Kürtlerin temsilcisi kim? İl il karşılaştırma

8 Kasım 2007 16:52 tsi
22 Temmuz seçimlerinde bir önceki seçime göre DTP oylarında sert bir düşüş yaşanmamasına karşın AKP, Kürt kökenli vatandaşların yoğun olarak yaşadığı Doğu ve Güneydoğu illerinde, bir önceki seçime göre adeta patlama yaptı. Başbakan Erdoğan'ın Türkiye'de

 Başbakan Tayyip Erdoğan'ın partisinde 75 Kürt kökenli milletvekili bulunduğunu belirterek, Türkiye'deki Kürtlerin gerçek temsilcisinin DTP değil, AKP olduğunu söylemesi yeni bir tartışma başlattı.

22 Temmuz seçimlerinde bir önceki seçime göre DTP oylarında sert bir düşüş yaşanmamasına karşın AKP, Kürt kökenli vatandaşların yoğun olarak yaşadığı Doğu ve Güneydoğu illerinde, bir önceki seçime göre adeta patlama yaptı.

Radikal'de yayınlanan habere göre, AKP, DTP'nin kalelerinde güçlenirken, Diyarbakır'da oyunu yüzde 16'dan yüzde 41'e çıkardı ve 10 milletvekilinden altısını aldı. AKP, Doğu ve Güneydoğu'da oy oranını yüzde 50'nin üstüne çıkardı ve 23 ilden toplam 80 milletvekilini TBMM'ye gönderdi.

22 Temmuz seçim sonuçları Erdoğan'ı doğrulasa da bağımsız adaylarla seçime giren DTP'nin bölgede ciddi bir güç olduğunu gösteriyor.

Erdoğan önce '50' sonra '75' dedi

Erdoğan, geçen hafta partisinin il başkanları toplantısında, 22 Temmuz seçimlerinden sonra herkesin Kürtlerin temsilcisinin DTP ve PKK olmadığını gördüğünü belirtirken, "Ortaya çıkan sonuca göre, Türkiye'de Kürtlerin en güçlü temsilcisi AK Parti'dir. Türkiye'de Kürtlerin asıl temsilcisi biziz; bu, seçimlerle de ortaya zaten çıktı. Kürt kökenli vatandaşlarımız daha çok AK Parti'yi tercih etti" demişti. İlk açıklamalarında "Bizde 50 küsur Kürt kökenli vekil var" diyen Erdoğan, daha sonra bu sayıyı "60 küsur" diye ifade etmişti. Erdoğan, son olarak da ABD ziyaretinde kesin bir rakam vererek, AKP'deki Kürt kökenli vekil sayısını "75" olarak ilan etti. Erdoğan böyle dese de AKP'de Doğu ve Güneydoğu dışından seçilenlerle birlikte 80 civarında Kürt milletvekilinin bulunduğu belirtiliyor.

22 Temmuz seçimlerinin en dikkat çekici sonuçlarından birisi, 3 Kasım 2002 seçimlerinde DTP'nin önceli olan DEHAP'ın ezici üstünlük sağladığı illerde AKP'nin galip gelmesi oldu. 22 Temmuz seçimlerine bağımsız adaylarla giren DTP, DEHAP adıyla girdiği 3 Kasım 2002 seçimlerine göre, birçok kalesini AKP'ye bıraktı.

AKP, 22 Temmuz'da Doğu Anadolu'da yüzde 56, Güneydoğu Anadolu'da ise yüzde 51.76 oranında oy oldı. AKP'nin bağımsız adaylarla ilgili yaptığı analize göre DTP Doğu Anadolu'da yüzde 17, Güneydoğu Anadolu'da ise yüzde 25 oranında oy almış görünüyor. AKP, 3 Kasım'da Doğu Anadolu'da yüzde 33.13, Güneydoğu'da ise 25.97 oranında oy almıştı.

Bitlis: DTP, DEHAP adıyla girdiği 2002 seçimlerinde Bitlis'te aldığı oy itibarıyla AKP'yi ikiye katlamıştı. Bu seçimde DEHAP 30 bin 352, AKP ise 18 bin 151 oy aldı. 2007'de AKP, adeta DTP'nin oyların üçe katladı ve AKP 68 bin 551 oy aldı. Buna karşılık DTP'nin oyları 22 bin 800'e düştü.

Bingöl: DTP'nin oy kaybettiği AKP'nin oy artırdığı yerler arasında Bingöl de var. AKP, en çok oyu yüzde 71.12 ile Bingöl'den aldı. Bingöl'de 2002 seçimlerinde AKP yüzde 31.73 yani 28 bin 198 oy alırken DTP (DEHAP) yüzde 22.18'lik oranla 19 bin 709 oy almıştı. DTP bu seçimlerde 15 bin 330 oy alırken, AKP 79 bin 738 oya çıktı.

Adıyaman: 2002 seçimlerinde AKP Adıyaman'da yüzde 41.42'lik oranla 88 bin 831 alırken DTP 25 bin 666 oy alabilmişti. DTP burada kan kaybetti ve 14 bin 350 oy alabildi. AKP ise 157 bin 207 oy aldı.

Şanlıurfa: AKP'nin adeta oy patlaması yaptığı illerin başında Şanlıurfa geliyor. 3 Kasım seçimlerinde AKP yüzde 22.90 oy oranıyla 99 bin 331 oy alırken, DEHAP yüzde 19.28 oy oranıyla 83 bin 600 oy almıştı. 22 Temmuz seçimlerinde DTP 52 bin 287 oy alırken AKP ise 266 bin 408 oy aldı.

Tunceli: Bu ilde iki seçimin galibi de DTP. DTP oylarının bir kısmını kaybetmesine rağmen 22 Temmuz'da da birinci parti olmayı başardı. Ancak DTP'nin 2002'deki 13 bin 470 oyu son 11 bin 515'e indi.

Ardahan: 2002'de 9 bin 142 oy alan DTP bu seçimlerinde 5 bin 176 oy aldı. AKP ise Ardahan'da 2002'de aldığı 6 bin 746 oyunu 22 bin 607'ye çıkardı.

Iğdır: Geçen seçimlerde Iğdır'da 20 bin 199 oyla birinci olan DTP bu kez 17 bin 304 oy aldı. AKP ise ciddi varlık gösteremedi. Ancak bu seçimlerde yaklaşık 1000 oyla DTP'nin önüne geçti ve 18 bin 535 oy aldı.

Muş: DTP'nin 2002 seçimlerinde 49 bin 302 oy alarak ezici üstünlük sağladığı Muş'ta, AKP 21 bin 876 oy almıştı. Bu seçimlerde ise DTP toplam 47 bin 250 oy alırken AKP ise 54 bin 41 oy aldı.

Mardin: Eski DTP Genel Başkanı Ahmet Türk'ün memleketi Mardin'de AKP en çok oyu alan parti oldu. DTP 2002'de 89 bin 113, bu seçimlerde 84 bin 21 oy aldı. AKP ise 2002'de 34 bin 746 oy alırken 2007'de oyunu 105 bin 535'e çıkardı.

Hakkâri: DTP 2002'de 33 bin 881 oy alırken AKP 5 bin 115 oy almıştı. Bu seçimlerde ise Hakkâri'de DTP oyunu 43 bin 300'e çıkardı. AKP ise 28 bin 937'de kaldı.

Diyarbakır: 2002'de 236 bin 689 oy alarak birinci parti olan DTP bu seçimlerde 200 bin 725 oy aldı. AKP ise 67 bin 298 oy aldığı 2002 seçimlerine göre Diyarbakır'da oyunu artırarak 190 bin 313'e çıkardı.

Şırnak: 2002'de 47 bin 567 oy alan DTP, 2007'de 68 bin 198 oy aldı. AKP 2002'de 14 bin 152 oy alırken 2007'de 35 bin 520 oy aldı.

Ağrı: 2002'de DTP 51 bin 947 oy alırken 2007 seçimlerinde oylarını koruyamadı, 37 bin 200'e düşürdü. AKP, 2002'de 26 bin 219 oy alırken 2007'de yüzde 63.34 oranla oylarını 103 bin 362'ye çıkardı.

Elazığ: 2002'de AKP 102 bin 474 oy alarak birinci parti olurken, bu seçimlerde 156 bin 369 oy aldı. DTP ise 2002 seçimlerinde 17 bin 387 olan oylarını koruyamadı ve bu seçimde 7 bin 943'e düşürdü.

Kars: AKP'nin oyların en fazla artırdığı illerden biri de Kars oldu. 2002'de Kars'ta 20 bin 831 oy alarak ikinci parti olan AKP, 22 Temmuz'da oyunu 51 bin 625'e çıkardı. DTP, 2002'de ise 23 bin 659 oyla birinci olduğu Kars'ta ise 16 bin 14'e düştü.

Erzurum: AKP 2002'de 184 bin 870 oyla birinci olurken, 2007'de 251 bin 939 oyla yine birinci parti oldu. DTP ise 33 bin 291 oy aldığı 2002'de oylarını yarı yarıya kaybederek 16 bin 878'e düştü.

Gaziantep: 2002'de 193 bin 955 oy alan AKP 2007'de 328 bin 956 oyla yine birincilik ipini göğüsledi. DTP ise 2002'de 38 bin 737, 2007'de 20 bin 442 oy alabildi.

Siirt: 2002'de Erdoğan'ın aday olduğu Siirt'te AKP 55 bin 203 oy alırken, Erdoğan'ın İstanbul'a kayması nedeniyle 2007'de oyunu düşürdü ve 44 bin 723 oy alabildi. DTP ise 2002'de 26 bin 980 oy alırken, 2007'de ise 23 bin 331 oy aldı.

Van: 22 Temmuz'da DTP Van'da da birinciliği AKP'ye kaptırdı. 2002'de 105 bin 520 oy alarak AKP'yi katlayan DTP bu seçimlerde 92 bin 443 oy alabildi. AKP ise 2002'de 66 bin 797 oy alırken bu seçimlerde 163 bin 142 oy aldı.

Batman: 2007 seçimlerin galibi AKP oldu. AKP, 2007'de 73 bin 137 oy alırken geçen seçimlerde sadece 30 bin 654 oy alabilmişti. DTP ise geçen seçimlerde 70 bin 27 oy alarak birinci parti olurken bu seçimlerde oy kaybederek 61 bin 694 oy alabildi.

DTP, Kürtlerin de yaşadığı İstanbul 2. bölge dışında bütün büyükşehirlerde oy kaybetti. İstanbul 1. bölgede geçen seçimlerde 96 bin 915 oy alan DTP 2007'de 79 bin 381 oy aldı. Aynı tabana seslenen iki bağımsız adayın yarıştığı İstanbul 2. bölgede DTP geçen seçimlere göre oyunu artırdı. 2002'de 72 bin 682 alan DTP, 2007'de 76 bin 908'e ulaştı. İstanbul 3. bölgede ise 118 bin 356 olan oyu, 88 bin 858'e düşmesine rağmen DTP buradan Sebahat Tuncel'i Meclis'e göndermeyi başardı.

'AKP'liler Kürt sorunu demiyor?

'Kürtleri kim temsil ediyor?' tartışmasına DTP ve AKP'lilerin yaklaşımları şöyle:

DTP Grup Başkanvekili Selahattin Demirtaş: "Başbakan bu iddiasına sahip çıkıyorsa önce Kürt sorununu telaffuz etsin. AKP, Kürtlerin temsilcisi ise Kürt sorununu çözsün; bir milletvekili de Kürt sorunu diyebilsin. Başbakan yerel seçimde boyunun ölçüsünü alacak."

DTP Siirt Milletvekili Osman Özçelik: "Seçmen de bizim Kürt olduğumuzu bile bile onların sorunlarını çözeceklerini bilip, bizi Meclis'e gönderdi. Ancak AKP içindeki 75 milletvekili bunu söyleyebildiler mi? AKP'nin Kürt vekilleri Kürt kimliklerini gizleyerek oy istedi."

DTP Diyarbakır Milletvekili Akın Birdal: "75 AKP'li Kürt milletvekili varsa bir grup toplantısında Kürt sorunu ismini telaffuz etsinler. AKP yerel seçimlerde bölgede hak edeceği sonucu alacak."

AKP Bingöl Milletvekili Cevdet Yılmaz: "AK Parti seçimlerde bölgedeki ortak yönlerin farklı yönlerden daha fazla olduğunu gösterdi. Kürt kökenli vatandaşları bölgede en çok oy aldığı için AK Parti temsil ediyor. Bu realite. Ancak diğer partiler de var ve gücü oranında onlar da temsil ediyor."

AKP Adıyaman Milletvekili Hüsrev Kutlu: "AK Parti, coğrafya ve katman olarak bütün Türkiye'yi temsil ediyor. Etnisite, din ve mezhep olarak da temsil ediyor; bunlar da AK Parti'de temsil de ediliyor."

 

 

Bu haber 521 defa okundu.