ABD-İran-Yeni Türkiye

16 Ağustos 2014 09:22 tsi
Uluslararası 'takım', beraber çalışacağı isimleri anlamış...

ABD ve İngiltere'nin Irak'taki çıkarları İran olmadan eksik kalır. Eksik kalsa iyi, sürekli istikrarsızlık kamburu taşır...

'Bağdat'ta değişiklik' hamlesi ABD-İngiltere'nin ortak operasyonu olarak, Tahran'ın da katılımıyla gerçekleşti.

Irak 'eski' Başbakanı Nuri el Maliki, Perşembe akşamı halefi Haydar el Abadi de yanında olmak üzere istifa etti ve iktidarı devretmeye razı oldu. Konuşmasından iki cümle alıp, geçelim...

'Benim hakkımı savunmak için rahatsızlıklarını ifade eden Irak silahlı güçlerine, emniyet kuvvetlerine, silahlı gönüllülere ve aşiretlere saygılarımı sunuyorum. Onlara buradan yerlerinde kalmalarını rica ediyorum...' Bunun anlamı, 'istesem kalırdım' demektir ve dayak yiyen çocuğun 'babama söyleyeceğim' sızlanması ağırlığındadır. Çünkü Maliki'nin artık bir 'babası' bulunmuyor. (Irak generalleri açısından ise durum başkadır! Buna ayrıca bakılması gerekiyor. Irak ordusu üstüne gelen şeyin ne kadar menfaatine olduğunu anlamaya çalışıyor ve IŞİD'le bağlantısı unutulmamalı!)

İki; 'Uluslararası istihbarat örgütleri bölgenin haritasını değiştirmek için yeni bir hamle başlattı. Irak da bu yeni düzenlemenin içinde...' Irak kamuoyuna gerçekleri gösterir gibi duran bu açıklama aslında 'kendi başına geleni' anlatıyor. Maliki gitti ve Ankara'nın uzun zamandır arzu ettiği bir gelişmedir... (Suudi Arabistan'ın tutumu da izlenmeli. Riyad, Bağdat'ın güvenilir olmasını kendi stratejik savunmasının ön cephelerinden sayar. Değişikliği onaylar tutumu önemli!)

Tahran açısından ise; geçtiğimiz Çarşamba günü İran Ulusal Güvenlik Konseyi Genel Sekreteri Ali Şamhani, hükümeti kurma görevi verilen Haydar el Abadi'yi tebrik etti. ('İran Maliki'nin üstünü çizdi', 13/08, Milliyet.)

İran'ın Maliki'nin gidişine destek verip vermediğine ilişkin bir bu açıklama referans gösterildi ama a) Şamhani, dini lider Ali Hamaney'i temsil ediyordu, b) İran'ın yeni adayı destekleme ve Maliki'yi oyundan düşürmesinin, İran Dışişleri Bakanlığı, Ulusal Güvenlik Konseyi, İran Meclisi'nin desteğini açıkça alan bir 'devlet kararı' olduğunu söyleyebiliriz. (Örnek: 'Velayati voices Iran's support for democratic process in Iraq', 12/08, İRNA.) c) İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, seçilmiş Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı tebrik etmek için aradığında, 'Maliki'nin ayrılmaması halinde Irak bölünebilir. İran için, Irak parlamentosunun onayladığı kişi iktidarı ele almalı' cümlelerini kurdu.

PAZARLIK: İSTİKRARIN VAADLERİ!..

Tahran'ın Maliki'yi gözden çıkarması nasıl mümkün oldu? Pazarlık olmadan İran'ın 'kelle vermesi' mümkün gözükmediğine göre, ABD ve İngiltere'den ne kopardığını bilmek gerekiyor!

Bu taviz Irak'ın kimin ve ne kadar hâkimiyetinde olacağı üzerinedir. Yani, ABD varlığının ağırlığı/hacmi ile bağlantılı olabilir! ('John Kerry Says U.S. Doesn't Plan to Send More Troops to Iraq', 12/08, WSJ.) Tersine, İran'ın IŞİD'e yönelik ABD/İngiltere askeri varlığını gönüllü görmezden geleceğini de tahmin edebiliriz. ('ABD, Irak'a 130 asker daha gönderdi' 13/08, AA.) Yani anlaşmanın bir boyutu da IŞİD'le ilgilidir.

Tüm bu Irak planı 'istikrarın vaat ettikleri' için. Bağdat huzurlu bir yönetime kavuşacak, ABD/Batı-İran, Irak üzerinde uzlaşılmış/paylaşılmış bir denge kuracak, Erbil huzura kavuşacak, IŞİD tasfiye edilecek, geriye 'petrol düzeninin' tutturulması kalacak.

Tabii üç 'minik' sorun var! Suriye ne olacak? Rusya bu olup-bitenlere ne diyecek? Bir de.. 'Bizzat' Washington!..

ABD'de içinde Cumhuriyetçiler kadar Demokratlar'ın da bulunduğu muhalif bir kesim, Amerika'nın Suriye'de felçli gibi davranmasının Beyaz Saray'ı Irak'ın en pis arazilerine sürüklediğini düşünüyor. Yani, 'ABD askerinin postalı yere basmayacak' demekle iş bitmedi. IŞİD'e karşı yürütülen operasyonlarda Amerikalılar ölmüyor mu? Bu yüzden yakın zaman içinde Washington'da kimi çevreler Irak'ta Amerikan ağırlığının artırılması için heyecan duyabilir!

Bu açıdan bakıldığında ilginç bir not şöyle tutulabilir; ABD'de bu eleştirilerin güçlü temsilcisi Hillary Clinton. Yani çoklarına göre ABD'nin sonraki Başkanı. İşte Tahran, Irak'taki sorumlulukları yüzünden faturanın tamamını Obama'ya kesen bu cepheyi görmüş olabilir! Tıpkı bir zamanlar Rusya'nın yaptığı gibi!

Irak-İran stratejik bağlantısı Suriye'den de muaf tutulamaz. Gelişmelerin Şam yönetimine ne kadar sirayet edeceğine ilişkin veri sayılabilir bu gelişmeler.

Rusya ise bu ataklara karşı savunmasını yaklaşık bir haftadır Soçi'de kuruyor. Ermenistan-Azerbaycan toplantıları, Mısır 'lideri' Sisi ile görüşmesi, Kırgızistan Cumhurbaşkanı ile beraber Ankara'yı aramaları, Kırım'a ikinci kez gitmesi ve burada Rus ordusunun güçlendirilmesi hakkında konuşması hep bunun işaretleridir.

Moskova, bir gözü Ukrayna'da olmak üzere eski Sovyet ülkelerinin askeri ittifakı sayılan Kolektif Güvenlik Antlaşması Organizasyonu'nu keskinleştiriyor. 'İran'ın düşmesine karşı' da diyebilirsiniz, 'Hazar'a sıçramasın barikatı' da diyebilirsiniz!

'Yeni Türkiye'... 10 Ağustos gecesini Bağdat'ta bir Maliki darbesini önlemeye çalışarak geçirdi Dışişleri Bakanı Davutoğlu. O gece Irak'ta bir delilik yaşanmasını önleyen uluslararası 'takım', beraber çalışacağı isimleri anlamış gibi... 

Nedret Ersanel / Yeni Şafak

Bu haber 1,856 defa okundu.