İlk Meclis'te yemin nasıldı?

6 Ağustos 2007 21:42 tsi
Meclis’in açıldığı milletvekilleri tarafından yapılan yemin şekli ve içeriği yeni bir tartışmayı da beraberinde getirdi.Peki Mustafa Kemal'in de bulunduğu ilk Meclis'te yemin nasıldı?

Mustafa Kemal de “Vallahi” demişti

Meclis’in açıldığı milletvekilleri tarafından yapılan yemin şekli ve içeriği yeni bir tartışmayı da beraberinde getirdi. Tüm dünyada, özellikli çağdaşlık mevzu bahis olunca, örnek gösterine Batı ülkelerinde kutsal değerler üzerini yemin edilirken, Türkiye’de bunun tam tersi bir yemin şeklinin olması çelişki olarak yorumlandı. Örneğin Amerika’da seçilen senatörler (milletvekilleri) dini inançlarını göre kutsal kitaba(İncil) el basarak yemin ederken, İsrail’de de milletvekilleri Tevrat’a el basarak yemin ediyor. İran da, yaşayan dini azınlıklar da, Meclis’teki görevlerine kendi kutsal kitapları üzerine yemin ederek başlıyorlar. AB ülkelerinde bu durum değişmiyor.

İlk Meclis'te nasıldı?

29 Ekim 1923'e yani Cumhuriyet'in ilan edildiği tarihe gelmeden önce, dikkat çekici bir icraat da, milletvekillerinin yemin şeklinin kanunla belirtilmesiydi. 11 Ağustos 1923 tarihinde mebusların kabul ettiği '1 Numaralı karar'a göre, milletvekilleri 'Vallahi' diyerek, yani 'Allah adına yemin ederek' vazifeye başlayacaklardı.Bu yemin şöyleydi: "Vatan ve milletin saadet ve selametine ve milletin bilâ kaydü şart hakimiyetine mugayir bir gaye takip etmeyeceğime ve Cumhuriyet esaslarına sadakatten ayrılmayacağıma "Vallahi" Bu yemin şeklini her milletvekili gibi Mustafa Kemal de okumuştu.

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)’nde önceki gün yapılan yemin töreni, bir kez daha yeminin içerik ve şeklini tartışmaya açtı. Yemin metninin bir hayli uzun olması nedeniyle bir çok milletvekilinin metni okumakta zorlandığı gözlenirken, töreninin gece geç saatlere kadar sürmesi de milletvekillerini sıkıntıya soktu. Bazı milletvekillerinin sıralarını beklerken uyuya kaldığı gözlendi. Törende üzerinde hassasiyetle durulan konulardan biri de yemin metninin içeriğiyle ilgili oldu. Sehven bazı kelimeleri unutan ya da yanlış okuyan vekiller yeniden aynı metni okumak zorunda bırakıldı.

Diğer ülkelerde nasıl?

23. dönem TBMM’nin açılışına yemin töreni damgasını vururken, akıllara diğer ülkelerdeki yemin törenleri geldi. Çağdaşlık ve modernlik mevzu olunca dillerden düşürülmeyen Batı ülkelerinde milletvekillerinin kutsal kitaba el basarak, kısa bir sürede yemin etmesi, akıllara Türkiye’nin farkı ne sorusunu getirdi.

Kutsal Kitap'lı yemin

Amerika’da seçilen senatörler (milletvekilleri) Meclisteki görevlerine İncil’e el basarak başlarken, parlamentoya seçilen farklı dinlere mensup kişilerde, kendi kutsal kitaplarını el basarak yemin ediyorlar. İsrail’de de milletvekilleri Tevrat’a el basarak görevlerine başlıyorlar. AB’ye üye ülkelerde de durum değişmiyor. İngiltere, İspanya, Romanya,Yunanistan, ve bir çok Avrupa Ülkesinde de seçilen milletvekilleri İncil’e el basarak yemin ediyor. Merhum Dr. Sadık Ahmet te Yunan Parlamentosun’daki Yemin töreninde Kur’an-ı Kerim’e el basarak yemin etmişti. Amerikan Kongresine seçilen ilk Müslüman milletvekili Keith Ellison da Kur’an-ı Kerim’e el basarak yemin etmişti. Amerikan Başkan Bush ta seçildikten sonra İncil’e el basarak yemin etmiş ve yeminin de “Allah Amerika’yı korusun” demişti. İran da, yaşayan dini azınlıklarda, Meclis’deki görevlerine kendi kutsal kitapları İncil ve Tevrat üzerine yemin ettikten sonra başlıyorlar. Koyu Katolik olan İrlan’da da İncil’e el basarak yemen etmek bir yana, “İrlanda halkının Allah’ın gözetiminde olduğu Anayasanın birinci maddesinde yer almaktadır.

İlk Meclis'te nasıldı?

29 Ekim 1923'e yani Cumhuriyet'in ilan edildiği tarihe gelmeden önce, dikkat çekici bir icraat da, milletvekillerinin yemin şeklinin kanunla belirtilmesiydi.

11 Ağustos 1923 tarihinde TBMM'nin 2. devresine mensup mebusların kabul ettiği '1 Numaralı karar'a göre, milletvekilleri 'Vallahi' diyerek, yani 'Allah adına yemin ederek' vazifeye başlayacaklardı. Bu yemin şekli 1924 Anayasası'nın 16. Maddesinde de yer alacaktı. 1928 tarihinde değiştirilmeden önce bu maddenin ilk şekli şöyleydi:

Madde 16- Mebuslar Meclis'e iltihak ettiklerinde şu şekilde tahlif olunurlar (yemin ederler);

"Vatan ve milletin saadet ve selametine ve milletin bilâ kaydü şart hakimiyetine mugayir bir gaye takip etmeyeceğime ve Cumhuriyet esaslarına sadakatten ayrılmayacağıma "Vallahi" Bu yemin şeklini her milletvekili gibi Mustafa Kemal de okumuştu.

1921 Anayasası'nda devletin dini ile alâkalı bir madde yoktu. Yalnızca 7. Maddede, TBMM'nin bir vazifesinin de 'Şeriat hükümlerinin uygulanmasını sağlamak' olduğu belirtilmişti.

29 Ekim 1923 tarihinde, yani Cumhuriyet'in ilan edildiği gün, Cumhuriyet'in ilan edildiğini belirten kanunda bir madde ile devletin dininin İslâmiyet olduğu belirtilmişti. Ve bu hüküm bir 'Anayasa maddesi' olarak konulmuştu.

Gökçen Göksal - Belgehaber

Bu haber 10,530 defa okundu.