Bush bu akşam ne diyecek?

5 Kasım 2007 19:23 tsi
Bu akşam gerçekleşecek Bush- Erdoğan görüşmesinden Türkiye ne bekliyor? Bush’tan alınacak hangi yanıt Türkiye’yi tatmin eder? Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu Başkanı Laçiner, Türkiye’nin görüşmeden beklentilerini, ABD’ni

Laçiner’e göre anahtar Barzani’yle iyi geçinmek

USAK Başkanı Laçiner’e göre, Türkiye “Ben mi, Barzani mi”, “Kuzey Irak mı Türkiye mi” diyor, ABD ise kendi çıkarını düşünüyor. Türkiye, Barzani’yi muhatap alacağını söylerse, ABD de 6 ay içinde PKK’ya karşı adım atar.

Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu Başkanı Laçiner, Türkiye’nin görüşmeden beklentilerini, ABD’nin nelere ‘evet’ diyebileceğini Ntvmsnbc'ye değerlendirdi. Türkiye’nin “Ben mi Barzani mi” tavrının duygusal olduğunu, ABD’nin ise “ABD mi, Türkiye mi” diye düşündüğünü söyleyen Laçiner’e göre; ABD için Kuzey Irak’ta Kürt oluşumu Türkiye’den daha öncelikli. Türkiye “Barzani’nin varlığına tehdit değilim, hatta yaşaması için katkı bekliyorsanız hazırım ve kendisini de muhatap alacağım” derse, ABD 6 ay içinde PKK terörüne karşı çok ciddi adım atacak. Laçiner, 8 askerin serbest bırakılmasının da Bush’un kozu olduğunu vurguluyor ve Türkiye’ye “Terör bitsin istiyorsanız, işbirliği yapacağınız kişi Barzani’dir. Bunlarla iyi geçinirseniz askeriniz ölmez veya kaçırılmaz” mesajı verileceğini söylüyor. 

TÜRKİYE’Yİ TATMİN EDECEK TEKLİFLER
Bu akşam gerçekleşecek Bush- Erdoğan görüşmesinden Türkiye ne bekliyor? Bush’tan alınacak hangi yanıt Türkiye’yi tatmin eder?
Birincisi şöyle bir öneriyle olabilir: Eğer Amerikan tarafı derse ki “Kabul edilebilir bir zaman dilimi içerisinde bir operasyon yaparak ben bu işi çözeceğim”. Tabii bu operasyon kampların bombalanması şeklinde değil, belli kişilerin yakalanması şeklinde olabilir. İkincisi; Türkiye’nin bir takım talepleri var. Bunun en başında da orada operasyon yapabilmeniz için hava sahasına ihtiyacınız var. Bunun gibi teknik bazı talepler var.

TÜRK UÇAĞI YANLIŞLIKLA VURULABİLİR
Amerikalılar; uçaklar teknik donanımlarla dolu olduğu halde, dost uçakları bile sahaya girdiği zaman yanlışlıkla vurabiliyor. Afganistan’da çok olan bu gibi bir şey olur da Türk uçağı düşerse, ilişkiler çok yara alır. Bunun gibi bazı teknik eksiklikler var; onların yerine getirilmesini istiyor Türkiye.

UZUN VADELİ, ORTAK KUŞATMA TEKLİFİ
Bir de herhalde operasyonun sınırları belirlenecek, diye düşünüyorum; onun üzerine bir pazarlık olacaktır. Amerikalıların ve bizimkilerin önerileri olacaktır. Türkiye’nin isteği ortak yapabilmek. Ama somut ortaklık da şu: Uzun vadeye yayılmamış olmak kaydıyla, Amerikan istihbarat birimlerinin de, askeri birimlerinin de girdiği, yer yer koordinat sağladığı, kuşatma yapılabilmesi için gerekli bazı desteklerin sağlandığı somut ortaklık.

ONLARA GÖRE ‘ÇOK’ OLAN, BİZE GÖRE ‘HİÇ’
ABD sizce görüşmede nasıl bir profil çizecek, Türkiye’den ne yapmasını isteyecek?
Amerikan tarafının elinde Türk tarafını çok mutlu edeceğini düşündükleri şeyler var dosyalarında. Ama her iki tarafın da konuyu algılamaları farklı. Onlara göre çok olan, bize göre hiç mertebesinde. Ben çok büyük bir sürpriz beklemiyorum. Amerikalılar bizi şaşırtacak somut adımlarla gelirlerse gerçekten sürpriz olur. Çok somut adım beklemiyorum.

KÜRT OLUŞUMU TÜRKİYE’DEN BİLE ÖNCELİKLİ
Amerika’nın kafası karışık değil, kafası karışık olan Türkiye. Amerika’nın öncelikleri var. Birinci öncelik de Irak’ın kuzeyinde bir Kürt oluşumunun yaşatılması. Amerika’nın uzun vadede Irak’ın kuzeyinde etkin hale getirilmesi. Türkiye’nin anlayamadığı husus belki de budur. Bu Amerika için birinci öncelik. Türkiye’den bile öncelikli olabilir.

TÜRKİYE “BEN Mİ, BARZANİ Mİ” DERSE
Türkiye’nin konuya ‘Ben mi, Barzani mi’ diye veya ‘Türkiye mi, PKK mı’ diye bakması bence duygusaldır. Amerika konuya ‘Amerikan çıkarı mı, Türkiye çıkarı mı’ diye bakıyor. Dolayısıyla da Amerikan çıkarını tutar ve ağırlık neredeyse oraya verir. Amerikan çıkarı Irak’ın kuzeyinde Kürt oluşumudur.

ABD’NİN VERECEĞİ TAVİZ KANDİL’DE BELLİ BİR BÖLGE
Amerika Türkiye’nin PKK’ya dönük yapacağı askeri operasyonlardan çok rahatsız değil. Türkiye, Kandil dağında koordinatları belli, enlemi boylamı, sınır boyunca kilometresi belli bir bölge olabilir. Amerika bundan mutsuz olmaz. Çünkü PKK konusunda eleştirilmekten bir ölçüde kurtulmuş olur, Türkiye tabiri caizse oyalanır. Amerika’nın politikalarına engel oluşturmaz. Yani en nihayetinde Amerika’nın vereceği taviz budur. Bunu da 2007’nin başında vermeye hazırdılar ama Türkiye talep edemedi.

ABD Dışişleri Bakanı Rice’ın Türkiye’ye “Irak’la işbirliğini derinleştirin” mesajında kasdettiği Irak hangi Irak sizce? Irak Merkezi Hükümeti mi yoksa Kuzey Irak’taki Bölgesel Kürt Yönetimi mi?
Türkiye’nin Barzani’yi de muhatap almasını Amerika istiyor. Çünkü Irak demek, Amerika demek. Türkiye’yi belli konularda oyalamak istiyor. 

Türkiye’nin talepleri PKK’yı ortadan kaldırmakla bitmiyor. Türkiye 2003’ten bu yana Barzani’yle karşılıklı olarak en ağır hakaretler ediyor. Karşılıklı bir didişme var. Ama karşı taraf olarak ABD’nin aktif bir rol verdiği bir liderden bahsediyoruz. Dolayısıyla Türkiye’nin bu tutumunu değiştirmesini Amerika çok arzu ediyor. Bunun için bir nevi terör örgütüne karşı alınacak önlemler pazarlık unsuru olarak da görülebilir.

TÜRKİYE BARZANİ’Yİ MUHATAP ALIRSA ABD ADIM ATAR
Türkiye “Barzani’nin varlığına tehdit değilim, hatta yaşaması için bazı katkılar bekliyorsanız onu da yapmaya hazırım ve kendisini de muhatap alacağım” derse ben ilk 6 ay içinde PKK teröründe çok ciddi şekilde Amerika’dan adımların geleceğini düşünüyorum. Belki PKK’nın sadece PJAK adıyla, yani İran’a yönelik bir örgüt haline dönüşeceğini ve Türkiye içerisinde ise sadece Amerika’nın etki sağlayamayacağı, Barzani’nin etki sağlayamadığı küçük marjinal bir kol olarak devam edebileceğini düşünüyorum.

Siz Bush-Erdoğan görüşmesinde böyle bir teklifin gündeme gelme ihtimalini görüyor musunuz?
Amerika bunu çok uzun süredir belli etti, söylüyordu. Zaten bunlar; sen şunu yaparsan ben bunu yaparım, tarzında olmuyor. Bu toplantıyı Amerika en düşük gerginlik seviyesine getirmeye çalışacaktır. Örneğin PKK’ya bir ateşkes yaptırılması gibi, bu tarz şeyler. Belki Bush yüzeysel olarak bir kaç koordinat sunabilir. Ama bunlar işin özü değil.

BÜYÜK DEĞİŞİMLER BEKLEMEMEK LAZIM
İşin özünde devasa değişimler beklememek lazım. İki tane devasa ülkeden bahsediyoruz, biri bölgesel güç, biri küresel güç. Bir gecede her şey değişip altüst olmaz. Yani değiştirmek isteseler bile haftalar, aylar alır. Bu gece her şeyin değişmesini beklememek lazım.

Yalnız kamuoyu bu akşamki görüşmeden çok net sonuçlar bekler durumda?
Terörle mücadelede bıçak kemiğe dayandı, hemen çözüm istiyoruz, denmez. Hemen adımı siz atarsınız bıçak kemiğe dayandıysa. Zaten bunu yapacak gücünüz varsa Kuzey Irak’ta yapılacak şeye, Amerika da diyecek ki: buyur yap. Ben Amerika’nın Türkiye’nin tepkisini azaltacağını ve Kuzey Irak’taki PKK kamplarına kontrollü bir müdahaleye soğuk bakmayacağını düşünüyorum. Ama ABD ne yapacak, terör örgütünü bitirecek şeyler yapacak mı; sanmıyorum. Yani karşılığını almadan böyle uğraşın içinde girmez. Irak’taki dengeleri değiştirme riskine de girmez.

ABD HEDEFİNİ BİR GECEDE DEĞİŞTİRMEZ
Bizim unutmamamız gereken şu; Irak’ın Kuzeyinde bir Kürt devletinin oluşturulması hedefi Amerika’nın en az 15 yıllık çalışması ve önümüzdeki 50 yıl içinde tamamlanacak projesi. Hani bir gecede, bir haftada ya da bir yılda oluşmuş bir hedef değil. Ve bizim bu hedefi kolay kolay değiştirmemiz mümkün değil. Ama Türkiye’nin bir gecede hedefleri değişiyor. Bu garip. Kendi kamuoyumuzda beklentiler oluştu, ondan sonra tüm dünyanın da buna göre değişmesini beklersek yanılırız.

KAÇIRILAN ASKERLER BUSH’UN KOZU OLDU
Hakkari-Dağlıca’daki saldırıda PKK’nın 8 askeri serbest bırakmasının Erdoğan’la görüşmede Bush’u rahatlattığı ya da Erdoğan’ın elini zayıflattığı yorumları yapılıyor, buna katılıyor musunuz?
Tabii zayıflatıyor. Yani Erdoğan şunu söyleyebilirdi; “Bak geldiler baskın yaptılar, Kuzey Irak’tan geldiler, yine oraya kaçtılar; Şimdi de bizim askerlerimiz o topraklarda esir olarak tutuluyor.” Sorunun aciliyetini belli etmek için bu önemliydi, olmadı. İkincisi Amerika tarafından bir koza dönüştü. Bakın sizin 8 askeriniz kaçırılmıştı, bunların serbest bırakılmasında bizim çok etkimiz oldu, Barzani’nin çok etkisi oldu, onları serbest bıraktırdık... Şu söylenebilir Türkiye bundan sonra askeri kaçırılsın istemiyorsa, öldürülsün istemiyorsa, terör bitsin istiyorsa, işbirliği yapacağı kişi Barzani’dir, mesajını vermiş olur. ‘Siz temelde bunlarla iyi geçinirseniz askeriniz ölmez veya kaçırılmaz’ denilecektir Bush tarafından. Denilmese de bu hissettirilecektir.

 

Bu haber 338 defa okundu.