Irak zirvesinden 3 önemli karar

4 Kasım 2007 09:38 tsi
Irak'ın toprak bütünlüğüne büyük önem veren Türkiye, dün İstanbul'da Genişletilmiş Irak'a Komşu Ülkeler Toplantısı'nın ikincisine ev sahipliği yaptı. Terör örgütü PKK'nın Irak'ın kuzeyinden çıkarılmasıyla ilgili tartışmaların damgasını vurduğu topl

Irak'ın toprak bütünlüğünün, siyasî birliğinin ve bağımsızlığının korunması ile topraklarının terör amaçlı kullanılmaması yönündeki talepler, sonuç bildirgesinde vurgulu cümlelerle yer aldı. Ayrıca, terör kaynaklarının kurutulması, finans yollarının engellenmesi, Irak'a yönelik veya Irak'tan gelen silah geçişlerinin önlenmesi, sınırların kontrol altına alınması gibi hususlar dile getirildi. Türkiye, başından beri Birleşmiş Milletler'in (BM) Irak'ta aktif rol üstlenmesini isterken, zirveden buna yönelik karar da çıktı. Irak toplantısının perde arkasındaki en önemli gündemi olan terör konusunda ise Türkiye, kararlılığını bir kez daha tekrarladı; PKK'nın etkisiz hale getirilmesi için 'tüm seçeneklerin masada olduğunu' vurguladı. Kapanışta toplantının sonuçlarını değerlendiren Başbakan Tayyip Erdoğan, "Bildirinin, işbirliği yapmamız gereken terörizm konusunda güçlendirilmiş paragraflar içermesi bizi memnun etmiştir." dedi. Alınan bilgilere göre, Türkiye'nin ön hazırlıkları başarıyla yürütmesi, toplantının beklenenden erken tamamlanmasını sağladı.

Dışişleri Bakanı Babacan dün öncelikle 'çekirdek grup' olarak nitelenen Irak'a komşu ülkeler dışişleri bakanları ile çalışma kahvaltısında bir araya geldi. Konferansın açılış konuşmasını Başbakan Erdoğan yaptı. Erdoğan, Irak'ın komşularına karşı sorumlulukları bulunduğunu hatırlattı. Başbakan, meselenin tüm bölgeyi yakından ilgilendirdiğine vurgu yaparak, "Şunu çok iyi anlamalıyız; herkesin güven ve emniyet içinde olmadığı, belli bir refah seviyesine ulaşmadığı bir ortamda, hiç kimse kendisini güvende ve emniyet içinde göremez." uyarısında bulundu. Tayyip Erdoğan, Türkiye'nin, Irak'taki siyasi diyalog ve uzlaşma sürecine desteğini yineledi. Başbakan, "Yapacağınız konuşmalar, alacağınız kararlar, Irak'ın, komşu ülkelerin ve bölgenin geleceği açısından son derece önemlidir." dedi.

Maliki, yardım çağrısı yaptı
Irak Başbakanı Nuri el Maliki de açılışta yaptığı konuşmada, Irak'ın son dönemlerde istikrarı yakalama yönünde ilerlediğine dikkat çekti. Maliki, ülkesinin tehlikeli dönemi aştığını, zor durumundan kurtulduğunu ve bugün daha güçlü olduğunu ifade ederek, özellikle terörizmle mücadeleye karşı önemli adımlar atıldığını belirtti. Maliki, Irak'ın borçlarının silinmesinin ülkesinin güvenliğine ve yeniden kalkınmasına hizmet edeceğini belirterek, bunun ikili ilişkileri pekiştireceğini ve Irak halkına da olumlu mesaj vereceğini söyledi. Maliki, Bağdat'ta diplomatik düzeyin artırılması ve elçiliklerin yeniden açılmasının en pratik cevap olacağını kaydederek, bu çabaların en kısa sürede beklendiğini ve yeni bir sayfanın açılmasını istediklerini bildirdi.

Cumhurbaşkanı Gül de katılımcılara öğle yemeği verdi. Gül yemekte yaptığı konuşmada Irak'la ilgili sorunların derinleşmesinin ve kronikleşmesinin önüne geçilmesi gerektiğini söyledi. Kuzey Irak'ın savaş sonrasındaki 'göreli istikrarı'nı Türkiye'ye borçlu olduğunu vurgulayan Gül, "Bu bölgede üstlenen teröristlerin ısrarla Türkiye'yi hedef alması, halkımızda hayal kırıklığı ve derin bir tepki yaratmaktadır." dedi. Abdullah Gül, "Irak sorununun, Filistin sorunu gibi kronikleşmemesi" uyarısında bulundu. Kuzey Irak'ın terör örgütüne yataklık yapması konusunu da toplantının gündemine taşıyan Cumhurbaşkanı, Irak'ın kuzeyinin, 1990'lı yıllarda Saddam Hüseyin'in baskısından kurtulması, güvenlik, huzur ve refahının sağlanması ve dış dünya ile bağlantılarının kurulmasında Türkiye'nin yardımlarını hatırlattı.

Aile fotoğrafı krizi, ikinci fotoyla aşıldı
Irak'ın komşuları toplantısı dün aile fotoğrafı krizine sahne oldu. Konferans başlamadan önce katılımcılar 'aile fotoğrafı' çektirdi. Ancak, Suriye ve İran dışişleri bakanlarının bulunduğu aile fotoğrafında ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice yer almadı. Amerikalı yetkililer, kulislere yayılan "Rice, İran ve Suriyeli bakanlar ile bir arada görünmek istemedi." yorumlarına karşı çıktı. ABD'nin Ankara Büyükelçiliği'den kaynaklar da "Bakan Rice'ın geciktiği için aile fotoğrafına giremediğini" bildirdi. Basının konu üzerine yoğunlaşmasının ardından, ikinci kez aile fotoğrafı çektirilmesi gündeme geldi. Öğleden sonra ikinci kez çekilen aile fotoğrafında bu kez ABD Dışişleri Bakanı Rice da yer aldı. Rice'ın İran Dışişleri Bakanı Manuçehr Mutteki ve Suriyeli Bakan Velid Muallim ile yan yana gelmemesi dikkat çekti. Rice ile Mutteki arasında İKÖ Genel Sekreteri Ekmeleddin İhsanoğlu ile bir Arap dışişleri bakanı bulunurken, Muallim arka sırada yer aldı. Amerikalı bakan, toplantının yapıldığı salonda da Mutteki ile yan yana oturmadı. İkinci çekimde, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül de hazır bulundu.

Toplantı kararlarını BM takip edecek
Genişletilmiş Irak'a komşu ülkeler dışişleri bakanlarının İstanbul toplantısı sonunda yayımlanan bildiride Ankara'nın tüm talepleri yer aldı. Toplantıda alınan kararlar özetle şöyle:

Irak'ın ulusal birliği, toprak bütünlüğü, tam egemenliği ve bağımsızlığı korunacak.
BM'nin Irak'taki rolü güçlendirilecek. Bu amaçla, BM'nin de destek vereceği, Genişletilmiş Komşu Ülkeler toplantılarında alınan kararları izleyecek bir mekanizma kurulacak. Bu birimin görev tanımı daha sonra belirlenecek. İran ve Suriye'nin, 'ABD'nin etkin olacağı' gerekçesiyle itirazları tümüyle giderilemedi.
Irak'taki her türlü terörizmin faaliyetleri kınandı.
Irak ile komşuları arasında terörizmle mücadelede işbirliği güçlendirilecek.
İlgili BM kararları doğrultusunda Irak topraklarının komşulara yönelik terörizm için bir üs olarak kullanılmasının engellenmesi için her türlü çaba gösterilecek.
Irak ve komşu ülkelerin, teröristlerin geçişleri ve yasa dışı silah trafiğini engellemeye yönelik ortak çabalarına destek olunacak.
Irak'taki ulusal uzlaşı ve siyasal diyalog sürecine destek verilecek.
Enerji, güvenlik ve mülteciler konularındaki çalışma gruplarının çalışmaya devam etmesi.

Babacan: İşgal değil, terörü temizleme
Dışişleri Bakanı Babacan, Almanya Dışişleri Bakanı Steinmeier ve Fransa Dışişleri Bakanı Kouchner ile de ikili görüşmeler gerçekleştirdi. Babacan muhataplarına, "Biz Bağdat'a gittik, Bağdat'tan da heyetler geldi, ancak bize sorunun özüne inen hiçbir çözüm getirilmedi." diyerek Türkiye'nin beklentilerinin karşılanmadığını kaydetti. Babacan, uluslararası basın organlarında çıkan "Türkiye, K.Irak'ı işgal edecek" şeklinde haber ile yorumların da "yalan ve yanlış olduğunu" anlattı. Türkiye'nin muhtemel bir operasyonunun "işgal" (invasion) olarak değil, sadece giriş ve temizleme amaçlı bir hücum (incursion) niteliğinde olduğunu söyledi. Çırağan Sarayı'ndaki toplantı, yoğun bir diplomasi trafiğine de sahne oldu. Cumhurbaşkanı Gül, dün önce AB Dönem Başkanı Portekiz'in Dışişleri Bakanı Amado'yu, ardından Irak Dışişleri Bakanı Zebari'yi kabul etti. Başbakan Erdoğan da, Irak Başbakanı Maliki, BM Genel Sekreteri Ban Ki-Moon, İran Dışişleri Bakanı Manuçehr Mutteki ve Portekizli Bakan Amado ile görüştü.

Maliki'nin teklifleri yeterli bulunmadı
Konferans sürerken Türkiye, ABD ve Irak dışişleri bakanları, terör örgütü PKK ile mücadeleyi konuşmak üzere bir araya geldi. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan da Irak Başbakanı Nuri el Maliki ile bir görüşme gerçekleştirdi. Bağdat hükümeti, Türkiye'ye yardıma hazır olduklarını tekrarlayarak birtakım yeni öneriler sundu. Ancak, zamana dayalı bu teklifler Türkiye'yi tatmin etmezken, Ankara 'acil somut adım'dan başka bir seçeneği kabul etmeyeceğini vurguladı. Irak'ın önerilerine ilişkin detay hükümet sözcüsü Ali Debbağ'dan geldi. Irak hükümet sözcüsü, tekliflerinin ayrıntılarını şöyle sıraladı: Süleymaniye ve Erbil havaalanlarında üst düzey güvenlik önlemlerinin alınması, şehirlerin girişlerindeki kontrol noktalarının sayısının artırılması, PKK terör örgütü mensubu olduğundan şüphe duyulan herkesin tutuklanıp sorgulanması, PKK ile bağlantılı olduğundan şüphe edilen büroların da kapatılması. Şii Başbakan Maliki ise açılış konuşmasında yaptığı açıklamada sınır ötesine karşı çıktı ve işbirliği mesajını tekraladı.

Zebari: Ciddiyetimiz görülecek
Ancak Ankara, Irak'ın teklifinde yeni bir unsur görmedi. Bir Türk diplomat, durumu, "Tarafların konumunda bir değişiklik yok. Yeni bir unsur göremiyoruz." sözleriyle özetledi. Dışileri Bakanı Babacan de konferans sonunda Zebari ile düzenlediği ortak basın toplantısında tüm seçeneklerin masada olduğunu tekrarlayarak, Ankara'nın tutumunda bir değişiklik olmadığını gösterdi. Irak yönetiminin PKK konusunda kararlı olduğunu savunan Zebari ise "Ciddiyetimizi ortaya koyacak görünür tebdirler çok yakında görülecek." dedi. Konuk bakan, "Uluslararası basın mensupları PKK kamplarında teröristlere ulaşabiliyor. Irak hükümetinin PKK teröristlerini bulması bu kadar zor mu?" şeklindeki soruya, "Evet, zor." cevabını verdi. Zebari, bu zorluğa PKK mensuplarının silahlı şekilde dağlarda yaşamasını gerekçe gösterdi. BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon ise Irak topraklarının sınır ötesi terör faaliyetleri için kullanılmasının kabul edilemez olduğunu belirterek Türkiye'nin bu konuda endişelerini anlayışla karşıladıklarını kaydetti.
 
zaman

Bu haber 235 defa okundu.