Açık Çek: ABD, ‘bildiğini yap’ der mi?

15 Ekim 2007 13:43 tsi
Ankara da Washington da aynı şeyi söylüyor; ‘Sınır ötesi sonuç vermez!’ Ama tezkere yolda. Peki ne sonuç verir? Sınırın çok ötesi! ABD-Türkiye hattında ‘minimalize’ edilmeye çalışılan şimdi bu. Amerika, ‘bizle karşılaşmazsını

Ankara’nın 13 askerimizin şehit olduğunu günden bu yana gündeminde zirveyi çıkan ilk konu “sınır ötesi operasyon” ise, ikincisi bu operasyonun beklenen sonucu hemen sağlamayacağı. Faydası olur ama terör hemen bitmez.

Esasen ABD’nin söylediği de farklı değil. Washington da aynı şeyi uzun süredir söylüyor. Gerçi iki ülkenin gerekçekleri hayli farklı. Türkiye tamamen “teknik” nedenlerle sınırı aşmanın pratik sonuçlarının hemen görülmeyeceğini söylerken, Amerika aynı oranda politik kaygılarla operasyona karşı duruyor.

Ama artık gündem biraz daha farlı. Özellikle sözde Ermeni yasa tasarısının Temsilciler Meclisi alt komitesinden geçmiş olması ve Türkiye’de herkesin sabrını taşma noktasına getiren terörist eylemler, iki ülke arasındaki terazinin dengesini bozmuş bulunuyor.

ABD, Türkiye’nin bir şey yapacağından emin! Her ne kadar Türk hükümeti kaynakları iki konunun ayrı olduğunu söylese de, kamuoyundaki hava Ermeni meselesinde yaşananların bir bedeli olarak de Kuzey Irak’ta birşeyler yapmayı missilleme olarak sayıyor.

Zaten tasarının geçmesinin ve tezkerenin de Bakanlar Kurulu’na gelip TBMM yolunu tutmasından itibaren ABD üst düzey temsilcilerinin artan ziyaretleri ile Beyaz Saray açıklamalarındaki tonal yumuşaklığın sebebi de bu.

Aynı esnekliğin Kuzey Irak’taki kabile yönetimlerine de yansıması görülüyor, daha görülecek. Ancak görünen o ki, ABD’nin sıkıntısı bu değil. Daha doğrusu daha ağır binr sıkıntısı var gibi.

Şümul!!!

Gerçekten de iki ülke ilişkileri açısından-tıpkı Washington Post’un analizi gibi-iki sorunun çakışması açısından daha tatsız bir zamanlama olamazdı. Fakat bir türlü toparlanamayan iki ülke arasında ilişkilerin mutabakat noktaları da var.

Dediğimiz gibi sınır ötesi operasyonun faydası? Her iki ülke de çok yararlı olmayacağını açık biçimde söylüyor. İşte tam bu yüzden uluslararası diplomatik çevrelerde ABD’yi iyice sıkıntıya sokan bir başka “dedikodu”dan bahsediliyor.

O da Ankara’nın operasyonun sınırlarını “daha” aşan bir operasyonu düşünüp düşünmediği ve hatta bunu ABD’ye hissettirip hissettirmediği.

Ankara’da hazırlanan tezkerenin içeriği bu soruya yanıt verecek biçemden uzak. Esasen bir netlik getirmesi de akil değil. Operasyonun “lüzumu (gerekliliği), hududu (sınırı) ve şümulünü (kapsamı) takdir ve tayin” hükümete bırakılıyor.

Yani TBMM’den geçtikten sonra tek kelimelik bir telefon konuşmasına kalıyor operasyon; “şimdi!”

Bu işin teknik yanı ama “şümul” öyle değil. Yani operasyonun kapsamı önemli. Hatırlanacağı üzere Genelkurmay Başkanı Yaşar Büyükanıt böylesi bir operasyonun siyasi hedefinin belirlenmiş olması gerektiği ve “Barzani ve ABD” ile karşılaşılması halinde ne yapılacağının da sabitlenmesi gerektiğini işaret etmişti.

İşte şimdi bu konuların ABD’ye aktarıldığı ve kesin olmamakla beraber üzerinde düşünüldüğü söyleniyor. Netekim, Rusya’da bulunan ABD Dışişleri Bakanı Rice’ın mealen “Türkiye bir şey yapacak ama bunları minimalize etmek istiyoruz” söyleminin ardında da bu var.

‘Bizle karşılaşmazsınız…”

ABD’yi oldukça sıkıştıran konunun püf noktası da burası. Çünkü hem Ankara’daki hem de Amerika’daki analizler, iki ülkenin fiziken karşılması ihtimaline prim vermiyor.

Ancak bu ihtimalin belirgin olması Washington’u zorluyor. Çünkü operasyonun şümulu, ABD’nin “iki müttefik ordunun karşılaşma mümkün değildir” gibi son derece diplomaktik bir yanıta kavuşursa, bu Ankara için “yolunuz açık olsun” olarak okunabilir.

Böylesi bir durumda da Ankara’nın istediği operasyon biçimi “açık çek”e dönüştüğü gibi ABD’nin eli kolu bağlanır. İşte bu durumda Türkiye’yi “sınırı aşan” operasyon için durdurmak imkansızlaşır.

Peki bu kilidi ne çözecek? Eğer çok kritik ve gündemi belirleyecek bir gelişme olmazsa bu soruların yanıtı Başbakan Erdoğan’ın Amerika ziyareti ve Bush görüşmesi sonrasında gelecek. Ama şimdiden görünen sınırları ne olursa olsun bir operasyonun hayata geçmeye çok yakın olduğu!

 

Bu haber 2,212 defa okundu.