Irak'ta referandum 2008'e kaldı

24 Eylül 2007 11:57 tsi
Irak Meclisi Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Dr. Hemmam Hammudi, Kerkük referandumunun 2008 yılı ortalarına kadar yapılamayacağını söyledi.

Furkan Torlak / CNN TÜRK

Irak Meclisi Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Dr. Hemmam Hammudi, Kerkük referandumunun 2008 yılı ortalarına kadar yapılamayacağını söyledi.

Türkiye ve Irak'ın PKK konusunda ortak komisyon kurması gerektiğini vurgulayan Dr. Hammudi, komşu ülkelerin Irak'ın istikrarına katkıda bulunabileceğini belirtti.

Dr. Hemmam Hammudi, Irak Parlamentosu'nda dış ilişkiler ve anayasayı gözden geçirme komisyonlarına başkanlık ediyor.

Bağdat'taki ofisinde CNN TÜRK'ün sorularını yanıtlayan Dr. Hammudi, terör örgütü PKK konusunda Türk ve Irak hükümetlerinin birlikte çalışması gerektiğini söyledi.

Dr. Hammudi'ye göre ortak bir kurul oluşturularak, güvenlik ve istihbarat alanlarında işbirliği yapılmalı.

Anayasayı Düzenleme Komisyonu Başkanı olarak Kerkük referandumuyla ilgili maddenin gözden geçirilmesinden sorumlu olan Dr. Hemmam, Kerkük'te referandumunun 2007 yılı içerisinde yapılamayacağını savunuyor.

Dr. Hemmam, "Referandum için normalleştirme ve sonrası önemli. BM ve hükümet kaynaklarından edindiğim bilgilere göre referandum önümüzdeki yılın ortasından önce olmaz" dedi.

Irak'ın içinde bulunduğu durumdan rahatsız olan Dr. Hammudi'ye göre, ülkedeki şiddet sarmalında komşu ülkelerin de payı var.

Dr. Hammudi, "Terör olaylarında komşu ülkelerin de etkisi var. Teröristlere mali ve lojistik destek veriliyor. İntihar eylemcilerinin çoğu Iraklı değil, yabancı. Suudi Arabistan'dan birçok intihar eylemcisi geliyor. Suudi Arabistan'dan Suriye'ye oradan da buraya geliyorlar. Ürdün'de kendilerine para desteği veriliyor. Ürdün'de Saddamcı ve El Kaideci güçler var. Ayrıca kendilerine basın desteği de veriliyor" diye konuştu.

"Irak, komşularına güven vermeli"

Tüm bunlara rağmen Dr. Hammudi, bölge ülkelerinin Irak'ın istikrarında önemli rol oynayabileceği kanaatinde. Ancak bunun için Irak hükümeti komşularına güven vermeli.

Dr Hammudi, "Bana göre komşu ülkeler Irak'taki yönetimin kendi ulusal güvenlikleri için tehdit oluşturmayacağını bildiklerinde herşey düzelir. Bu noktada Irak'ın bölünmeyeceği ve Kürt devleti kurulmayacağına dair İran, Türkiye ve Suriye'ye güvence verilmesi gerekiyor. Ayrıca Suudi Arabistan ve Ürdün'e Bağdat yönetiminin başında Şii biri olsa da Iraklı biri olduğu ve Irak'ın çıkarlarını gözeteceği vurgulanmalı" şeklinde konuştu.

Ropörtajın tam metni:

Hoşgeldiniz. Öncelikle kendinizi tanıtır mısınız?

Dr. Hemmam Hammudi. Anayasayı gözden geçirme komisyonu başkanı ve meclis dışişlişkiler komisyonu başkanı. Birleşik Irak İttifakı’ndan milletvekiliyim.

Türkiye ile ilişkilerinizde bir ana sorun var. PKK sorunu, diğeri ise Türkiye’nin Kerkük’teki Türkmenlerin geleceğiyle ilgili kaygısı. Size göre bu sorunlar nasıl çözülecek?

Türkiye ve Irak’ı gerek güvenlik gerekse de ekonomik konularda bir araya getiren birçok nokta var. Ayrıca aramızda tarihi ilişkiler var. Kültür ve iletişim bağlılığı var. Tüm bunlar iki ülke arası ilişkilerin iyi olmasını gerektiriyor. Bu nedenle her iki tarafta da ilişkilerin iyi olması yönünde bir çaba var. Hem Başbakan Nuri Maliki’de hem de Türkiye ziyaretimde görüştüğüm Sayın Erdoğan’da da bu yönde bir gayretlilik gördüm. İlişkilerin gerçekçi ve etkin olması yönünde ortak uzlaşı vardı.

PKK sorunu da bu çerçevede ele alınmalı. Anayasamızda yazıldığı üzere Irak toprakları bir başka ülkeye saldırı için kullanılamaz. Türkiye’de yapılan anlaşmada da terör faaliyetlerine karşı mücadele konusunda açık işaret vardı. Bunun için de ortak toplantılar yapılması planlanıyordu.

Kerkük konusuna gelince; Kerkük bizim iç meselemiz. Ama Türkiye’nin Türkmenlere önem veriyor. Bu konu sonuçta Kerkük halkıyla ilgili. Onların alacağı kararlar geçerli olacak.

PKK konusuyla ilgili olarak anayasanızda bir madde var; ama elinizde güç yok! Peki şu halde Türkiye’ye neden operasyon izni vermiyorsunuz?

Türkiye ve Irak hükümetleri arasında ortak kurul oluşturulmalı. Ayrıca bu konuya ilişkin komisyonlar kurulmalı. İstihbarat işbirliği yapılmalı. Ama sınır konusu egemenlik konusudur. Merkezi hükümete bağlıdır.

Peki, Kerkük’teki liderlerle Kerkük konusunda hiç konuştunuz mu? Onları dinleniz mi; özellikle de anayasayı gözden geçirme komisyonu başkanı olan biri olarak size sormak istiyorum!

Evet, bu konu gündeme geldi. Birçok görüş sunuldu. Bazı itirazlar Uzlaşma Cephesi bazı itirazlar ise Türkmen kardeşlerdendi. Başlangışçta 140. maddeye karşı çıkıyordu. Bazı eleştiriler vardı. Uzun tartışmalar sonrası uzlaşma cephesi yasayı onayladı. Ama tüm ayrıntılarıyla uygulanması kararı alındı. Türkmenlerin ise halen daha itirazları var. Kerkük’ün özerk kalmasını istiyorlar. Anayasayı gözden geçirilme komisyonunda halen tartışmalar var. Henüz itirazlar sonuçlanmış değil.

Size göre bu referandum bu yıl olur mu?

Referandum için normalleştirme sonrası önemli. BM ve hükümetten aldığım bilgilere göre referandum önümüzdeki yılın ortasından önce olmaz.

Komşu ülkelerin Irak’ta olumlu rol oynaması için sizce ne gerekiyor?

Bana göre Arap olsun olmasın diğer ülkeler Irak’taki yönetimin kendi ulusal güvenlikleri için tehdit oluşturmayacağını anladıklarında herşey düzelir. Yani Irak bölünmeyecektir; dolayısıyla Kürt devleti olmayacaktır. Bu noktada İran, Türkiye ve Suriye’ye güvence verilmesi gerekiyor. Açık bir mesaj verilmeli. Kürtdistan bölgesinin sadece özerk bölge olacağı vurgulanmalı.

Ayrıca Suudi Arabistan ve Ürdün’e Bağdat yönetiminin başında Şii olsa da ıraklı biri olduğu ve Irak’ın çıkarlarını gözeteceği iyice anlatılmalı. Bu hususlar Irak’a komşu ülkeleri tatmin edecekler, sanırım. İran’a Halkın Mücahitleri’nin geçici olduğu ifade edilmeli. Yahut Irak’taki çok uluslu güçler İran’ın güvenlik tehdit etmeyecektir. Bunlar önemli ve hassas konular. Eğer komşu ülkelere bu konularda açık güvence veremezsek bizimle ilişkileri düzelmez. Komşular yeni demokratik ve federal hükümetten ve çok uluslu güçten korkuyor. Bu da onlara bir türlü mazeret oluşturuyor.

Terör olaylarında komşu ülkelerin etkisi olduğunu mu söylemek istiyorsunuz...

Evet, teröristlere mali ve lojistik destek veriliyor. Örneğin intihar eylemcilerinin çoğu Iraklı değil; yabancı... Suudi Arabistan’dan birçok intihar eylemcisi geliyor. Suudi Arabistan’dan Suriye’ye gidiyor; oradan da buraya geliyorlar. Ürdün’de kendilerine para desteği veriliyor. Ürdün’de Saddamcı ve tekfirci güçler var. Ayrıca basın destekleri de var. Medyada Sünni Şii tanımlamaları yaygınlaştırılıyor. Herhangi bir olayda Iraklı diyecekleri yerde Sünni yahut Şii diye ayırıyorlar. Tüm bunlar Irak’taki durumu olumsuz etkiliyor.

Peki, komşuları sözünü ettiğiniz hususlarda nasıl ikna edeceksiniz?

Öncelikle onların Irak deneyimine yakın olmaları gerekiyor. Bunun için Irak’ta elçilikleri bulunması gerekiyor. Türk hükümetine bu noktada müteşekkiriz. Burada elçilikleri var. Etkin bir elçilik ve çalışkan bir elçileri var. Ama Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri öyle değil. Kendilerine ulaşan yanlış raporları tashih edebilme imkanları yok. Çünkü elçilikleri yok.

Suudi Arabistan elçilik açıyor ama...

Bunun için Irak hükümeti çok fazla ısrar etti. Bunun için Prens Faysal’la görüştüm. Irak’tan uzak kalırsanız tüm yalanları doğrular ve Irak’taki gerçek durumdan uzak kalırsınız, dedim. Bu sizin ve Irak’ın çıkarına değildir, dedim. Tüm bu ısrarlardan ve kendilerine gönderdiğimiz heyetlerden sonra şimdi bir heyet gönderdiler. Elçilik açabilmek için güvenli yer arıyorlar.

 

Bu haber 542 defa okundu.