Suriye'deki katliam sonrası gözler uluslararası arenada

21 Ağustos 2013 14:17 tsi
Esed rejiminin Şam banliyölerine sarin gazıyla saldırdığı iddiaları, uluslararası arenada kimyasal silah tartışmalarını yeniden gündeme getirdi.

Çok miktarda hardal gazı ve sinir gazı stoğuna sahip olduğu düşünülen Suriye, kimyasal silah kullanımını yasaklayan Uluslararası Kimyasal Silah Anlaşması'na imza atmayan birkaç ülkeden biri. Ülkede 2 yıldan fazla süredir devam eden savaşta kimyasal silah kullanılacağına dair endişeler uzun süredir ifade edilirken, ilk kez martta Suriye devlet medyası, Beşar Esad'ı devirmek için mücadele eden silahlı grupların Halep'teki Han el Assal köyünde kimyasal saldırı düzenleyerek 27 kişiyi öldürdüklerini öne sürdü. Haberi yalanlayan muhalifler, isyancıların kısa süre önce ele geçirdikleri bir bölgeye kimyasal saldırı düzenlemesinin anlamı olmadığını belirtti.

Muhalifler, saldırıdan sonra siviller arasında "nefessiz kalma ve zehirlenme vakaları" görüldüğünü ve bu vakaların hükümet güçlerinin "zehirli gaz kullanmasından" kaynaklandığını açıkladı.

BM'den soruşturma heyeti

İddiaları soruşturmak için İsveçli bir bilim adamı başkanlığında heyet oluşturan Birleşmiş Milletler'in (BM), bu girişimi, Suriye yönetimi tarafından "BM'nin soruşturmayı tüm ülkeye yayma girişimleri" şeklinde değerlendirilerek reddedildi.

The Times ve BBC'den "kimyasal" kanıtları

Aynı dönemde İngiliz The Times gazetesi ve BBC televizyonu, Suriye'de "kimyasal silahlar kullanıldığına dair kanıtlar" olduğunu iddia etti. The Times, İngiltere'nin yürüttüğü gizli bir operasyonla ülke dışına kaçırılan ve Şam yakınlarından alınan toprak numunelerinde "bir çeşit kimyasal silah tespit edildiğini" yazdı ve bu iddiayı İngiltere Savunma Bakanlığı kaynaklarına dayandırdı.

BBC de nisanda hükümet güçlerinin top ateşine hedef olan Halep'in güneybatısındaki Sarakip'te kimyasal kullanıldığına ilişkin videolara ulaştı ancak İngiltere'nin askeri Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik ve Nükleer Silahlar Birliği'nin komutanı Hamish de Bretton-Gordon, saldırıyı yaşayanların ifadesi ve delillerin "güçlü, ancak eksik" olduğunu söyledi.

ABD'nin tutumu

Rusya ve Çin'i, BM Güvenlik Konseyi'nde Suriye'ye karşı yaptırımları engelledikleri için eleştiren ABD Başkanı Barack Obama, gelişmeler üzerine, Rus mevkidaşı Vladimir Putin'le telefon görüşmesi yaparak, kimyasal silah kullanımı konusundaki endişelerini dile getirdi.

Obama, iddialarla ilgili açıklamasında da "Suriye'de kimyasal silah nasıl, ne zaman ya da kim tarafından kullanılmış, bilmiyoruz" diye konuşurken, iddialar doğrulanırsa Suriye'ye nasıl bir tepki verileceğine dair Pentagon'un masadaki seçenekleri belirlemesini de istedi. Hazirana gelindiğinde, Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius, Paris'te gerçekleştirilen laboratuvar testlerine dayanarak, Suriye'deki iç savaşta sarin gazının "birçok kez, yerel düzeyde" kullanıldığını açıkladı.

BM Raporu: Kimyasal silah kullanıldı

Gelişmelerle ilgili açılan soruşturma sonucunda hazırlanan BM raporunda da Suriye'nin çeşitli yerlerinden toplanan numunelerin BM'ye iletildiği belirtildi. Raporda, hem Suriye hükümetinin hem de muhalif güçlerin kimyasal silah kullandığına dair güçlü deliller bulunduğu vurgulandı.

ABD'den direnişçilere destek kararı

Raporun açıklanmasının ardından, Beyaz Saray 14 Haziran'da ilk kez, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'a bağlı birliklerin direnişçilere karşı 'küçük ölçüde' kimyasal silah kullandığını açıkladı. Obama'nın danışmanlarından Ben Rhodes, bu tür silahlar kullanılan farklı saldırılarda 100-150 kişinin öldüğünü tahmin ettiklerini belirterek, Obama'nın, direnişçilere askeri destek sağlamaya karar verdiğini söyledi.

Türkiye: Elimizde kanıtlar var

Türkiye'nin Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu da bir komşu ülke olarak konuya ilişkin kendi incelemesini yürüttüğünü ve Suriye'de kimyasal silah kullanımını teyit eden kanıtlara ulaştığını ifade etti. Davutoğlu, söz konusu kanıtların diğer ülkelerle de paylaşıldığını hatırlattı.

Rusya'dan muhalif atağı

Rusya, temmuzda Suriye'nin kuzeyinde bir köye atılan füzenin sinir gazı sarin taşıdığı ve olayda muhaliflerin parmağının olduğuna dair ellerinde bulgular olduğunu açıkladı.
Moskova'nın Birlemiş Milletler Daimi Büyükelçisi Vitaly Churkin, bulguların Şam'ın istediği bağımsız bir araştırma sayesinde elde edildiğini söyledi.

Suriye'den BM kimyasal silah denetçilerine vize

Suriye, ağustos başında, kimyasal silah kullanıldığı iddia edilen bölgelerin Birleşmiş Milletler denetçileri tarafından ziyaret edilmesine onay verdi. Pazartesi günü bölgeye ulaşan denetçilerin ardından bugün, Esed güçlerinin Şam'ın Doğu Guta banliyösüne düzenlediği ve kimyasal silahların da kullanıldığı bildirildi.

Muhalifler sabahın erken saatlerinde zehirli gaz taşıyan roketlerle saldırıya uğradıklarını ileri sürdü. Kimyasal silah kullanımı sonucu ölü sayısının 635 olduğu bildirildi.

Bu haber 525 defa okundu.