Wanted: Kayıp Yeni Kuruş'lar!

11 Eylül 2007 13:53 tsi
Türkiye Cumhuriyeti Liradan altı sıfır attı ve piyasaya 117.8 milyar adet 1 kuruş sürdü. Fakat piyasada 1 kuruş görebilene aşk olsun. 1 kuruşlar nereye kayboldu?

Temmuz 2007 sonu itibariyle piyasada bulunan 117.8 milyar adetlik madeni paranın 3 milyarlık bölümünü oluşturan 1 kuruş, hem tüketici hem de hizmet satan tarafından ciddiye alınmıyor.

Türkiye, ekonomideki toparlanmaya paralel olarak 2005 yılı başında parasındaki ‘6 sıfır’ı atarak, “Yeni Türk Lirası (YTL)” ve “Yeni Kuruş (YKr)”a geçti. Türkiye böylece dünyadaki bol sıfırlı para liginden de çıkmış oldu.

Aradan yaklaşık 3 yıl geçti. Yeni paralara, özellikle çarşı pazarda konuşurken henüz tam alışamasak da, hem hesap kitap işlerimiz kolaylaştı hem dünyada prestijimiz arttı. Bu kapsamda, özellikle YKr’ye geçiş de ceplerin yeniden madeni para tanışmasını sağladı. Bozuk para alışverişlerde kullanılır oldu. 30-40 yıl önceki gibi insanlar bozuk para çantası kullanır oldu. Madeni paranın gücü arttı.

Bugün gazetesinde yer alan bir habere göre 2005 yılı başında, piyasaya her çeşitten 1 milyar 296 milyon 979 bin adet madeni para sürüldü. Bu paraların yüzde 23.6’sı ‘1 YTL’, yüzde 15.7’si ‘50 YKr’, yüzde 13.4’ü ‘25 YKr’, yüzde 20.2’si ‘YKr’, yüzde 15.7’si ‘5 YKr’ ve yüzde 11.5’i ‘1YKr’den oluşuyordu. Temmuz 2007 sonu ise tedavüldeki bozuk para sayı 117 milyar 814 milyon adede çıktı. Bu dönemde madeni para dağılımında önemli değişiklikler olduğu görülüyor. Buna göre, ‘1 YTL’nin payı yüzde 13.6, ‘50 YKr’nin payı yüzde 7.6, ‘25 YKr’nin payı yüzde 11.2 ve ‘1 YKr’nin payı da yüzde 2.6’ya düşerken, ‘10 YKr’nin payı yüzde 35.7 ve ‘5 YKr’nin payı yüzde 29.3’e çıktı.

Bozuk para sayısında en dikkat çekici değişiklik ‘1 Ykr’lerden görülüyor. 1 Ykr’nin, piyasada çok fazla kullanılmadığı görülüyor. Merkez Bankası “fiyat yuvarlamalarına dikkat”, “1 kuruşu gözden çıkaracak kadar zengin değiliz” türü açıklamalar yapsa da, hem tüketiciler hem mal ve hizmet satan 1 kuruşu çok ciddi almıyor. Bu konuya değerlendiren Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdür Vekili Ahmet Büyükkaymaz, şunları söyledi: “Bugüne kadar tedavüle verilen 1 YKr’lerin piyasalarda görülmemesini, halkımızın bu paraları alışverişlerinde talep etmemelerine bağlıyorum.” Bu arada, 2009 yılının başında paramızdan ‘yeni’ ibaresi kalkacak ve paralar yeniden değişecek.

Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz, kuruş konusunun kendilerinin kanayan yarası olduğun söyledi. Yılmaz, şöyle devam etti: “Çok önemli bir konu. Biz TL’den YTL’ye geçerken bir kampanya yaptık. Bununla ilgili olarak, okullara iş yerlerine yazılar gönderdik. Fakat 30-35 yıllık alışkanlığımızı sürdürüyoruz. Alışveriş yapıyoruz mesela. 10 kuruşumuzu istemiyoruz. Bunun ayıp olan bir tarafı yok. Son derece önemli. 30 kuruş olan bir mal, 32 kuruşa çıktığında 32 olmuyor 35 kuruş yapılıyor. Bu önemli bir artış enflasyona da önemli bir yansıması oluyor. Merkez Bankası olarak bizlerin kamuoyunu bu konuda bilgilendirmesi görevimizdir. Lütfen hep birlikte kuruşa sahip çıkalım.

Bu haber 504 defa okundu.