İsrail'de seçim senaryoları

15 Mart 2015 12:31 tsi
İsrail 17 Mart'taki genel seçimlere kilitlenirken, anketler Herzog-Livni ikilisini önde gösteriyor. Ancak, hükümeti Netanyahu liderliğinde Likud'un kurması da ihtimal dışı değil.

İsrail'de dikkatler 17 Mart'taki genel seçimlere kilitlenirken, anketler Herzog-Livni ikilisini Likud'un önünde gösteriyor. Ancak, sağcı partilerden alacağı destekle hükümeti Binyamin Netanyahu liderliğindeki Likud'un kurması da ihtimal dışı görünmüyor.
 
Genel seçimlere hazırlanan İsrail'de son hükümet krizi, Başbakan Binyamin Netanyahu'nun Yeş Atid Partisi lideri Maliye Bakanı Yair Lapid ve Hatnuah Partisi lideri Adalet Bakanı Tzipi Livni'nin de aralarında bulunduğu 6 bakanı görevden almasıyla patlak verdi.
 
Parlamentonun feshedilmesinin ardından, liderler genel seçimlerin mart ayında yapılması konusunda anlaşmaya vardı. Bu çerçevede kuruluşundan bu yana 20. kez genel seçimlere giden İsrail, hükümetlerin ömrünün kısa olması ve genelde erken seçimle sonuçlanması göze çarpan önemli bir nokta. İstatistikler, İsrail'de bir hükümetin ömrünün ortalama 3 yıl olarak gösterirken, son Netanyahu hükümeti ise sadece 21 ay görev başında kaldı.
 
Seçim öncesi yapılan anketler Netanyahu'nun akıbetine ilişkin ipuçları veriyor.  İsrail radyosunun çarşamba günü yayınladığı son ankete göre, Herzog ve Livni partilerinin oluşturduğu Siyonist Birlik,İsrail meclisindeki 120 koltuktan 24'ünü alabiliyor, Netanyahu'nun Likud Partisi ise 21 sandalyede kalıyor.
 
Seçim sistemi
 
Ülkenin "tek seçim bölgesi" olarak kabul edildiği İsrail'de nispi temsil sistemi uygulanıyor. 17 Mart'ta sandık başına gidecek İsrailliler, herhangi bir adaya değil, 120 ismin bulunduğu parti listesine oy verecek.
 
Her partinin seçimde aldığı oy oranı kadar, hazırladığı listedeki aday meclise girmeye hak kazanacak. Buna göre, bir parti yüzde 10 oy alması halinde, mecliste 12 sandalyeye sahip olacak. Partilerin, Knesset'e girebilmesi için yüzde 3,25 olan seçim barajını aşması gerekiyor.
 
Barajı aşan siyasi partiler, aldıkları oy karşılığı mecliste belli sayıda sandalye kazanmalarının ardından, bu partilerin yeni bir koltuk daha elde etmeye yetmeyen artık oyları ve barajın altında kalan partilerin oyları, meclise girmeye hak kazanan partiler arasında yeniden dağıtılacak. Bu dağıtım seçim sonuçlarındaki oy dağılımı yüzdelerine göre yapılacak.
 
İsrail seçim sisteminde barajın düşük olması ülke siyasetinde aktif partilerin çoğunun Knesset'te temsil edilmesine imkan tanıyor. Mevcut baraj uygulaması, bir partinin tek başına iktidara gelmesini ise son derece güç hale getirdiğinden, İsrail'de koalisyon hükümetleri alışılageldik bir tablo. Bu nedenle, geçmişteki bazı hükümetlerde tamamen farklı siyasi çizgide olan partiler, aynı hükümet çatısı altında birleşmek zorunda kalmıştı.
 
Sandıktan yine koalisyon çıkacak
 
Seçimde yarışacak partileri sonuçların açıklanmasının ardından bu sefer de koalisyonu oluşturma maratonu bekleniyor. İsrail'de koalisyon hükümeti oluşturabilmek için 61 koltuğa ihtiyaç duyuluyor. Ülkede çoğu zaman seçim sonuçlarına yakın veriler ortaya koyan anketler, 17 Mart seçimlerinde bir partinin tek başına iktidara gelemeyeceğini gösteriyor.
 
Koalisyon senaryoları
 
İsrail'deki son anketlere göre, seçim sonrasında 120 koltuğun partilere dağılımının şu şekilde olması bekleniyor:
 
"Siyonist Birlik (24), Likud (21), Birleşik Arap Listesi (13), HaBayit HaYehudi (13), Yeş Atid (13), Kulanu (8), Şas (7), Birleşik Tora Yahudiliği (6), Yisrael Beitenu (6), Meretz (5), Yahad (4)"
 
Söz konusu anketler esas alındığında partilerin siyasi çizgilerine göre, Likud, Yisrael Beitenu, HaBayit HaYehudi ve Yahad'dan oluşan sağcı partiler 44, Ultra-Ortodoks partilerin 13, Yeş Atid ve Kulanu'ndan oluşan merkez partiler 21, Siyonist Birlik ve Meretz'in oluşturduğu liberal solcu partiler 29, Birleşik Arap Listesi'nin ise 13 koltuk elde edeceği öngörülüyor.
 
Anketler her ne kadar Herzog-Livni ikilisini Netanyahu'nun Likud partisi önünde gösterse de Netanyahu'nun yeni dönemde koalisyon kurabilme ihtimali sağcı partilerden alabileceği destek dolayısıyla daha muhtemel değerlendiriliyor.
 
Netanyahu karşıtı bir hükümet kurulması için ise Herzog'un bazı sağcı partilerin desteğini alması gerekiyor.
 
Öte yandan, Birleşik Arap Listesi'nin herhangi bir koalisyonda yer alması beklenmiyor. Birleşik Arap Listesi'nin önde gelen milletvekillerinden Ahmed Tibi, "İsral'in işgali devam ettiği sürece herhangi bir koalisyonda yer almayacaklarını" açıklamıştı.
 
Öngörülen ancak zayıf bir ihtimal olarak değerlendirilen son senaryo ise "Birlik hükümeti" kurulması. Herzog, olası bir birlik hükümeti için Netanyahu'nun parti başkanlığını bırakması şartını koşmuştu.
 
İsrail'de önde gelen partileri 2013'te Knesset'te elde ettikleri koltuk sayıları ise şöyle:
 
"Yeş Atid (19), Likud (18), İşçi Partisi (15), HaBayit HaYehudi (12), Yisrael Beiteinu (13), Şas (11), Birleşik Tora Yahudiliği (7), Hatnuah (6), Meretz (6), Hadaş (4), Ra'am-Ta'al (4), Balad (3), Kadima (2)"
 
Hatnuah Partisi lideri Tzipi Livni ile İzak Herzog liderliğindeki İşçi Partisi, "radikal sağa" karşı mücadele amacıyla "Siyonist Birlik" adı altında ortak bir listeyle 2015 seçimlerine giriyor.
 
İsrail'de seçim barajının yüzde 2'den yüzde 3,25'e çıkarılması Arap partilerini zor durumda bırakması nedeniyle, Ra'am-Ta'al ile Balad, sosyalist bir parti olan Hadaş'la anlaşarak seçimlere ortak listeyle gireceklerini duyurmuştu.
 
Mart 2014'te seçim barajı yüzde 3,25'e çıkarılmış, Knesset'teki Arap milletvekilleri bu düzenlemenin meclisteki 11 Arap vekili hedef aldığını savunmuştu.

aa



 

Bu haber 812 defa okundu.