Emekliliği unutun!

4 Aralık 2007 14:25 tsi
Emeklilik gelsin şöyle bir dinlenelim mi diyorsunuz? O zaman bu açıklamaları iyi okuyun... Sosyal Güvenlik'te yapılan reforma alışabilmek için, öncelikle emekliliği unutmanız gerekiyor! İşte 35 milyon sigortalıyı şaşırtacak ayrıntılar!

NTVMSNBC'nin sorularını yanıtlayan Sosyal Güvenlik Uzmanı Ali Tezel, yeni tasarının ne getireceğini, ne götüreceğini anlattı.

Sosyal Güvenlik Reformunun yeni hali gereğince aylık geliri asgari ücretten daha az olan çiftçiler, ameleler ve küçük esnaf emekliliği unutacak. Hepsi de bizden birileri; kimisi küçük esnaf, kimisi köyünde, bağında, bahçesinde ziraat işiyle iştigal ediyor, yediğimiz sebze ve meyveleri üretiyor. Diğer bir kesim de sebze ve meyve işinde amele-ırgat olarak çalışıyor. Tahmini nüfusları bakmakla mükellef oldukları eş ve çocukları da dahil edilirse yaklaşık 25 milyon ve bunlar emeklilik sistemi dışına çıkarılıyor. Öbür tarafta 10 milyon kadar da işsiz var.

Sosyal Güvenlik Reformu yeni gelen haliyle sistemi esasen ikiye ayırıyor. İlk bölüm emeklilik sigortaları, ikinci bölüm de genel sağlık sigortasıdır. Gelecek sisteme göre tüm vatandaşlar Genel Sağlık Sigortası kapsamına girmek zorundadır; ama iş emeklilik sistemine gelince değişiyor. Nüfusun şu an emeklilik sistemine dahil edilmiş yaklaşık 25 milyonu emeklilik sistemi dışına çıkarılıyor.

SOSYAL KESİMLER ARASINDA KAOSA NEDEN OLACAK
Çalışanlar arasındaki haklar ve borçlardaki eşitsizlik daha da derinleşecek. İşçi ve esnafa aylık 195 lira emekli aylığını reva görürken, en düşük memur emekli aylığını 750 liraya, en düşük milletvekili emekli aylığını 3600 liraya çıkartanlar; üstüne bir de emekli olamayan vekillere ayda 1500 lira kadar tazminat vererek, sosyal kesimler arasında kaosa neden olacak. Öte yandan mevcut taslakta da kanun yazma tekniğine aykırı birçok husus var ki; bir gün önce doğan, bir gün sonra doğanı veya bir gün önce ölenle bir gün sonra ölene verilecek haklardaki eşitsizlik kaosa neden olacak.

FAKİR OLANLAR EMEKLİLİKLE TANIŞAMADAN ÖLECEK
Aylık net geliri asgari ücretten az olanlar emeklilik sistemi dışına çıkarılacak. Ama her hal ve şartta GSS (Genel Sağlık Sigortası) kapsamında sayılacaklar. Bu durumda, iki seçenek ortaya çıkacak. Ayda 140 liradan fazla gelirleri varsa aylık Genel Sağlık Sigortası primi olan 73 lirayı kendileri ödeyecek. Aylık gelirleri 140 liradan az ise primini devlet ödeyecek. Sosyal Güvenlik Reformu ile aylık net geliri asgari ücretin brüt tutarı olan 585 liradan az olanlara “Emekliliği unutun ama ölünceye kadar sağlık yardımları benden” mesajı veriliyor. Yeni yasayla aylık geliri ile karnını doyuramayan, geçinemeyen kişiden bugününü değil geleceğini düşünmesi beklenemeyeceği için hiç biri emeklilik primi ödemeye yanaşmayacaktır.

Halen geçerli olan 1479 sayılı Bağ-Kur Kanunu gereğince vergiden muaf olan küçük esnaflar zorunlu Bağ-Kur'lu, tarım işiyle iştigal edenler 2926 sayılı Tarım Bağ-Kur'lu ve tarımda amele olarak çalışanlar da 2925 sayılı Kanuna göre Tarım SSK'lıdırlar. Sayılanların hepsi de hem sağlık, hem de emeklilik sistemi içindedir. Yeni tasarıyla nüfusunun yarısı tarımdan geçindiği için bir nevi tarım ülkesi sayılan bu ülkede tarımda çalışanlar ile işsizler emeklilik sistemi dışında kalacaklar. Emeklilik işçi, işveren ve memurların görebileceği bir hale getirilecektir. Yanlış olan başka bir hesap ise aylık geliri 140 lira olandan her ay 73 lira sağlık primi ödemesini beklemektir. Hali hazırda emekli olanlar hiç etkilenmeyecek desem de sosyal haklardan tabii ki etkilenecekler.

YIPRANMA PAYLARI YOK SAYILIYOR
Elinde tüfek, belinde tabanca olanlar dışındaki tüm kesimlerin ilave sigortalılık süresi veya fiili hizmet zamları tırpanlanıyor. Bunun içinde gazeteciler de var, matbaacılar da var, madenciler de, röntgenciler de var. Bu haklarının ellerinden alınması ile zor ve zahmetli iş yapan bu kesimlerin erken emekli olma avantajları da gitmiş olacak.

SÜT VE CENAZE PARASI DÜŞÜRÜLÜYOR
Doğumda hem kendisi hem de doğan çocuk reformdan önce veya sonra doğmasına göre sosyal haklardan farklı şekilde yararlanacaklar. Süt parası 1170 liradan 195 liraya indirilecek.
Bugün geçerli olan kanunlara göre;
* SSK'lı vefat ederse ailesine veya cenazeyi kaldıran kimselere 223,73 YTL,
* Bağ-Kur'lu vefat ederse 185,56 YTL,
* Memur vefat ederse 850,16 YTL cenaze yardımı veriliyordu.
Eski 5510 sayılı kanun gereğince, asgari ücretin üç katı tutarında yani bugünkü rakamlara göre 1755 YTL cenaze ödeneği ödenecekti. Yeni 5510 ile cenaze yardımı üç asgari ücretten (1755 liradan) iki asgari ücrete (1170 liraya) düşürülmüştü. TBMM'ye gönderilen yeni tasarıda ise asgari ücret kadar (585 lira) cenaze yardımı öngörülüyor.

UYGULAMA SADECE ESNAF VE İŞÇİLER İÇİN
Alt sınır aylığı memurlarda 720, vekillerde 3445 YTL. Bu uygulama sadece esnaf (Bağ-Kur'lu) ve işçiler (SSK'lı) için geçerli. Memurlarda alt sınır aylığının hesabı ne 1999'da değiştirilebildi ne de yeni reform ile 2008 sonrası için değişecek. Değişim her zaman olduğu gibi SSK'lı ve Bağ-Kur'lular için olacak. Mesela bugün en düşük memur aylığı 720 liradır, en düşük milletvekili emekli aylığı 3.445 liradır. Son olarak da 2008 sonrası yeni bir uygulama daha gelecek ve emekli olamamış milletvekilleri için 1440 lira olacak.

EMEKLİLERİN MAAŞLARI DÜŞECEK
Aylık 585 lira olarak asgari ücret düzeyinden çalışarak emekli olanlar; emekli edildiklerinde en düşük SSK emekli aylığı olan 547 lira emekli aylığı alıyor. Ancak, bu aylığın hikmeti, eski çalışan, yani 08.09.1999 günü öncesinde (Yaşar Okuyan'ın Çalışma Bakanlığı'ndan önce) işe girmiş olmalarıdır. Eski reform sonrası (1999) ama yeni reform öncesi (2008) işe girenlerin emekli aylığı 200 lira, yeni reform sonrası işe girenlerin ise 150 lira emekli aylığı olacak.

YENİ REFORM SONRASI İŞE GİRECEK OLANLAR
Yeni tasarının TBMM'den aralık ayında geçirileceği ve 2008 yılı ocak ayında yürürlüğe gireceği ifade ediliyor. Bu durumda 2008 yılı ocak ayından sonra işe girenler için daha kötü bir durum ortaya çıkacak. Çünkü alt sınır aylığı hiç yok. Yani hayatları boyunca asgari ücret veya asgari ücrete yakın kazançlar elde ederek SSK'dan (yeni adıyla SGK'dan) emekli olanların alacağı emekli aylığı 200 lira olacak. Çünkü, artık alt sınır aylığı yeni reform kanunu ile ortadan kalkıyor.

TASARI SADECE MİLLETVEKİLLERİNE YARAYACAK
Milletvekillerinin emekli aylıkları ise aynen duruyor. Bu yetmemiş, emekli olamamış milletvekilleri için “Temsil tazminatı” getiriyorlar; ayda 1500 lira kadar. Bu parayı emekli oluncaya kadar, emekli olamazlarsa da ölünceye kadar alacaklar.

ANAYASA MAHKEMESİ'NDEN DÖNER
Ortadaki sosyal güvenlik pastası daha önce işçi (SSK'lı), esnaf (Bağ-Kur'lu), kamu görevlisi (Emekli Sandığı) olmak üzere üçe bölünmüştü ama kamu görevlisine hak ettiğinden fazla verilmişti. İlk 5510 sayılı yasa ile pastanın kenarlarından birazcık alınacak, bütçe açığı giderilecekti. Ama Anayasa Mahkemesi “kamu görevlilerinin tarafına dokunma” deyince hükümet kamu görevlilerinden eksiltilmesi gerekenleri de yeni 5510 taslağı ile işçi ve esnafa yükledi. Reform geçen sene gerçekten düzenleyici hususlar ve yenilikler içeriyordu. Yeni taslak ise sadece laf ola beri gele misali; şurdan şunu kıstım, burdan bunu azalttımdan ibaret. İşe yeni giren tün çalışanlar yeni kanuna tabi olacaklar. Emeklilik şartları da işe girdikleri yıla göre belirlenecek. İşe yeni giren memurlar tamamen yeni kanuna tabi olacaklar ki; bu nedenle tasarı yasalaşırsa, bana göre Anayasa Mahkemesi'nden döner.

 

Bu haber 530 defa okundu.