Bush ve Erdoğan neden Pakistan’ı konuştu?

6 Kasım 2007 16:24 tsi
Başbakan Erdoğan’ın görüşmesine terör ve PKK ile mücadele damgasını vurdu. Ancak iki liderin basına yaptığı açıklamalarda Pakistan’a da yer ayırmaları dikkatlerden kaçmadı. Eleştiriye neden olan bu açıklamalar akla şu soruyu getirdi: Neden Pak

Başbakan Erdoğan ve Başkan Bush’un açıklamalarını dinleyenler terör konusu ile ilgili bölümleri dinledikten sonra iki ülkenin Pakistan’daki gelişmelere yönelik tavrını gördüler. İki ülke de Pakistan’daki karmaşaya ortak tavır koydular: Pakistan’da hemen demokratik sürece geri dönülmeli.

Elbette iki liderin neden Pakistan’a açıklamalarında yer verdikleri de eleştiri konusu oldu. Türkiye ve ABD’nin tartışması gereken onca konu varken kısıtlı zamanın bir kısmının da Pakistan’a ayrılması sorgulandı. İyibilgi’ye konuşan gazeteci Hüsnü Mahalli’ye göre Pakistan’a ilişkin açıklama yapmak, görüşmenin içeriğini gölgelemeye yönelik diplomatik bir tavır olsa da iki liderin Pakistan’daki gelişmelere önem verdiği ortada. Peki, neden?

Neden Pakistan?

Aslına bakılırsa Pakistan, Ortadoğu ve Orta Asya’da politik çıkarları olan ülkeler için göz ardı edilemeyecek önemde bir ülke. İran’ın nükleer teknolojiye ulaşmasını engellemek için ABD’nin nasıl bir çaba ortaya koyduğu ortada. Pakistan’ın ise nükleer teknolojiye ulaşmak gibi bir çabası yok. Zaten bu ülke nükleer bir güç.

İşte Pakistan’ın bu özelliği, Kerim Balcı’nın iyibilgi’ye söylediği gibi, ülkeyi çok önemli bir hale getiriyor. Kerim Balcı’ya göre ABD Pakistan’ın kendisine karşı dönme ihtimalini göz ardı etmiyor ve elinden geldiğince ülkeyi kendi kampında tutmaya çalışıyor. Çünkü Washington yönetimi için Pakistan’ın kaybı, nükleer silaha sahip ikinci bir İran anlamına geliyor. Üstelik Pakistan’ın stratejik özelliği de Ortadoğu ve Orta Asya için önem taşıyor. Pakistan, Hindistan’dan İran’a geniş bir coğrafyanın güvenliği için kilit bir öneme sahip.

Ancak Pakistan kontrolü oldukça güç bir ülke. Hüsnü Mahalli’ye göre Afganistan’da el-Kaide ve Taliban’a karşı savaş için Pakistan’ın desteği gerekiyor. Ancak Afganistan Pakistan’ın Taliban’a karşı mücadelede gerekli etkinliği göstermiyor. Bu durumdan Amerikan yönetimi oldukça rahatsız. Türkiye’nin de geçtiğimiz aylarda iki ülke arasında arabuluculuk faaliyetine giriştiğini, iki ülke liderini Ankara’da bir araya getirerek daha fazla gerginlik çıkmasının önüne geçtiğini hemen hatırlatalım.

Ancak Hüsnü Mahalli, Müşerref’in Pakistan’ı kontrol etmesinin çok güç olduğunu, Taliban’ı kuran Pakistan istihbaratının içinde Taliban’ı destekleyen yapılar bulunduğunu belirtiyor. Mahalli, ABD’nin bundan çok rahatsız olduğunu iletiyor.

Belki de bu sebeplerden, belki de Kerim Balcı’nın söylediği gibi yerel-küresel çatışmasından Pakistan şu sıralar karışıklık içerisinde.

Pakistan’daki hareketlilik aylar öncesinden başladı

Aylar öncesinde Pakistan ile ilgili haberler yabancı basına düşmeye başladı. Amerikan yönetimi Pakistan devlet Başkanı Müşerref’ten rahatsızlığını iletmeye başlamıştı. Ardından Pakistan’da yaklaşan seçimler öncesinde Müşerref’in görevine devam edip etmeyeceği soru işareti oldu ve Anayasa mahkemesi Müşerref’in ordu komutanı olarak bu göreve devam edemeyeceğini belirtti. Bu gelişmeyi takip eden süreçte önceki başbakan Benazir Butto ülkeye döndü ve havaalanından çıkar çıkmaz saldırıya uğradı. Pakistan’daki karışıklıklar Müşerref’in darbesiyle, hukuki süreci askıya almasıyla sürüyor. Son gelişme ise bugün gelen saldırı haberi: Doksana yakın ölü var.

Pakistan vs İran mı?

Tüm bunlar olurken, iyibilgi’ye yorum yapan önemli bir kaynak Pakistan’daki gelişmeleri ABD’nin Irak’ta görece de olsa ‘belini düzeltmesine’ bağlıyor. İddia şu: ABD’nin Irak’ta kayıpları azalınca, Washington yönetiminin şahin kanadı İran’a yöneldi. Tam da bu sırada İran krizinin tırmanması Irak’taki gelişmelerin görece düzelmesine bağlı. Ancak İran öyle bir noktadaki, ABD hareket etmek için İran’a komşu ülkelerin desteğine sahip olmak zorunda. Bu iki ülke Türkiye ve Pakistan. ABD Türkiye değilse bile Pakistan’ı yanında görmek istiyor.

Bu ismini açıklayamayacağımız, üstelik yabancı bir uzman görüşü. Elbette subjektif bir yaklaşım, ancak uzmanın kimliği bu iddianın üzerine gitmemizi gerekli kılıyor.

Bu yaklaşımı Hüsnü Mahalli ve Kerim Balcı’ya ilettik. Mahalli bu yaklaşımı doğru bulmadığını, Pakistan’daki gelişmelerin iç dinamiklerden kaynaklandığını söylüyor. Ortadoğu’yu yakından tanıyan diğer gazeteci Kerim Balcı ise Hüsnü Mahalli ile aynı fikirde değil. Balcı’ya göre Pakistan’da yaşananlar ‘yerel-küresel’ çatışması. Kerim Balcı şunları söylüyor:

“Pakistan’da Şii-Sünni ayrışmasından ziyade eksen ayrılığına gidiliyor. Afganistan tarafından etkilenen yerelleşmeci güçler var ve küreselleşmeciler var. Anayasa mahkemesi başkanının demokratikleşme çabası kürsel bir tutum ancak onun da yerele saygısızlığı var. Müşerref ise yerelci. Amerikanın bastırmasıyla müşerref Taliban’la savaşıyor. Bana kalırsa Pakistan bağımsızlık savaşını henüz bitirmedi. Sünni eksen artık küresel yarışın bir parçası. Pakistan’da işler karıştığında İran kesinlikle içerdedir. ABD de…

Kerim Balcı’nın görüşü Pakistan’da bir şeyler olduğunda, bunun içinde İran ve ABD’nin de müdahil olabileceği şeklinde… Eğer böyleyse İran merkezli bölgesel çatışma alanının genişlediği, bölgedeki elbette iç dinamiklerden de kaynaklanan çatışmaların bu gerginliğin bir parçası haline getirildiği söylenebilir.

Eğer böyleyse Bush ve Erdoğan’ın neden Pakistan vurgusu yaptığı sorgulanmamalı. Üstelik iki ülke yaklaşımı Pakistan’da birbirine paralelken…

www.iyibilgi.com

Bu haber 1,185 defa okundu.