Suriye ve Irak'lı sığınmacılara ilişkin meclis raporu

10 Kasım 2014 14:10 tsi
TBMM İnsan Hakları Komisyonu, Türkiye'ye sığınan Suriye ve Irak vatandaşlarının barındıkları Mardin ve Şanlıurfa'daki çadır kentlerdeki incelemelerini raporlaştırdı

TBMM İnsan Haklarını İnceleme Alt Komisyonu raporunda, eylül-ekim 2014 arasında Kobani'den Türkiye'ye 190 bin sığınmacının giriş yaptığı ve Kobani'ye 820 tır dolusu insani yardım ulaştırıldığı belirtilerek, Kobani'deki çatışmalarda ateşli silahlarla yaralanan 857 kişinin tedavi edildiği kaydedildi.

TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu bünyesinde, Türkiye'de bulunan mülteciler, sığınmacılar ve yasa dışı göçmenlerin sorunlarına ilişkin kurulan alt komisyon, Türkiye'ye sığınan Suriye ve Irak vatandaşlarının barındıkları Mardin ve Şanlıurfa'daki çadır kentlerdeki incelemelerini raporlarlaştırdı.

 23-24 Ekim 2014 tarihlerinde yapılan incelemeye, Komisyon Başkanı Ayhan Sefer Üstün, AK Parti Kilis Milletvekili Ahmet Salih Dal, AK Parti Ankara Milletvekili Ülker Güzel, AK Parti Kahramanmaraş Milletvekili Sıtkı Güvenç, AK Parti Ordu Milletvekili İhsan Şener, MHP Tokat Milletvekili Reşat Doğru ve HDP Van Milletvekili Kemal Aktaş katıldı.

 Raporda, alt komisyonun daha önce de Hatay, Adıyaman, Şanlıurfa ve Kahramanmaraş'taki barınma merkezlerinde incelemelerde bulunduğu belirtilerek, bu incelemenin Mardin Midyat'taki merkezde barınan Ezidi sığınmacılar ile Ayn el-Arab/Kobani'deki çatışmalardan kaçarak Suruç'a sığınanların durumlarını yerinde gözlemleme amacı taşıması sebebiyle ilk olduğu vurgulandı.

Suriye'de meydana gelen olaylar sonucu bu ülkeden kaçan 252 kişilik ilk grubun, 29 Nisan 2011 tarihinde Hatay'ın Yayladağı İlçesi Güveççi Köyü bölgesinden giriş yaptığı ifade edilen raporda, bu girişlerin bu yıl da devam ettiği ve raporun yazıldığı tarih itibariyle 1 milyon 627 bin rakamına ulaştığı bildirildi.

Raporda, Suriye vatandaşlarının kitlesel olarak ve yoğun biçimde sınır noktalarına gelmeleri üzerine kendilerine "geçici koruma" statüsü verilerek, çadır kent, konteynerkent ve diğer konaklama biçimlerinde barındırılmak suretiyle koruma altına alındığı kaydedilerek, geçici koruma statüsünün sonucu olarak, açık kapı politikasının uygulandığı ve rızası dışında kimsenin geri gönderilmemesi ilkesinin benimsendiği, güvenliklerinin tam olarak sağlandığı ve insani yardımların yapıldığı belirtildi.

1 milyon 627 bin sığınmacının, 223 bin 996'sının barınma merkezlerinde kaldığı dile getirilen raporda, halen Hatay'da 5, Şanlıurfa ve Gaziantep'te 4, Kilis ve Mardin'de 2, Kahramanmaraş, Osmaniye, Adıyaman Adana ve Malatya'da birer barınma merkezi kurulduğu bildirildi. 324 bin 738 Suriye'linin ülkesine döndüğü belirtildi.

Raporda, Mardin'de 71 bin 736 Suriyeli ve Iraklı sığınmacının bulunduğu, bu sığınmacıların 6 bin 34'ünün AFAD'a bağlı kamplarda yaşadığı vurgulandı.

- "Nusaybin Barınma Merkezi, Irak'tan gelebilecek olası göç dalgasına karşı hazır bekletiliyor"

13 bin 500 kapasiteli Nusaybin Barınma Merkezi'nin Irak'tan gelebilecek olası göç dalgasına karşı hazır bekletildiği kaydedilen raporda, "Suriye ve Irak vatandaşları, kamplara sınırdan kendiliğinden veya yönlendirilerek gelmektedirler. Kampa ilk girişlerinde, pek çoğunun kimliklerini tespite yarayan herhangi bir belgeye sahip olmamaları nedeniyle parmak izleri alınmak suretiyle verilen tanıtım kartları basılmaktadır. Daha sonra sağlık kontrolünden geçirilmekte, varsa çocuklarının aşıları yapılmakta ve kendilerine verilen bir aylık temizlik malzemesiyle birlikte konteynerlerine yerleştirilmektedirler. Merkezin dış güvenliği Jandarma Komutanlığınca, iç güvenliği özel güvenlik personelince sağlanmaktadır. Tesiste ortak alanları gözlemlemek üzere kamera sistemi de mevcuttur" denildi.

Raporda, kampta ilk başlardaki sıcak yemek uygulamasının kaldırıldığı, sığınmacıların, kendilerine verilen kartlarla barınma merkezindeki marketlerden alışveriş yapmaları ve buradan temin ettikleri gıdayla yemek yapmalarının sağlandığı belirtilerek, her bir sığınmacının kartına 60 TL'si Dünya Gıda Programı (WFP) tarafından, 25 TL'si ise Türkiye (AFAD) tarafından, aylık toplam 85 TL yüklendiği kaydedildi.

Kampta eğitimin BM'nin katkısıyla oluşturulan 2 katlı ve 12 derslikli prefabrik bir binaya sahip barınma merkezi okulunda verildiği; ilkokul, ortaokul ve liseden oluşan okulda Arapça ve Türkçe eğitim yapıldığı, Türk öğretmenlerin yanı sıra 61 Suriye uyruklu gönüllü öğretmenin de görev yaptığı vurgulandı.

- "Günde ortalama 300-400 sığınmacı muayene ediliyor"

Raporda, kamptaki Sahra Hastanesi'nde, günde ortalama 300-400 sığınmacı hastanın muayene edildiği belirtildi.

Suriyeli geçici sığınmacıların, kampta bütün ihtiyaçlarının karşılandığını ve bu nedenle Türkiye ye ve Türk halkına şükranlarını sunduklarını belirttiği kaydedilen raporda, "Iraklı Ezidi sığınmacılar, en güvenli yer olarak bildikleri Türkiye'ye sığındıklarını ve Türkiye'ye kendilerine zor günlerinde kucak açtığı için teşekkür ettiklerini söylemişlerdir. Görüşülen Ezidiler, bundan sonra ülkelerine dönmek istemediklerini ve Avrupa ülkelerine gitmek istediklerini bildirmişlerdir" denildi.

Şanlıurfa'da 227 bin 334 Suriyeli sığınmacının bulunduğu, bu sığınmacıların 79 bin 18'inin AFAD'a bağlı kamplarda yaşadığı belirtilen raporda, Eylül-Ekim 2014 arasındaki dönemde Ayn el-Arab/Kobani bölgesinden Türkiye'ye 190 bin 874 sığınmacının giriş yaptığı belirtilerek, IŞİD terör örgütünün kuşatması altında kalan şehre, resmi rakamlara göre 820 tır dolusu insani yardım ulaştırıldığı kaydedildi. Bu bölgeden bugüne kadar yaklaşık 8 binen yakın yaralı/hastanın ülkeye kabul edildiği belirtildi.

- "Türkiye bize daha ne yapsın, apartman dikecek değil ya"

Sığınmacıların Türkiye'ye teşekkür ettiği, hatta çadırkentte görüşülen sığınmacıların memnuniyetlerini, "Türkiye bize daha ne yapsın, apartman dikecek değil ya" sözleriyle çarpıcı bir şekilde ifade ettiği kaydedildi.

Raporda, 10'u uzman toplam 20 doktorun görev yaptığı ve 50 yatak kapasitesine sahip Suruç Devlet Hastanesi'nde günlük ortalama 200 sığınmacının tedavi edildiği, bugüne kadar 5 bin 666 Suriyeli sığınmacının tedavi edildiği, sığınmacılardan 48'ine genel cerrahi ameliyatı yapıldığı ifade edilerek, "Ayrıca bugüne kadar Ayn el-Arab/Kobani bölgesindeki çatışmalarda ateşli silahlarla yaralanan 857 kişi tedavi edilmiştir. Yetkililerden alınan bilgiye göre çatışmalarda yaralananlar Mürşitpınar sınır kapısının öte tarafından ekiplerce ivedilikle alınmakta ve tedavileri söz konusu hastanede yapılmaktadır" denildi.

Raporda, şu görüşlere yer verildi:

"Barınma merkezlerinde göze çarpan ilk durum, her ihtiyaca cevap veren ve standart işleyen bir sistemdir. Sağlanan tüm hizmetler ve imkanlar dikkate alındığında, barınma merkezleri küçük bir Anadolu ilçesinde sağlanan bütün imkanlara sahiptir. Fiziki manada, barınma merkezlerinde önemli bir eksikliğe rastlanmamıştır. Özellikle AFAD'a bağlı farklı illerinden gelen ekipler büyük bir özveriyle görev yapmaktadır.

Üç barınma merkezinde görüşme yapılan sığınmacılar ve temsilcileri, gerek hizmetler, gerekse de bunların sunumu bakımından kayda değer bir şikayette bulunmamışlardır. Bazı sığınmacıların gerek Mardin Midyat gerekse de Şanlıurfa Viranşehir'de ilettikleri şikayetlerden biri, kamplardan ayrılıp 15 gün içinde geri gelmeyenlerin kamptan kaydının silinmesi ve geri alınmamalarıdır. Kamplara giriş çıkışlarda düzenin sağlanması ve kamplarda kalmak isteyip kapasite sınırı nedeniyle yerleşemeyerek dışarıda bekleyenlerin hak kaybına uğramaması için, söz konusu kural anlaşılabilir bir gerekçedir. Komisyonun önceki raporlarında da belirttiği üzere aile bütünlüğünün önemi dikkate alınarak, güvenlik tedbiri alınmak kaydıyla uygulama esnetilebilir.

İletilen bir diğer yaygın şikayet, çadırların zamanla eskidiği yönündedir. Yetkililerden alınan bilgiye göre çadırların kullanım süresi dolan veya yırtılanların periyodik olarak değiştirilmektedir. Yine marketten aldıkları malzemeleri çadırlara taşımakta zorlanmaktan yakınmışlardır. Bazı sığınmacılar da sosyal faaliyetlerin arttırmasını istemişlerdir. Bu şikayetler özveriyle sağlanan çalışmaların yanında, ciddi herhangi bir insan hakkı ihlali denmeyecek basit yakınmalardır."

- "Kamplarda Arap, Türkmen ve Kürtlere herhangi bir ayrım yapılmıyor"

TBMM İnsan Haklarını İnceleme Alt Komisyonu raporunda, Irak'ın kuzeyinde IŞİD saldırısı sonrası Türkiye'ye sığınan Ezidi Iraklı sığınmacılara da tıpkı Suriyeli sığınmacılara yapıldığı gibi bütün insani yardımların yapıldığının tespit edildiği, görüşülen Ezidilerin Türkiye'ye minnettarlıklarını dile getirdiği vurgulandı.

Kamplarda Arap, Türkmen ve Kürtlere herhangi bir ayrım yapılmadığı, bu durumun Türkiye'nin sığınmacılar konusunda ilk günden beri etnik kimlik, mezhep ve din ayrımı yapmadan sadece mazlum ve mağdur kimliğiyle hassasiyetle hareket ettiğini gösterdiği belirtildi.

Raporda, Türkiye'nin BM ve büyük devletlere örnek olacak bir çalışma yaptığı, yapılan çalışmaların finansmanının yüzde 97'sinin Türkiye tarafından karşılandığı, BM'nin katkısının yalnızca yüzde 3 civarında kaldığı düşünüldüğünde, BM ve büyük devletlerin daha fazla sorumluluk alması gerektiğinin değerlendirildiği vurgulandı.

AA

Bu haber 650 defa okundu.