Türk kartalı neden tek kanatlı?

13 Kasım 2007 14:46 tsi
Çünkü diğer kanadı ‘denge’yi sağlıyor! Bu tarifteki kuş yükselir mi yoksa etrafında mı döner ayrı bir bilimsel konu ama, bu analiz bizzat İsrail Cumhurbaşkanı’na ait. Türkiye bir yandan yükselirken bir yandan dengeyi nasıl sağlıyor sorus

İsrail Cumhurbaşkanı Peres, Ankara ziyaretinde Türkiye’ye ne kadar övgü yağdırırsa yağdırsın, iki ülke arasındaki ilişkilerin kritik iki noktası bulunuyor. Bunlardan biri İran, diğeri ise Kuzey Irak.

Gerçi Şimon Peres ve Mahmud Abbas’ın TBMM çatısı altında buluşuyor olması Ankara açısından diplomatik bir başarı-muhakkak-sayılsa da, esas mesele bu değil. İsrail liderinin Türk liderlerle görüşmesi sırasında Kuzey Irak ve İran konularının görüşüldüğünü söylemek kehanet sayılmaz.

Fakat bunun ötesinde, Ankara’nın, İsrail hükümeti ve Filistin liderliği üzerindeki siyasi pozisyon yaratma girişiminin ayrı okumaları var.

Bunlardan birincisi, Türkiye’deki bu toplantılardan sonra ABD başkentinin yakınlarında yapılacak olan “Annapolis görüşmeleri.”

Bu görüşmelerde iki tarafından “anlamlı” bir adım atması gerekiyor. “Bekleniyor” diyemiyoruz çünkü bu iki taraf için de bir gereklilik. İsrail hükümetinin sorunu, bu görüşmelerden anlamlı bir sonuç çıkmazsa siyaseten içine düşülecek sıkıntı ile ilgili.

Bir çok İsrail iç politik uzmanı, ABD himayesinde yapılacak bu görüşmelerden sonuç çıkmazsa-ki gerçekten de zor görünüyor-Tel Aviv’in yeni bir seçim sürecine sürüklenebileceği yönünde fikir sahibi.

Yani İsrail açısından mesela yalnız diplomatik değil. Filistin açısından ise başka handikaplar mevcut. Mahmud Abbas, kendi hükümeti içinden dahi eleştirilere uğruyor. Doğrusunu söylemek gerekirse bu kritikler öyle yenilir yutulur cinsten de değil.

Örneğin Filistin hükümetinin Dışişleri Bakanı, Abbas’ı “İsrail taraftarı” olmakla suçluyor. Daha alt kademelerde ve kamuoyunun dikkate alınması gereken bir bölümünde bu suçlama “işbirlikçi”ye değin yükselebiliyor.

Yani Mahmud Abbas açısından Annapolis toplantısından çıkacak olumlu bir sonuç bile hayırlı olmayabilir. Gazze’nin kısa süre önce Hamas’ın eline geçmesi yüzünden de muhalefet var.

Bataklığın anası!

Bu olay, İsrail ve Filistin’i Ankara’da buluşturan süreci de etkilemişti. İki tarafın ticari boyutta bir araya gelmesini Türkiye Odalar Borsalar Birliği (TOBB) eliyle sağlayan “Ankara Forumu”, çalışma alanı olarak Gazze’yi düşünmüştü ama, bu durumdan sonra proje Batı Şeria’ya kaydırıldı. Şimdi Filistin Hükümet lideri, “Batı Şeria’yı da kaybeder bu” muhalefetine uğruyor.

Sonuç olarak Mahmud Abbas için Annapolis masası, herhalükarda kayıpla sonuçlanma riskini de taşıyor. Abbas için bölgede şu anki pozisyonun korunması daha çok erimeye uğramamak demek.

İsrail içinse bu bir “statüko” durumu ve bu eylemsizlik İsrail’e zarar veriyor. Dolayısıyla da Ehud Olmert hükümetine. Peki, iki ülke ve lideri evinde biraraya getiren Türkiye’nin durumu ne?

Ankara, İsrail-Filistin meselesini bir yandan bölgenin "ana bataklık" problemi olarak görürken öte yandan iki ülkenin temsil ettikleri açısından da dikkatli yürünmesi gerekli bir alan olarak algılıyor.

İşte İsrail Cumhurbaşkanı Peres’in tarif ettiği “bir kanadı denge sağlayan Türkiye kartalı” tasviri bu. Bir yandan arapları bir yandan da ABD destekli İsrail’i kollayarak sonuca ulaşmaya çalışan Ankara, ev sahipliği yaptığı bu süreci Annapolis’in “dibaçe”si sayma eğiliminde.

Taraflar Türkiye masasında bir araya gelmekten mutlu ama, bu, her konuda üçlü bir uzlaşı anlamına gelmiyor. Örneğin Türkiye, Annapolis masasına Suriye’nin de oturmasını istiyor ve bunu açıkça söylüyor.

Tel Aviv içinse bunu kabul etmek henüz zor. Hatta imkansız. Yine Filistin lideri Abbas’tan önce, Filistin seçimleri sonrası Türkiye'nin Hamas’la kurduğu ilişki Abbas’la ilişkilerini-aşırı olmamak kaydıyla-zorluyor.

Yine Türkiye bu iki ülkenin Kuzey Irak ve İran sorunları ile de bağlantısının farkında. En azından İsrail’in İran’a bakışı malum. Filistin’in de öyle ve ek olarak Suriye, Kuzey Irak bağlantıları da ortada.

Bunlara rağmen Türkiye, İsrail ve Filistin liderlerini ABD’den önce bir araya getirerek diplomatik duruşunun bölgeye hakim olduğunu gösteriyor. Hem Ortadoğu’nun hem de Batı’nın bundan bir sonuç çıkacarağını umarak. Son ek: Bu umudun bir sonucu haberin yazıldığı sırada ABD'den geldi.
Türkiye, ABD-Annapolis'te yapılacak Ortadoğu Konferansı'na davet edildi. Şimdi bu gelişmenin de okunması gerekiyor!

Bu haber 1,309 defa okundu.