Genelkurmay Başkanlığı internet sitesinden yapılan açıklamaya göre, bir kaç gün önce İrana ait bir keşif uçağı 1 dakika 20 saniye boyunca Iğdırın güneydoğusunda Türkiye hava sahasını ihlal etmiş. O sıralarda Türkiyeye ait dört F-16 ile dört bot, Suriye sınır denetimini gerçekleştiriyormuş, iki F-16 Iğdır bölgesine intikal edince, İran uçağı Türkiye hava sahasını terk etmiş.
Bu haberin normal bir durum gibi verilmiş olmadığını düşünmek mümkün. Iğdır, Nahcivan, Ermenistan ve İran ile komşu bir il ve sadece bu üçgen bile ihlalin yapıldığı bölgeyi kritik olarak tanımlamaya yetiyor. İhlal, belirtildiği gibi Iğdır ile sınırlıysa, ki bu yaklaşık 50 kmdir, uzun sürmüş denebilir. Neredeyse sınırdan yaklaşık 75 km içeride olan Iğdır merkeze kadar gidip gelecekmiş bu keşif uçağı.
İran keşif uçağının ne keşfetmek için Türkiye sınırını ihlal ettiğini kestirmek kolay değil. Bununla birlikte bazı tahminler yürütmek mümkün ve muhtemelen sınır ihlalinin Iğdırla fazla bir ilgisi yok; mesele ihlalin yapılmış olmasında ve Suriye sınırındaki F-16ların bölgeden ayrılmasını sağlamakta.
Irak Kürdistanı sorunu
İran, Türkiyenin sadece Suriye sınırındaki askeri faaliyetlerinden değil, Suriye içindeki faaliyetlerinden de son derece rahatsız. Ancak Türkiye-İran ilişkilerinde gerginliklere neden olan tek konu Suriye olsa iyi, bir de Irak konusunda anlaşmazlık var ki, bu Türkiye açısından daha sorunlu bir konu.
Barzani yönetiminin Irak yönetimine rağmen Türkiyeye petrol satma kararı, muhtemelen anlaşmazlıklar listesinin uzamasına yol açtı. Bağdat yönetimi, yasadışı ithalat yaptığı gerekçesiyle Türkiyeyi mahkemeye verdi. Bu, açıkça Türkiye kaçakçılık yapıyor iddiasında bulunmak anlamına geliyor.
Buradaki temel sorun, Türkiyenin aldığı petrolün parasını kime ödeyeceği ile ilgili aslında. Para Bağdata ödenir, Bağdat da Erbile kendisinin öngördüğü kadarını aktarırsa o kadar fazla sorun olduğu söylenemez. Ancak Türkiye ödemeyi doğrudan Erbile yaparsa, o zaman Bağdatın Erbil gelirlerini denetleme imkanı daralır. Muhtemelen Barzaniyi de merkezden aktardığı parayı kısarak, mesela memur maaşlarını ödemeyerek cezalandıracaktır. Ancak temel sorun, Türkiyenin Kürdistanı bağımsızlığa yaklaştıracak adım attığının ileri sürülmesinde.
Terör sorunu
Türkiyenin Irak Kürdistanının bağımsızlığına çalıştığını ileri sürmek fazla ileri bir adım olur. Anlaşıldığı kadarıyla Türkiye, elini Kürdistandan çekmeyerek Bağdat rejiminin İran ile olan yakınlığına ve hatta Suriye ile ilişkilerine tehdit oluşturmakla yetiniyor.
İran, Türkiyenin politikasını anladığını göstermek için sınır ihlali yapmış olabilir. Ancak, bununla sınırlı kalmayabilir. Türkiyenin Kürt açılımını sabote etmeye meraklı Kürt gruplarını teşvik edebileceği gibi, bazı provokasyonlarda da yardımlarını esirgemiyor olabilir.
Söz konusu ihtimaller, doğal olarak iç siyasette etki yaratacak türden. İran, Türkiyedeki iktidarı en fazla zora sokacak konunun PKK eylemleri olacağını bilmiyor olamaz. Ancak Türkiye sadece PKK terörüyle değil, aynı zamanda Afganistanda olduğu gibi başka grupların terör saldırılarıyla da tehdit edilmeye başladı.
Birbirinden bağımsız gibi görünen olaylar arasındaki bağıntıyı kestirmek zor. Ancak arka arkaya yaşanan bazı gelişmeler, Türkiyeye yönelik açık ve ağır mesajlar olduğunu düşündürüyor. Bu mesajlardan biri, sanki Türkiye-İran ilişkilerinin biraz daha gerileceğine yönelik gibi. Ancak bundan önemlisi, İranı teşvik eden başka hangi oyuncuların olduğu sorusu. Bunun yanıtı için de İran ile son dönemde hangi ülkelerin yeni anlaşmalar yaptığına bakmak yerinde olabilir.
Beril Dedeoğlu / Star
Değerli okuyucumuz,
Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
· Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
· Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
· Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
· Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
· Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
· Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.
Yorumlar
+ Yorum Ekle