakanlığı istihbaratı… Liste böyle uzayıp gidiyor. Ancak belki şöyle bir toparlama yapılabilir: ABD’nin gözü ve kulağı istihbarat örgütleri Bush’a kazan kaldırdı ve yayınladıkları ortak raporda İran’ın nükleer çalışmalarını 2003 yılında durdurduğu belirtildi. Yani Başkan Bush yalanlandı. İstihbarat örgütleri şu üç noktanın altını çizdi: İran, nükleer silah programını uluslararası baskılar sonucunda 2003 yılının sonbaharında durdurdu. İki yıl önceki düşüncemiz, İran’ın nükleer silah yapmaya kararlı olduğu yönündeydi. Ancak durumun farklı olduğu görülüyor. Silah yapma konusunda eskisi gibi kararlı değil. İran isterse 2010-2015 yılları arasında nükleer silah yapma kapasitesine sahip olabilir. Ancak kısa vadede bir tehlike yok.

Elbette bu çok önemli bir gelişme. Dün iyibilgi’ye konuşan Murat Sofuoğlu’nun da vurguladığı gibi bu Washington’da yaşanan bir iç savaşın gün yüzüne çıktığının resmi… Üstelik bu gelişme dünyayı, Türkiye’yi ve Türkiye’nin yakın çevresini de ilgilendiriyor. Örneğin İran bu habere çok seviniyor. Dışişleri Bakanı Manuçehr Mutteki, “Barışçıl amaçlı nükleer faaliyetlerimiz hakkında geçmişte şüpheleri olanların düşüncelerini gerçekçi bir şekilde düzeltmelerini ve sonunda gerçeği görmelerini olumlu karşılıyoruz” diyor. Çin “İran ile ilgili politikalar gözden geçirilmeli” diyor. Yayınlanan bu rapora ilk tepki de Bush ve İsrail’den geliyor: İran’ın nükleer silaha sahip olmasının engellenmeli.

İstihbarat örgütlerinin bu yaklaşımının İran’a yönelik bir saldırıyı engellemeye yönelik olduğunu dün iyibilgi’ye Murat Sofuoğlu açıklamıştı. Şimdi bir adım daha ileri gidip Washington’daki bu savaşın taraflarını netleştirelim dedik ve araştırmacı Mustafa Akyol’a mikrofon uzattık.

İstihbarat örgütlerinin ‘İran’da nükleer silah çalışması yok’ raporu tartışma yarattı. Bu İran’a saldırı konusunda bir iç savaşın su yüzüne çıkması mı? İstihbarat örgütleri bu savaşın neresinde? Nasıl değerlendiriyorsunuz?

Amerika içinde bu çatışma hep vardı zaten, son yıllarda gittikçe şeklendi bu çatışma. Amerika’da iki vizyon var. Birincisi daha reel, verilere dayalı siyaset yapmak isteyenlerden oluşuyor. İkinci vizyonu ise daha ideolojik hareket etmek isteyen grup temsil ediyor. Birinci grup ‘İran ile diplomatik ilişkileri geliştirelim, sorun biraz da bizim sertliğimizden kaynaklanıyor’ derken ikinci grup ilişki kurulmasına karşı çıkıyor. Gördüğüm kadarıyla istihbarat servisleri somut istihbarat yaparak nükleer çalışmanın olmadığını söylemişler ama bu Bush’u tatmin etmiyor.

İki vizyondan bahsettiniz. Bunu biraz somutlaştırabilir miyiz? Örneğin daha realist davranmak isteyen kimler, daha ideolojik yaklaşım ortaya koyanlar kimler? Bunları konuşalım biraz…

Genelde ‘demokratlar ılımlı, cumhuriyetçiler ise biraz daha serttir’ şeklinde bir algı var. Bu elbette standart değil, ama genelde böyle söylenebilir. Kurumlar bazında konuşursak Dışişleri bakanlığı kurum olarak ılımlıdır. Çünkü dünya ile daha çok temas eden bir kurum o. Diplomatların raporları geliyor dünyanın çeşitli yerlerinden. Bir de zaten işi diplomasi. Dünyayı daha iyi tanıyor. Pentagon’da oturan bir adam sadece bomba hesabı yapıyor. Irak savaşında da aynı çatışmanın yaşandığı biliniyor Pentagon ile Dışişleri arasında. Rice da İran ile diyalogdan yana, daha ılımlı. Onların karşısında Chenney var… Ortadoğu olunca İsrail lobisi devreye giriyor mesela. Neoconlar devreye giriyor. Bunlar İran’dan rahtsız olanlar.

İsrail lobisi Washington’da güçlü diye bilinir, ama istihbarat örgütlerinin raporunu engelleyemedi. Bunu nasıl yorumlamalı?

İsrail lobisi her şeyi engelleyemez ABD’de. Zaten mekanizma öyle çalışmaz. Bundan sonra lobi bu raporu çürütmek için belli argümanlar sıralayacaktır. Karşı argümanlar geliştirecektir. Nükleer bir İran ile yaşayamayız, İran’ı engellemeliyiz diye kafaya koydu İsrailliler. ‘İran eğer nükleer bomba yaparsa bize atmasa bile siyonizme darbe vurur’ diye düşünüyorlar. Çünkü İran nükleer silah ürettiğinde İsrail’den dışa göç başlar. Bu da siyonizme büyük bir darbedir.

Tekrar istihbarat örgütlerine dönersek… Bu rapor Bush’un İran’a yönelik olası bir saldırısını engelleme amacı güdüyordu iddiaları var. İstihbarat örgütleri neden İran’a saldırıyı engellemeye çalıştı. Canlarını sıkan neydi?

Amerika’da pek çok kurum Irak savaşında baltayı taşa vurduklarının ve büyük bir hata yaptıklarının farkında. Bunu Dışişlerinde Pentagon’da bir çok kişiden duyabilirsiniz. Ama hala İran diye bastıranlar var. Bundan rahatsızlar… Yani yeter artık yeterince bela açtınız diyen kanat bu raporları hazırlamış olabilir.

www.iyibilgi.com

Bu haber 1,877 defa okundu.