Doğu-Batı Divânı

0 0 0000 00:00 tsi

YAHUDİ orkestra şefi Daniel Barenboim ve Filistinli Arap Edward Said... Barenboim bir müzik dâhisi, dünya çapında saygı gören bir piyanist ve orkestra şefi...
Edward Said, sosyal bilimlerde ve insanlığın düşünce hayatında "Oryantalizm" dediğimiz disiplini ve eleştirel bakış açısını yaratan bir dâhidir. Oryantalizm, yani Batı'nın Doğu'yu çarpıtması, küçük görmesi, 'öteki'leştirmesi... Edward Said, dev bir bilgisayardan daha donanımlı olan beyniyle Batı'nın bu kibrini eleştirir, Doğu'yu savunur.
Bir araya geliyorlar, Goethe'nin "Doğu-Batı Divânı" adlı eserinden esinlenerek "Doğu-Batı Divânı Orkestrası"nı kuruyorlar. Doğu'dan ve Batı'dan müzisyenleri bir araya getiriyorlar; tabii bilhassa Yahudi ve Arap müzisyenler...
Türkiye Yahudileri Cemaati, Barenboim ve orkestrasını Türkiye'ye getirdi.
Eski Aya İrini Kilisesi binasındaki konsere gittim; Said-Barenboim dostluğunun temsil ettiği değerlere saygımı ifade etmek için gittim..

Bir Yahudi düşmanı
Pek klasik müzik kültürüm yoktur, kendimi bu açıdan hep eksik bulurum. Ama konserde şunu gördüm ki, müzik her şeyden önce bir hissediştir. Daniel Barenboim'in orkestrasını dinlemek, '72 milletten' insanların aynı besteyi icra ettiklerini düşünmek, Barenboim ile Said'in dostluğunun anlamını iliklerinde hissetmek... Müziği anlamak için yetiyor!
Bu müzik Ramallah'ta da çalınmıştı. Ramallah, harabeler arasından Arafat'ın ölüm yolculuğuna çıktığı Filistin şehri... Yahudi Barenboim aynı konseri Ramallah'ta da vermiş. Son derece anlamlı bir tavırdır bu.
Büyük Alman besteci Wagner saplantılı bir Yahudi düşmanıydı. Hitler onun eserlerini dinlerken "Töton Şövalyeleri'nin dirildiğini" söyler, büsbütün çıldırırdı. Naziler, kadın, çocuk demeden Yahudileri gaz odalarına gönderirken, daha bir aşağılamak için, yüksek sesle Wagner müziği çalarlardı!
Ve Yahudi Barenboim bir numaralı Wagner yorumcusudur! Wagner'in sanatı ile saplantılarını ayıracak çok yüksek bir düzeyin adamıdır Barenboim. Hatta yasak olduğu halde İsrail'deki bir konserinde, tepkileri göze alarak, Wagner'i çalmıştır!

Ve dostluk...
Edward Said, Batı medyasında çok yaygın olan Doğu ve İslam karşıtı önyargıları teşhir ettiği "Covering Islam" adlı eserinde İsrail'i çok sert bir şekilde eleştirir, hatta Tevrat'ta İsrail militarizmine esin kaynağı olan ayetler bulunduğunu yazar, Hizbullah'ı ise "gerilla" diye niteler.
Filistinli çocukların arasına katılıp İsrail askerlerine sembolik olarak taş atmaktan da geri durmamıştır.
Ama Said asla bir "anti-Semitist" değildir. Yahudi Barenboim'in Siyonist olmaması gibi...
Böylece iki dâhi, sanatın ve ruhun en üst düzeylerinde, kendi deyimleriyle "ruh eşi" olmuşlardır.
O en üst düzeylerde, "Gel, ne olursan ol yine gel" mesajı geçerlidir!
Elbette siyasetin, güvenliğin alanı ve mantığı başkadır, o alanlarda farklı gerçekler işlemektedir. Fakat daha iyi bir dünyaya doğru adımlar atmak için böyle en üst düzeylerden ışıklara ihtiyaç vardır.
Türk Yahudi Cemaati'ne teşekkür ediyorum, Said-Barenboim dostluğunu Türkiye'de de bir müzik ziyafetiyle ihya ettikleri için.

 
 
 

Bu haber 166 defa okundu.