Kuzey Irak’ı kaybedecek miyiz?

19 Kasım 2007 13:02 tsi
İyibilgi soruyor Gamze Kona yanıtlıyor: Erdoğan’ın aklında ne var? Genelkurmay bu plana nasıl bakacak? Kuzey Irak’ı kaybediyor muyuz? iyibilgi özel

Irak Devlet Başkanı Celal Talabani’nin “Türkiye’nin Kuzey Irak operasyonu kesin gibi” şeklindeki açıklaması ilk işaret fişeği sayılabilir. Dahası bölge Başkanı Barzani ile yaptıkları toplantı sonrası konuşan Kürdistan İslam Birliği Genel Sekreteri Bahattin’in "Sivil bölgelere zarar gelmemesi şartıyla, bir operasyona karışmama niyetindeyiz" şeklindeki açıklaması, Barzani ve Talabani’nin Türkiye’nin olası Kuzey Irak operasyonuna yönelik yeni bir yaklaşım geliştirdiklerini ortaya koyuyor. Radikal gazetesinde bugün manşete taşınan haberin iddiasına göre bu yeni yaklaşım Erdoğan’ın Talabani ve Barzani’ye ulaşan yeni planına iki liderin verdiği olumlu yanıt.

Peki, Erdoğan’ın Kürt sorununa yeni yaklaşımı ne? Talabani ve Barzani aslında neden fikir değiştirdi? Türkiye Kuzey Irak’ı kaybedebilir mi? Bu soruları uzmanına sorduk. iyibilgi’nin sorularını yanıtlayan Beykent Üniversitesi Uluslar arası İlişkiler bölümü öğretim görevlisi Yrd. Doç. Dr. Gamze Kona’nın açıklamalarının çarpıcı bölümleri ve röportajın tam metni…

** Talabani ve Barzani’nin operasyona yönelik yaklaşımı Bush-Erdoğan görüşmesi sonrasında değişti.

** Erdoğan çok yönlü bir plan hazırlıyor ve Kürt sorununu topyekün halletmek istiyor

** Genelkurmayın bu plana katılmaması mümkün değil

** Kuzey Irak kaybedilemez. Kaybedilirse Güneydoğu için çekim merkezi haline gelir. Kaybedilmezse Güneydoğu Kuzey Irak için çekim merkezi olur. 

Barzani ve Talaba’nin sınırötesi operasyona yönelik fikirleri değişmiş görünüyor. Neden bu u dönüşü?

Operasyon konusunda fikirleri değişmiş görünüyor, doğru. Bana göre operasyonun nokta ve sıcak takip üzerinden yapılacağı anlaşılınca fikirler değişti. Bunun zamanlaması da önemli. Bush ve Erdoğan görüşmesinden sonra değişti fikirler. Türkiye görüşme öncesinde geniş çaplı operasyon yapmayı planlıyordu. Bütün Kuzey Irak’ı kapsayacaktı bu operasyon. Ancak Washington’daki Bush-Erdoğan görüşmesinde program değişti. Türkiye istihbarat paylaşımıyla nokta operasyona ikna edildi. Türkiye istemeden de olsa bunu kabul etti. İstemeden diyorum çünkü orada ABD var. Türkiye bu yüzden evet demek durumunda kaldı.

Talabani ve Barzani’nin yaklaşımındaki değişim ayrıca Başbakan Erdoğan’ın aklındaki yeni plana bağlanıyor. Erdoğan’ın dilinin altındaki bakla ne? Nasıl bir proje bu?

Başbakanın ne düşündüğünü sadece tahmin edebilirim. O da bana göre şu: Kürt sorununun üç ayağı var… PKK, Kürtçülük ve Güneydoğu… Bir akademisyen olarak yorumladığım şu: Erdoğan Kürt sorununu topyekün halletmek istiyor. Çünkü PKK’yı hallederseniz sorunların diğer tarafını kalacağını düşünüyor. Bu yüzden çok yönlü bir plan hazırlanıyor. Bu plan çok yönlüyse eğer şunları içermesi gerekir: Bölgenin kalkınması, okuryazarlığın artırılması bölge halkının mevcut siyasi sisteme entegre olmaları ve o sistemin bir parçası haline gelmeleri, PKK’ya desteğin engellenmesi ve yatırımlar… PKK’nın yan faktörleri var ve bu yan faktörler kendi başına çıkmıyor. Bölge halkından PKK’ya kısmi bir destek gidiyorsa bu destek kendi başına oluşmuyor. Devletin temin edemediği umut veriliyor onlara. Oradaki insanlar can simidi olarak görüyor bunu. Bölgeyi ekonomik anlamda kalkındırma PKK’nın ekonomik ve sosyal ayağını ortadan kaldırır. Erdoğan’ın kafasındaki plan hem bölge halkına hem de Kürtçüleri kapsayacak bir plan gibi geliyor bana.

Sizce Genelkurmay nasıl yaklaşır bu plana?

Genelkurmayın buna katılmaması mümkün değil. Bu siyasi bir plandır. Sınırötesi operasyon yapmak geçici bir süre sorunu çözer kalıcı için bu plan şart. Ben böyle bir plan varsa buna destek veriyorum.

Peki, sizce bazı şeyler geç mi? Türkiye ‘Kuzey Irak’ı kaybediyor’ diyebilir miyiz?

Kuzey Irak kaybedilmiş değil. Kaybedilmez de. Ekonomik olarak da kaybedilmez siyasi olarak da… Ekonomik olarak çok ciddi yatırımlar var. Habur var, ticaret hacmi çok yüksek. Ekonomik elitin orada yüksek kar getiren yatırımlar yaptığını biliyoruz. Ekonomik açıdan kaybedilemez. Siyasi açıdan da kaybedilemez çünkü sınırınızdır. Türkiye’nin böyle bir lüksü yok. Sınırdaki yer her zaman sizin arka bahçenizdir. Gürcistan’da, Azerbaycan’da bir şey oluyor etkilerini hemen Türkiye’de hissediyorsunuz. Rusya’da oluyor, İran’da oluyor etkilerini bu ülkede görüyorsunuz. Bu yüzden sınırlarla paylaştığınız komşularınızla kimi zaman ilişkileriniz zedelenebilir ama asla kesilmez. Komşularınızı kaybedemezsiniz. Türkmenler var mesela orda… Bu yüzden de kaybedemezsiniz. Kuzey Irak ile ilgili çok tarihsel bağlantılarımız var. Musul var, Kerkük var. Siz elinizi çektiğinizde herkes oraya girer. Türkiye orada tampondur. Türkiye diğer güçlerin at oynatmasına engeldir. Çekilirseniz herkes orada at oynatır ve size karşı kullanılmaya başlanır. Türkiye Kuzey Irak’ta denge unsurudur. Bir de şu var tabi… Kuzey Irak Güneydoğu Anadolu için kaybedilemez. Kuzey Irak kaybedilirse Güneydoğu için çekim merkezi haline gelir. Kaybedilmezse Güneydoğu Kuzey Irak için çekim merkezi olur. 

www.iyibilgi.com

Bu haber 2,930 defa okundu.