İran nükleer anlaşmanın detayları açıklandı

15 Temmuz 2015 15:07 tsi
Anlaşma gereği İran, zenginleştirilmiş uranyumda konulan sınıra inmeyi taahüt etti. İran mevcut tesislerde ise sadece bilimsel araştırmalar yapabilecek. Araştırmalar uluslararası gözlemcilere açık olacak

İran ile P5+1 ülkeleri arasında uzun süredir yürütülen nükleer müzakerelerde varılan anlaşmanın detayları belli oldu.

Avrupa Birliği tarafından yayımlanan anlaşma metninde öne çıkan hususlar şu şekilde: İran, gelecek 10 yıl boyunca uranyum zenginleştirme işleminde sadece verimi nispeten düşük olan IR-1  nükleer santrifüjlerini kullanabilecek. Bu süre zarfında Natanznükleer tesisindeki santrifüj sayısını 5060'da tutacak, geri kalanlarını ise UAEA'nın gözetimindeki depolara kaldıracak.

URANYUM ZENGİNLEŞTİRMEYE SINIRLAMA

İran, gelecek 15 yıl boyunca uranyum zenginleştirme faaliyetlerini Natanz'daki nükleer tesiste yürütecek. Uranyum zenginleştirmede yüzde 3,67'nin üzerine çıkamayacak.

Yer altında inşa edilen ve dışarıdan saldırılara korunaklı halde bulunan Fordo nükleer tesislerinde ise uranyum zenginleştirme ile ilgili hiçbir faaliyet yürütemeyecek. Bilimsel araştırma reaktörü olarak kullanılabilecek tesiste yapılacak deneyler için uluslararası toplumla iş birliği yapabilecek.

İran, gelecek 15 yıl boyunca sahip olduğu uranyum stoğunu, yüzde 3,67 zenginlik oranına sahip olacak şekilde 300 kilogramla sınırlı tutacak.

AĞIR SU REAKTÖRÜ HAFİFE ÇEVRİLECEK

Nükleer silahlarda kullanılan plütonyum üretimine imkan tanıyacağı için endişe kaynağı olan Arak ağır su reaktörü, anlaşmayla birlikte hafif su reaktörüne dönüştürülecek.

İran, gelecek 15 yıl boyunca yeni ağır su reaktörü inşa edemeyecek, ağır su biriktiremeyecek ancak ihtiyaç fazlası miktarı uluslararası piyasada satılabilecek.

TÜKENMİŞ YAKIT

İran, gelecek 15 yıl boyunca bilimsel ve endüstriyel radyoizotop üretimi hariç tükenmiş yakıtla ilgili tekrar işleme ve Ar-Ge faaliyeti yürütemeyecek. Halihazırdaki enerji ve araştırma reaktörlerinin tükenmiş yakıtı, işlenmek veya imha edilmek üzere yurt dışına çıkarılacak.

İran, kapsamlı uluslararası denetimlere imkan tanıyan Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması'nın (NPT) Ek Protokolü'nü onaylayarak yürürlüğe koyacak.

YAPTIRIMLAR

Bunlara karşılık, İran'a yönelik BM yaptırımları dahil tüm yaptırımlar, UAEA tarafından yapılacak doğrulama işlemlerine paralel olarak kaldırılacak. Ne AB ne de ABD yeni ambargo kararı almayacak.

ANLAŞMAZLIKLAR

Anlaşmanın uygulanması konusunda taraflar arasında çıkacak anlaşmazlık öncelikli olarak tarafların oluşturduğu ortak komisyona iletilecek. Komisyonun 15 gün içinde sorunu çözememesi durumunda taraflar konuyu Dışişleri Bakanları'na taşıyabilecek. Bakanların da 15 gün içinde sorunu çözememesi durumunda konu tarafların temsilcilerinin yanı sıra bağımsız üyenin de bulunacağı üç kişilik danışma kuruluna sunulacak. Buradan da sonuç çıkmaması durumunda konu BM Güvenlik Konseyi'ne taşınacak. Ambargoların kaldırılmaya devam edilip edilmeyeceği ile BMGK kararı oylamaya sunulacak. Eğer 30 gün içinde BMGK'da da bir karara varılamazsa ve aksi bir karar çıkmazsa eski BM ambargoları yeniden uygulanmaya konulacak.



Bu haber 624 defa okundu.