Sapanca Gölü'nü bu kuş kurtaracak

22 Ocak 2014 13:52 tsi
Kuraklık ve aşırı su çekimi nedeniyle su seviyesi kritik düzeye ulaşan Sapanca Gölü'nün korunmasını artıracak sevindirici bir gelişme yaşandı.

Göldeki kuş türleri üzerine araştırma yapan bilim adamları, nesli tehlike altında olan dik kuyruk ördeğinin sayısının arttığını tespit etti. Dünyada sayıları 15 bin adet kadar kalan dik kuyruk ördeğinin yaklaşık yüzde 75'i Türkiye'de bulunuyor. Nesli tehlike altında olan bu ördeğin, gölü üreme alanı olarak kullanması ve popülasyonunu artırması durumunda göl, 'Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar Listesi''ne (RAMSAR) alınarak, sanayiye su verilmesi durdurulabilecek.

Dünyanın suyu içilebilir ender göllerinden biri olan Sapanca Gölü, çok sayıda kuş türüne ev sahipliği yapıyor. Kuşların balık bolluğu, güvenlikli oluşu ve üreme için sazlık alanları bulunması nedeniyle seçtiği Sapanca Gölü, Türkiye'nin önemli bir sulak alanı konumunda. Ancak kirlilik, kontrolsüz avcılık ve aşırı su çekimi göldeki ekosistemi tehdit ediyor. Bilim adamları, sit alanı olarak koruma altında olan gölün statüsünün yükseltilmesi gerektiğini belirtiyor.

Sakarya Üniversitesi (SAÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Başkanı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Uzun, kuşların göç yolu üzerinde bulunan Sapanca Gölü'nün önemli kuş türlerine de ev sahipliği yaptığını söyledi. 2001 yılından bu yana Sakarya'da kuşların tür ve birey yoğunluğu üzerine çalışmalar yürüttüğünü anlatan Uzun, Sapanca Gölü'nde 2005 yılında 4 farklı istasyonda bir yıl süreyle yaptığı gözlemleme sonucunda 69 kuş türü tespit ettiğini ve bir günde 20 bine yakın kuş bireyi saydıklarını ifade etti. Uzun, bu rakamların Sapanca Gölü'nün kuşlar açısından önemli bir sulak alan olduğunu gösterdiğini dile getirdi.

Doktora öğrencisi Faruk Yılmaz'ın tez konusu paralelinde yürütülen yeni bir çalışma kapsamında Sapanca Gölü'nde gözlemler yaptıklarını belirten Uzun, gölde nesli tehlikede olan dik kuyruk ördeğinin 24 bireyle 9 haftadır gölde bulunduğunu belirlediklerini söyledi. Bunun önemli bir durum olduğunu kaydeden Uzun, şunları dile getirdi: "2005 yılındaki çalışmamda dik kuyruktan sadece bir iki bireyi bir kez görmüştük. Bir kaç gün kalıp gitmişlerdi. 2005 yılından bu yana gelindiğinde bir iki bireyin, bir kaç günlük bulunmasından 8 -9 haftalık ve 24 bireylik duruma geçişi önemli bir durum. Dik kuyruk kışlama ve üreme alanını Sapanca Gölü'nü de dahil edecek şekilde genişletiyor olabilir. Burada üreyip üremedikleri şubat ve mart ayından sonra belli olacak. Sapanca Gölü'nde üremeye başladıysalar bundan sonra bu sayı artabilir. Ancak bu geçici bir durum da olabilir. Bu yıl havalar soğuk değil. Bu türler kuzeyden güneye inen türler. Havalar soğuk gitmediği için Türkiye'nin daha güneyine inmemiş olabilirler. Bu önümüzdeki yıllar havalar soğuk olduğunda da ne yapacaklar sorusunu gözlemlediğimizde dik kuyruk türünün Sapanca Gölü ile olan hikâyesi daha netleşecek."

Dik kuyruğun dünya nüfusunun önemli bir kısmının Burdur Gölü'nde kışladığını ve ürediğini ifade eden Doç. Dr. Ali Uzun, bu türün Sapanca Gölü'nde popülasyonunu artırması ve hatta üremesinin gölün lehine bir durum olduğuna dikkat çekti. Diğer kuş türlerinin sayısı ve nesli tehlike altında olan türlerin varlığının gölün RAMSAR alanı olarak düşünülmesi ve ona göre proje düzenlenmesi bakımından oldukça önemli bir avantaj sağladığına işaret eden Uzun, sözlerine şöyle devam etti: "Eğer burası böyle bir koruma statüsüne sahip olursa Sapanca Gölü'nün pek çok tehdit unsuru özellikle sanayi amaçlı su çekilmesi, içme ve sulama amaçlı su çekilmesi konusunda bir takım kısıtlamalar ve düzenlemeler yeniden getirilebilir. Çünkü bu sefer koruma statüsü çok daha sağlam olmuş olacak. Su kuşları açısından uluslararası öneme sahip sulak alan olacak."

SAPANCA GÖLÜ'NE AV YASAĞI GELİYOR

Sapanca Gölü'nün kuş türleri için önemli bir sulak alan olmasına rağmen gölde avlanmanın serbest olduğunu vurgulayan Uzun, Sapanca Gölü'nün ve çevresinin av kapsamı dışında tutulması için çalışma başlatıldığını bildirdi. Uzun, "Orman Su İşleri Müdürlüğü ile görüştük. Bu konuyla yakından ilgilendi. Verdiğimiz bilgilerle alana gittiler. Türleri görüntüleyip fotoğrafladılar. Sapanca Gölü şu anda av yasağı olmayan bir bölge. Av yapılabiliyor. Önümüzdeki yıl Sapanca Gölü'nün ve çevresinin av kapsamı dışında tutulması için çalışma başlatıldı. Oluşturulacak kurula beni de davet ettiler. Orada neden avlanma olmaması gerektiğini anlatacağız. Çünkü diğer türler avlanırken dik kuyruklar rahatsız edilebilir, vurulabilir. Dik kuyruk burada popülasyonunu genişletme, yeni bir yer edinme, barınma ve üreme alanı oluştururken bu rahatsızlık türün bu alanı terk etmesine neden olabilir. Bu durum bizim tarafımızdan sürekli takip edilecek. Sapanca Gölü başlı başına önemli bir sulak alan. Bu bağlamda gölün korunabilecek statüsünün değiştirilmesi, arttırılması bu türlerin buraya gelmesiyle paralel olacaktır." diye konuştu.

DİK KUYRUK

Dikkuyruk (Oxyuraleucocephala), ördekgiller (Anatidae) familyasından küçük bir ördek türüdür. Akbaş ve kalkıkkuyruk olarak da bilinir. Uzun, arkaya ya da yukarıya doğru dikilmiş kuyruğu, büyük, beyaz başı ve geniş, mavi gagasıyla hemen tanınan, nadir bulunan küçük bir ördektir. Erişkin erkekler, beyaz bir baş, siyah bir baş tepesi ve boyun, gri ve kırmızımsı vücut, mavi bir gagaya sahiptirler. Erişkin dişiler, beyaz bir yüz ve daha koyu bir gaga, baş tepesi ve bir yanak çizgisi, gri-kahverengi bir vücuda sahiptirler. Dalar ve suyun altında yüzerler. Hepçildirler. Koruma altına alınmış türlerdendir ve avlanması (avlanma sezonu dahil) yasaklanmıştır.

cihan

Bu haber 667 defa okundu.