Çin kaygısı: Friedman yazdı

17 Kasım 2007 14:33 tsi
iyibilgi'nin geçtiğimiz günlerde yaptığı 'Kızıl Ejder'in gözleri Ortadoğu'da' başlıklı haberin hemen ertesi günü çıktı bu önemli yazı... New York Times'ın önde gelen yazarlarından Thomas L. Friedman Irak'ı yazdı: Irak’ta bulunduğumuz nokta bu

Çin’in Gözünden Irak 

Irak’tan hiç bahsedilmeyen bir ülkede bulunmak hoş bir duygu. Bu ülkenin Amerika’nın bugünlerdeki en büyük jeopolitik ve ekonomik rakibi olması ise birazcık korkutucu. Bu ülke Çin.

Çin başbakanının burada Dalian’da uluslararası bir konferansta yaptığı konuşmayı dinledim ve beni en çok etkileyen yanı çok sıkıcı olmasıydı-Çin’in son 20 yılda yaptığı inanılmaz ekonomik ilerleme ve hala karşılaştığı yükselen ekonomik, siyasi ve çevresel zorluklar hakkında yüzeysel bir ezberden okuma.

Büyük bir güç olmak ve neredeyse tamamen kendi iç sorunlarına odaklanmak, diye düşündüm, ne kadar güzel olmalı?

Hayır, izolasyonist değilim. Amerika’nın karşısında, Çin’in karşısında olmayan, gerçek düşmanlar var ve bu yüzden Orta Doğu gibi yerlerdeki küresel güvenlik rolünü iç taleplerle denge içinde tutmalıyız.

Ama bugün Amerika’da bir şeylerin dengesi bozulmuş durumda. Buradan dünyaya bakınca, Çin son altı yılını Olimpiyatlara hazırlanmakla geçirirken, bizim bu süreyi iPodlar ve El Kaide için borca girmekle geçirdiğimizi düşünmemek çok zor.

11 Eylül’den sonra, Bağdat’ta ilerici bir hükümet kurmaya çalışarak Arap-Müslüman dünyanın kalbinde bir değişim yaratmayı denedik. Bunun stratejik ve ahlaki bir mantığı olduğuna inanıyordum. Ama strateji, milyonlarca farklı sebepten dolayı, başarısız oldu ve şimdi bunu kabul etmenin ve o dünyanın dengesizliğinden kendimizi nasıl yalıtacağımıza- yeni başlayanlar için, gerçek bir enerji politikası geliştirerek- oradaki güvenlik çıkarlarımızı daha sürdürülebilir yollarla nasıl koruyacağımıza ve kendi ülkemizi kalkındırmaya nasıl geri döneceğimize odaklanmamızın tam zamanı.

Artık Irak’ta ne olacağı açık olmalı. Irak’ı kendi kafamızdaki gibi şekillendirmek için yeterince askeri birliğimiz asla olmadı. Iraklıların bir gün kendi başlarına beraber yaşamayı -Saddam’ın sopası ya da bizim dadılığımız olmaksızın- öğreneceği iddiasına Amerikan askerlerini ve kaynaklarını yatırarak artık devam edemeyiz.

O yüzden ya yardım alacağız ya da çekip gideceğiz. Yani eğer başkan Bush Irak’ta kalmanın hala bir fark yaratabileceğine inanıyorsa, o zaman birkaç müttefik toplamaya ihtiyacı var. Çünkü Amerikan halkı Bağdat’ta hala doğru düzgün bir şeyler inşa edilebileceğine dair uzun vadeli iddiayı sürdürmeyecek, sürdürmemeli de.

Eğer başkan yardım alamazsa, o zaman aşamalı bir çekiliş başlatmalı: hemen şimdi. Çünkü bu savaşın ülkemize ve başka herhangi bir şeye odaklanma becerimize yüklediği fırsat maliyeti Irak’ta, çok az bir kuvvetle ve çok az dostla kalarak ulaşılabileceklerle karşılaştırılamayacak bir orana sahip.

Iraklılar bunun üzerine bir şeyler koyabilir. Dalgalanma Irak’a daha fazla sükunet getirdi. Bunun sebebi büyük oranda Iraklı Sünnilerin nihayet kaybettiklerini ve El-Kaide yanlısı Iraklı Sünnilerin ve radikal Şiilerin kendilerine, üzerlerine ateş ettikleri Amerikalılardan daha büyük bir tehdit oluşturduğunu hesap etmiş olmalarından kaynaklanıyor.

Çekilmeye başladığımız an, bütün Iraklılar dikkatli bir şekilde kendi çıkarlarını hesaplamaya verecek. Daha fazla kan banyosu istediklerine de karar verebilirler ama hemen dengeyi bulmaları da en az bu kadar mümkün.

Üç yıldır Dalian’a gelmiyordum. Sadece Çin için hoş bir şehir değil burası. Geniş caddeleri, gökdelenleri, yeşil alanları, yazılım parkları ve üniversiteleriyle de güzel bir şehir.

Dalian Teknoloji Üniversitesi rektörü Jinping Ou bana şimdi yeni uğraşılarının enerji araştırması olduğunu, farklı enerji sorunlarıyla uğraşan 100 doktora öğrencisi olduğunu- beş yıl önce nerdeyse hiç yoktu- ve Çin hükümetinin kısa süre önce burada ulusal enerji geliştirme merkezini açmaya karar verdiğini söyledi.

Onu dinlerken, aklım tekrar Irak’a gitti. İki hafta önce ordaydım ve Bağdat’taki bir ABD subayından şu hikayeyi dinlemiştim:

Kendi birimi tuzağa düştüğünde bir Sünni mahallesinde devriye geziyorlardı. Şans eseri, bomba çok erken patladı ve kimse yaralanmadı. Adamları dışarı fırladı ve patlama tellerini takip etti, mahallenin 1500 feet içine uzanıyorlardı. Bir ABD Black Hawk helikopteri o bölgedeydi ve ABD askerlerini bir adamın bisikletiyle hızla o noktaya yaklaştığı konusunda uyardı. Askerler Black Hawk’tan yardım istedi ve o da alçaldı ve pervane kanatlarını kullanarak asiyi, devasa bir sesle bisikletinden uçurup yere düşürdü. Ve askerler de onu yakaladı.

6 milyon dolarlık, iyi eğitimli bir pilota sahip, yüksek teknoloji bir ABD helikopterinin bir asiyi bisikletinden düşürmesine dair bu imaj Irak’taki durumumuzu net bir şekilde özetliyor. Lübnanlı büyük tarihçi Kemal Salibi en iyi şekilde ifade ediyor: “ Büyük güçler küçük kabilelerin siyasetine asla yeltenmemeli.”

Irak’ta bulunduğumuz nokta burası. Beyinlerimizi harcıyoruz. İnsanlarımızı harcıyoruz. Geleceğimizi harcıyoruz. Çin harcamıyor. 

Çev: Ekopolitik.org

İlgili bilgi:

Kızıl Ejder’in gözleri Ortadoğu’da!

Bu haber 787 defa okundu.