İran’a yönelik beş olası beklenti!

5 Kasım 2007 13:00 tsi
Erdoğan’ın bu akşam gerçekleştireceği Washington’daki ziyaretlerle ilgili ASAM ABD uzmanı Şanlı Bahadır Koç iyibilgi’nin sorularını yanıtladı.

Bu akşamki görüşmeden somut bir sonuç bekliyor musunuz?

Yüzde yirmi ihtimal bırakmak lazım. Ama düşük bir ihtimal. Türkiye şimdiye kadar kapsamlı adım atsaydı muhatapların adımı da buna uygun olurdu. Ancak şu ana kadar PKK’ya yönelik bir adım atılmamış olması Türkiye’nin elini zayıflatıyor. Muhataplarımız nezdinde güçlü bir intiba bırakamadık. O duyguyu yaratamadık. Rice ‘Kuzey Irak’ın istikrarını bozmamalıyız’ diyebiliyor. Demek ki hala Türkiye ile ‘anlaşabileceklerini’ düşünüyorlar… Türkiye makule geliyor diye bir düşünce var. Askerleri serbest bıraktılar büroları kapattılar. Ondan sonra harekat yapmak daha zor olacak.

Somut olarak ne çıkar?

Amerika ‘biz vuralım’ diyebilir. Ya da ‘sen vur ama fazla aşağıya inme’ de diyebilir.

Bu akşamki toplantı önemli mi?

Türkiye ile ABD arasındaki görüşmeler her zaman önemlidir. Ama şunu da söylemeliyiz. Beyaz Saray’daki görüşmeler hiç dramatik sonuçlar yaratmadı. Yapılan hata şu: On beş kişinin önünde ABD başkanı derin pazarlıklara girmez. O görüşmelere giderken Amerika’nın canını yakabileceğimizi göstermemiz lazım. İncirlik mesela… Ya da sınırda işi zorlaştırabiliriz… Bu mesajın verilmesi lazım ama medyanın önünde bağıra çağıra değil. Sadece onların anlayacağı şekliyle…

Uzmanlarda Washington’daki görüşmede İran’ın ele alınacağına dair bir kanı var. Siz buna katılıyor musunuz?

Türkiye’nin İran’ı pazarlık konusu yapmaması gerekiyor. Hakkımız olan bir şeyi almak için bunu yapmamalıyız. İran’ın vurulması bize de sıkıntı yaratır. Irak’ın bölünmesini de hızlandıracaktır. ABD İran’ı vurursa -ki bu çok ciddi bir ihtimal- o zaman Irak’taki Şiilerin tamamı değilse bile bir kısmı Amerika’ya cephe alacak ve Irak’taki çatışmalar tekrar artacak. O zaman Kürtler diyecek ki ‘benim onlarla bir bağım kalmadı. Ben bağımsızlığa gidiyorum, beni destekle.’ Yani bu Türkiye’nin de çıkarına değil.

Peki, ABD İran ile ilgili ne bekleyebilir Türkiye’den?

Sesini daha yüksek tutmasını isteyebilir. İran’a yönelik ambargolar tırmanıyor. Biz de buradan gaz alıyoruz, enerji alıyoruz. Bundan vazgeçmemiz istenebilir. Ancak Irak’a ambargoda çok kaybımız oldu. Türkiye’nin iki üç yıl önceden ‘ben bu ambargodan muaf olmalıyım’ planı yapması ve bunu savunması gerekirdi. İtalya bile ‘ben uymam’ diye tepki gösteriyor. Üçüncü bir seçenek askeri harekat gündeme geldiğinde ortaya çıkacaktır. İstihbarat paylaşımı isteyebilirler… ‘Hava sahanı aç’ da diyebilirler… Bunlar ‘makul’ öneriler… Ancak daha ileriye giderlerse ‘üslerini aç’ ya da ‘sen de katıl’ diyebilirler ki bunlar ekstrem talepler… Uluslararası bir operasyon olursa Türkiye’yi de yanlarında görmek isteyeceklerdir. Ancak bu akşam bunların konuşulacağını sanmam. En azından Türkiye’yi ileride o noktaya itecek dolaylı taahhütler isteyebilirler… Ben bu toplantıda İran’ın öne çıkacağını sanmıyorum.

iyibilgi.com

Bu haber 508 defa okundu.