En büyük ikilem!

Türkiye, İsrail-Filistin barışına yönelik bu ay sonunda yapılması öngörülen ABD'nin desteklediği Annapolis konferansı çalışmaları için mekik diplomasisi yürütüldüğü günlerde, bu alanda tarihi bir buluşmaya ev sahipliği yapıyor. İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres Ankara’da… Filistin lideri Mahmut Abbas da bugün Türkiye’ye geliyor. İsrail Cumhurbaşkanı ve Filistin Devlet Başkanı, yarın Türkiye'nin öncülüğünde son birkaç yıldır üzerinde çalışılan, barış için sanayi projesi Ankara Forumu çerçevesinde, Batı Şeria'da organize sanayi bölgesinin kurulmasına yönelik ilk somut adımı da Ankara'da atacak ve Meclis’te bir konuşma yapacak…

Türkiye bu tarihi buluşmaya ev sahipliği yaparken, iyibilgi.com bu ziyaretin ‘özel’ yanını Prof. Dr. Hasan Köni ile konuştu…

Bu ziyaretleri özel yapan ne?

Türkiye’nin girişimine cevap veriyorlar. Türkiye bir barış ortamı yaratıyor. Onlar da bunu kabul ettiklerine göre önemli bir pozisyon yakalandı demektir.

Peki, daha önce bu noktaya gelmeyen ülkeler neden şimdi kabul ediyorlar?

Başbakan Bush tarafından olumlu kabul edildi. ABD ve Türkiye arasında çatışma beklenirken bir yakınlaşma olduğu kanaatindeyim. Türkiye Kuzey ırak’a müdahale etmeyecek. ‘Bize emir daha gelmedi, istihbaratı ne yapacağız’ diyor Genelkurmay Başkanı. Bu operasyon için hükümetin emir vermediğini gösteriyor. Bu yüzden Suudi kral da buraya geldi. Kral Abdullah İsrail’in gizlice ABD’nin açıkça desteklediği birisi… Bir yandan da Filistin’e destekte bulunuyor.

Madem bu noktaya değindiniz, size şu iddiayı sorayım: Türkiye Ortadoğu’da ABD’ye yakın ülkelerle kimi anlaşmalar imzalıyor. Ay başında da Mısır ile imzalandı. Bu bloklaşma anlamına mı geliyor?

Irak’ta bir Kürt devleti kurulursa, güneyde de Şii bir devlet kurulacak demektir bu. Suudiler de bundan korkuyor. Buna karşı Türkiye’yi önemli bir denge olarak görüyorlar.

Tekrar Peres ve Abbas’ın ziyaretine dönersek bunun bölgeye etkileri ne olur?

İsrail açısından Müslüman bir ülkeye gelip parlamentoda konuşma yapmak büyük bir şans. İsrailliler bunu kaybetmek istemezler. Üstelik Cumhurbaşkanı Abbas’ı da davet etti. Mahmut Abbas İsrail’in üzerine onayladığı bir siyasetçi. Yani Hamas’ı çağırmıyorsunuz, Abbas’ı çağırıyorsunuz. Herkesin işine yarar bu.

Ortadoğu barış süreci ABD’nin Irak’ta kaybettiği imajı tekrar kazanması için başlatıldı gibi… Sizce başarı şansı nedir?

Doğru, Dışişleri Bakanı Rice bunu yapıyor. Başarıya da ulaşabilir bu yüzden. Çünkü bir seneleri kaldı. Bir yerden bir çıkış yaşamaları lazım. Afganistan berbat durumda, Pakistan karışmış, Sudan, Somali rezalet… Türkiye ile Kürt politikası konusunda sorunlu. Yani  Amerika’nın belli bir hat üzerinde tutunabilmiş ve başarılı olmuş bir politikası yok. İşte bu yüzden ABD’nin bir şeyler yapması gerekiyor… Rice daha realist… Devlet kurulma boyutuna getirdi meseleyi. İsrail de daha olumlu davranıyor artık. İsrail ile Amerikan neoconları arasında kurulan bağdan rahatsız onlar da… O da bu imajı değiştirmek konusunda adım atıyor. İlginç bir tutum tabii bu. Eğer Filistin devleti kurulursa Türkiye’den de Kürtlerin devletiyle ilgili bazı tavizler istenebilir. Umarım buna göre hazırlık yapıyoruzdur.

Son söylediğinizi biraz açar mısınız?

Ben uluslararası toplantılarda kimi İsraillilerle konuşuyorum. Bana ‘bir takım tavizler verin yoksa çatışmaya gireceksiniz’ diyorlar. Ben de siz neden vermiyorsunuz diyorum. Bana göre eğer Filistin devleti kurulursa Türkiye’nin bu bölgede Musevi lobisini yanına almasına gerek kalmayacak. Bu yüzden Türkiye’den daha esnek olması ileride istenebilir. Uzun vadeli politikada umarım bunu düşünüyoruzdur.

www.iyibilgi.com