Moskova ne istiyor, Bakü ne bekliyor?

30 Temmuz 2013 15:51 tsi
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ağustos ayında Azerbaycan’a resmi ziyarette bulunacak. Kesin tarih daha belli değil, ama ziyaretin 12-13 Ağustos tarihlerinde gerçekleşmesi bekleniyor.

Bu, Putin’in son 7 yılda Azerbaycan’a yaptığı ilk ziyaret ve son üç yılda Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’le yaptığı ilk yüz-yüze görüşme olacak.  Putin, Azerbaycan’a en son ikinci başkanlık döneminde – 2006 yılında geldi. İlham Aliyev’le en son yüz-yüze görüşmesini ise Başbakan olduğu dönemde – 8 Haziran 2010’da İstanbul’da düzenlenen Asya İşbirliği ve Güven Arttırıcı Önlemler Konferansı çerçevesinde gerçekleştirdi.  Bir dönem ara verdiği başkanlık makamına mart 2012’de yeniden döndükten sonra Putin, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’le hiç baş başa görüşmedi.  15 Mayıs  2012’de İlham Aliyev Moskova’da Bağımsız Devletler Birliği ülkeleri devlet başkanlarının gayri-resmi zirvesine katıldı, ama bu zirve çerçevesinde iki lider arasında görüşme olmadı. Putin’in başbakanlığının son dönemi de sahil, 3 yıl içerisinde iki lider arasında  telefon görüşmesi ise sadece 7 gerçekleşti.

Putin’le Aliyev arasında en son telefon görüşmesi 2 Temmuz’da yapıldı. Bu görüşmenin ardından  Putin, Rusya’nın petrol devi Rosneft’in Yönetim Kurulu Başkanı İgor Seçin’i Bakü’ye gönderdi. Seçin, Bakü’de Cumhurbaşkanı Aliyev ve Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi (ARDNŞ-SOCAR) Başkanı Rovneg Abdullayev’le bir araya geldi. Resmi açıklamalara bakılırsa, taraflar arasında petrol ve doğalgaz alanındaki işbirliği konusu görüşüldü. Uzmanlar,  Rosneft’in ARDNŞ ile birlikte Hazar'da enerji kaynakları üretmesi  ve Şahdeniz 2 yatağının ortak kullanılması gibi konuların da gündeme geldiğini öne sürüyor.  Hatta Seçin’in ziyaretinden birkaç gün önce Rusya’nın kesinlikle karşı çıktığı Nabucco projesinin  yerine Kremlin’in daha temkinli yaklaştığı Trans-Adriyatik hattının tercih edilmesi kararının verilmesinde de Moskova ile Bakü arasındaki anlaşmanın etkili olduğu, Rosneft’in TAP’dan hisse alacağı  iddia edildi.  Putin’in Ağustos’ta gerçekleşecek Bakü ziyaretinde Seçin’in Temmuz başında yaptığı görüşmelerin sonuçlarının kağıda dökülmesi, Rosneft ile SOCAR arasında işbirliği anlaşmasının imzalanması bekleniyor.

İki ülke arasında petrol işbirliğinde geçtiğimiz Mayıs ayında kriz yaşandı. Aslında buna, siyasi ilişkilerdeki gizli krizin ekonomiye yansıması demek daha doğru. Rusya Başbakanı Dmitri Medvedev 15 Mayıs’ta Azerbaycan petrolünün Bakü-Novorossiysk boru hattı üzerinden taşınmasını düzenleyen hükümetler arası anlaşmanın feshine ilişkin kararı imzaladı.  Bakü-Novorossiysk petrol hattını işleten Rus Transneft şirketi Azerbaycan’ı anlaşma şartlarına uymamakla suçlayarak,  boru hattıyla taşınan petrol hacminin hiçbir zaman anlaşmada gösterilen 5 milyon tona ulaşmadığını açıkladı. Transneft, anlaşmanın yeniden gözden geçirilmesini, petrol hacminin 3 - 3,5 tona düşürülmesini, ayrıca transit fiyatlarının arttırılmasını talep ettiğini, lakin Azerbaycan’ın bu talepleri kabul etmediğini bildirdi. Azerbaycan tarafının boru hattının tam kapasiteyle çalışabilmesi için üçüncü ülkenin de petrolünün taşınmasına da izin verilmesine ve Rusya’da petrol kalite standardının uygulanmasına ilişkin önerilerini ise Rusya’nın kabul etmediği bildirildi.  Taraflar her ne kadar kararın ekonomik nedenlerle alındığını iddia etseler de, uzmanlar bunu Rusya’nın siyasi jesti olarak değerlendirdi.

Gönül Şamilkızı / TRT Türk (İlgili kısım)

Bu haber 1,357 defa okundu.