Rus askerinin Kırım'a girmesiyle patlak veren gerginliği yarımadada nüfusun artmasına bağlayan Prof. Ortaylı, "Devrimden sonra kapılar kapatıldı. En kötüsü de II. Dünya Savaşı'nda Almanlarla işbirliği yapıldı. Rus nüfusu arttı. Kırım Tatarları azaldı. Ancak Sovyetlerin dağılmasından sonra geri dönebildiler" dedi.
Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İlber Ortaylı, Rusya askeri birliklerinin Ukraynaya bağlı Kırım Özerk Bölgesine girmesiyle başlayan gerginliği değerlendirdi. 1947'de Bregenz'de, Kırım Tatarı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Prof. Ortaylı'nın yaşananlara tarihsel perspektiften bakışı şöyle:
DİLLERİ TÜRKÇENİN BİR LEHÇESİ
- 15inci yüzyılın sonunda çıkan ihtilaf dolayısıyla ulus beyleri Osmanlı İmparatorluğu ile anlaşarak Kırım'ı Giraylara devrettiler. Ahitname yapıldı. Bu ahitname ile Fatih Sultan Mehmetten itibaren Osmanlı İmparatorluğu'nun bir vasal devleti (toplumsal hiyerarşide sadakat ilişkisi doğan) olarak görmüştü. Hanlar idare ediyordu. Ama o hanların daima değişimi tayini seçimi Osmanlıya aitti. Osmanlı içinde Kırım uleması çok önemliydi. Konuşulan dil Türk lehçesidir. Lakin idareci kısmı Osmanlı Türkçesini son derece iyi bilirdi. Padişahlar ve hanlar içinde şiir yazanlar vardı. Giray Han gibi.
-Sovyet Devrimi'nden sonra kapılar kapatıldı. Nüfus azaldı. Yoğun Rus nüfusu oluştu. En kötüsü de II. Dünya Harbi'nden sonra Almanlar ile işbirliği yapıldı. Kırım Türkleri Sovyetler Birliği'nin sona ermesiyle geri dönebildiler. Yarımadada sayılarını 300 bin olarak ifade edebileceğim üçüncü topluluktur. Bir milyonun biraz üzerinde Rus var. 600 bin kadar Ukraynalı. Ermeni, Rum ve Yahudiler var. Bu Yahudiler yine etnik köken itibariyle Türktür. Yarımadanın kozmopolit bir yapısı söz konusu.
SOVYETLER UYANIK DAVRANMAMIŞ
-Bugünkü gerilimin sebebi ise 2 milyonu geçen nüfusun yarımadaya sığmamasıdır. Bu ada bu kadar nüfusu kaldıramaz. Karadeniz her zaman Rus donanması için önemlidir. En müstahkem ve sığınaklı limanı Sivastopol, Kırımın içindedir. Bir de milliyetçi Ukrayna var. Dili değişik. Her zaman Polonyaya ve Batı'ya meyil etti. Rusya Sovyet idaresi, bu konuda çok uyanık davranamamış. Şimdi onun çatışması var. Kırım da bunun bir odak noktası. Rusya diyor ki 'Kırım benim. Kalabalık biziz.' Öteki de diyor ki Hayır kalabalık biziz. Gerilim bundan doğuyor.
SİVASTOPOL'U VERMEM MESAJI
-Rusya bugün dünyaya Sivastopolu vermem mesajı verdi. Putin kuvvetlerini çekeceğini açıkladı. Anlaşılan donanma memleketi iyi abluka altına alamadı. Donanma ile Kırımı kuşatsa istediğini yapmış olurdu. Ama yapamadı. Fakat birtakım Ukraynalılar da karayı boşalttık adalarda bilmem ne kuralım diyorlar. Bunlar endüstriyel toplumlardır. Üretme kapasiteleri var. Nüfusları eski. İhtiyar yani. Üretim problemleri ortada. Mukayese kabul etmez.
GENÇLER RUSÇA KONUŞMAYA BAŞLADI
Prof. Dr. İlber Ortaylı, Türkiye ile Kırım arasındaki tarihsel bağlantıya şu sözlerle dikkat çekti: Kırım'da Türkiyenin tarihten gelen kültürel azınlığı var. Süleyman Demirel zamanında Ukrayna ile bu tespit edildi. Onların varlığını hem fiziki hem de kültürel bakımdan korumamız gerekir. Böyle bir çatışma mukabilinde herkes ile anlaşmak lazım. Bu pazarlığı yapma hakkın var zaten. Korunması gereken azınlıklar önce okul ve kurumlar ister. Maalesef bu konuda yetersizlikler var. Genç nesiller Rusça konuşmaya başladı. Bu çok kötü bir durum. Okul sayısının artırılması gerekiyor. Maalesef orada iki tane okul var diye biliyorum.
Değerli okuyucumuz,
Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
· Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
· Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
· Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
· Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
· Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
· Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.
Yorumlar
+ Yorum Ekle