Türkiye’nin stratejik ortağı ne düşünüyor?

13 Kasım 2007 18:18 tsi
Dün Cumhurbaşkanı Gül ile İsrail Cumhurbaşkanı Perez’in ortaklaşa yaptığı basın açıklamasına ‘İran konusundaki görüş ayrılığı’ damgasını vurdu. Gerçekten Türkiye İran konusunda ne düşünüyor? Bu sorunun yanıtını Türkiye’nin yeni str

Dün Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Perez’in ikili görüşmeden sonra yaptıkları ortak basın açıklamasında tek pürüz İran konusuydu. Perez gazetecilerin sorularını yanıtlarken Cumhurbaşkanı Gül’e dönerek ‘Sayın Cumhurbaşkanı benden farklı düşünüyor ama İran bölgedeki terörü destekliyor’ demişti.

Perez İran ile ilgili açıklamalarına bugün de devam etti. TBMM çatısı altında gerçekleşen tarihi buluşmada konuşan Perez ‘Türkiye güvene, İran endişeye yol açmaktadır’ dedi.

İsrail’in İran ile ilgili kaygıları biliniyor. Bu kaygılar öyle bir noktaya ulaştı ki Amerikalı neoconların Bush yönetimini İran’ın nükleer tesislerini vurması için iknaya çalıştığı bilinen bir gerçek. Bush yönetiminin Tahran’ı askeri bir operasyonla tehdit ettiği de…

Elbette böyle bir operasyon bölgeyi tamiri güç istikrarsızlıklara itebilir. Türkiye bunun farkında ve kendi güvenliğini de tehlikeye atacak bu gerilim politikasının olduğunca uzağında duruyor. Ankara her fırsatta İran’a yönelik askeri seçeneğe karşı olduğunu, diplomasi yoluyla bu sorunun çözülmesi gerektiğini belirtiyor. Barışçıl nükleer çalışmalara karşı değiliz diyor. Öte yandan kendisi de nükleer çalışmalara başlamak için ilk adımı atıyor.

Elbette son bir yılda bölge dengelerinde önemli bir hareketlenme yaşanıyor. Bu yüzden Türkiye’nin bölgesel dengelerde kiminle iletişime geçtiği önem kazanıyor. İngiltere ile geçtiğimiz haftalarda stratejik ortaklık anlaşması imzalayan Türkiye İran konusundaki yaklaşımını bu şekilde de ortaya koyuyor.

Çünkü düşünüldüğünün aksine İngiltere İran konusunda birkaç ay önceki tutumundan vazgeçmiş görünüyor. Irak’tan çekilen ve bu süreçte Başbakan Blair’in görevine ‘son veren’ İngiltere, yeni lider Brown ile birlikte İran konusunda ABD’nin yaklaşımından uzaklaşıyor. Sarkozy’nin Fransa’sı Ortadoğu’da İngiltere’nin yerini almaya çalışırken, İngiliz-Türk stratejik ortaklığı anlam kazanıyor.

Son bir günde stratejik ortak İngiltere’nin İran ve bölgeye yaklaşımını ortaya koyan iki haber geldi. Bunlardan birisi Başbakan Gordon Brown’un yaptığı açıklamalar…

İngiltere Başbakanı İran'ı da uyarırken, nükleer silahların yayılmasının önlenmesine yönelik en büyük tehdidin ''İran'ın nükleer amaçları''ndan geldiğini öne sürüyor. ''Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması'nı, dünyadan gizli şekilde yıllarca ihlal eden İran'ın önünde bir tercih var'' görüşünü dile getiren Brown, ''İran ya uluslararası toplumu karşısına alacak, bu da daha sert yaptırımlara yol açacak; ya da yaklaşımını değiştirecek, terörizmi desteklemeye son verecek, dünyayla ilişkisinde bir dönüşüme gidecek'' diye konuşuyor.

Buraya kadar İngiltere’nin yaklaşımında bir fark yokmuş gibi algılanabilir. Ancak Brown’un şu önerisi İngiltere’nin İran konusunda ne düşündüğünü açıkça ortaya koyuyor. Brown, Tahran Yönetimi'ne karşı atılacak adımları, Avrupa Birliği'nin Dış Politika Yüksek Temsilcisi Javier Solana'nın ve Birleşmiş Milletler'e bağlı Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun başkanı Muhammed El Baradey'in belirleyeceğini vurguluyor.

Bu nokta önemli. Çünkü Brown İran’a yönelik yaptırımların AB perspektifinden gerçekleştirilmesini savunuyor. Bir adım daha ileri giderek İsrail’in şu günlerde ‘İran yanlısı olmakla suçladığı’ Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Baradey’e açıkça sahip çıkıyor.

İyibilgi’nin ulaştığı İran kaynakları da paralel bir haberi ortaya koyuyor. Resmi haber ajansı IRNA’da yer alan bir haberde İngiliz parlamentosu Dışilişkiler Komisyonu başkanı Mike Gypss’nin şu sözleri aktarılıyor: Londra İran’ın barışçıl nükleer çalışmalarını destekliyor. Bu sözlerin ardından Gypss’in şu vurgusu şaşırtmamalı: İngiltere, İran nükleer krizinin diplomatik çözümünden yana…

Anlaşılan İngiltere’nin son aylarda Ortadoğu politikasında, alttan alta, ciddi bir değişime gittiği… Bu saptama Türkiye’nin tam da bu dönemde neden İngiltere ile stratejik ortaklığa gittiğini açıklıyor. Daha önemlisi Ortadoğu’da oluşan yeni dengelerde İran’a yönelik bir operasyonda Türkiye’nin nasıl bir tutum alacağı ile ilgili fikir veriyor. Bu açıklamalar ise sık sık İran’a yönelik bir saldırıyı onaylamadığını belirten Türkiye’nin tercih ettiği bölgesel dengelerin anlaşılması için önem taşıyor.

www.iyibilgi.com

Bu haber 454 defa okundu.