1915: Türkiye Rusya'ya neden kızmadı

24 Nisan 2015 12:30 tsi
Ankara-Moskova: Bu rahatlık nereden geliyor?

iyibilgi Ankara

ABD, 1915 olayları için ‘soykırım’ demedi. Ama Rusya dedi. Fakat Rusya’ya kızmadık. ABD’ye de neredeyse kızdık. Peki bu nasıl oluyor?..

Her sene Nisan ayında olduğu gibi Türkiye’nin merak konusu, diğer ülkelerin özellikle de Batı dünyasının lideri sayılan ABD’nin 1915 olayları hakkında “soykırım” ifadesi kullanıp kullanmayacağıydı. ABD, Başkan Obama’nın ağzından yine “soykırım” sözünü kullanmadı. Kullanmadı ama bazı ufak-tefek ve ince ayarlanmış kelime ve cümlelerle 1915’in 100’üncü yılına biraz daha ağırlık verdi.

Eğer ABD “soykırım” ifadesini kullansaydı ne olurdu? Doğrusu bunu kestirmek hayli zor. Ama bilinen o ki, böyle bir durumda Ankara ne yapacağını listelemişti. İş nereye kadar götürülürdü, örneğin büyükelçi geri çekilir miydi bilinmez ama nihayetinde AB Bakanı Volkan Bozkır’ın cümlesi, “dünyanın halledilmesi gereken bu kadar sorunu varken, Amerika’nın Türkiye’yi üzeceğini sanmıyorum” mealindeki ifadesi bu güçte karşılıklar gelebileceğinin işaretlerini veriyordu.

Öte yandan bir diğer süper güç ve özellikle Türkiye’nin yakın dönemde ilişkilerini hayli geliştirdiği Rusya, Devlet Başkanı Putin’in ağzından bu ifadeyi kullandı. Ancak Ankara’nın reaksiyonu beklendiği gibi olmadı. Daha doğrusu neredeyse reaksiyonu olmadı.

“Üzüldük…”

Evet, Rusya’nın açıklaması Ankara’yı üzdü ama bu durumun ilişkileri nasıl etkileyeceği, Başbakan Yardımcısı Akdoğan ve Enerji Bakanı Yıldız’ın açıklamaları ile hızla “etkilemeyeceği” karşılığını buldu. Akdoğan’a göre, Türkiye-Rusya ilişkileri bu tür tali konulara endekslenecek ve kurban edilecek ilişkiler değil. Bakan Yıldız da aynı şekilde ilişkilerin zarar görmeyeceği görüşünde. (Rusya'nın Sesi, 24/04)

Peki son günlerin popüler reklam sloganı ile “bu rahatlık nereden geliyor”? İşin özü şu; ABD son saniyeye kadar bu konudaki tutumu noktasında sıkıştığı gerilimini yarattı her sene olduğu gibi ve bunu yine bedeli ödenmesi gereken bir fedakârlık olarak Ankara’ya yansıtmayı, lanse etmeyi sürdürdü.
Kimi medya organları eliyle Haziran seçimleri öncesi bu tür bir açıklamanın getirecekleri konusundaki eğilime de bu manada destek sunmuş oldu.

Oysa Rusya, açıklaması ve Putin’in Erivan’daki törenlere katılacağının “izahını” Ankara’ya çok önceden ve güçlü biçimde yapmaya başladı. Bunun “dış politika”nın bilinen şartları içinde olduğu, reel-politiğin bazen yönetimleri buna mecbur bıraktığı, ikili ilişkilerin bu konu yüzünden değil azalması tersine artacağı yönünde, açıklamanın öncesi, sırası ve sonrasında Türkiye’ye “sorun yok” mesajını direkt olarak verdi.

Bir süper güç “soykırım” derse?

İlginç ve ikinci bir nokta da şu. Bir süper güç bu ifadeyi kullanarak, uluslararası hukuk ve diplomasi dengelerindeki yerini boşalttı. Yani göründüğü kadar etkili olmayacağını gösterdi. Bu manada Türkiye’nin elini rahatlattı. Esasen ABD demiş olsa da bunun uluslararası hukuk açısından bir karşılığı bulunmuyor ama şu da bir gerçek ki ABD’nin demesi biraz daha ağırlık taşıyor. İşte onun ağırlığını da azaltmış oldu.

Peki bu yüzden Rusya Türkiye’ye bir jest yapar mı? Mümkün. Rusya Minsk grubunda olduğundan, Ankara’nın ilk eleştirisi, “Erivan’a gidilmiş olması, (malum Fransa da orada) Minsk grubunun ağırlığını bozar” mealinde açıklamalar yapmaya başladı. Bu da Minsk grubu üzerinden bir adım atılabileceğinin işareti sayılabilir!

www.iyibilgi.com

Bu haber 2,193 defa okundu.