Yabancıdan Türkiye'ye tam not

1 Ağustos 2007 08:26 tsi
Türkiye'deki uluslararası yatırımların yüzde 85'ini temsil eden Uluslararası Yatırımcılar Derneği'nin (YASED), üyeleri arasında bir anket gerçekleştirdi. Ankete göre şirketlerin yüzde kaçı yeniden yatırım yapmayı planlıyor?

Türkiye, yakaladığı ekonomik istikrarla birlikte küresel sermayenin ilgi odağı haline geldi. Son yıllarda yatırımlarına hız veren yabancı şirketler, yeni yatırımlar için kolları sıvadı. 
 
Türkiye'deki uluslararası yatırımların yüzde 85'ini temsil eden Uluslararası Yatırımcılar Derneği'nin (YASED), üyeleri arasında gerçekleştirdiği ankete göre şirketlerin yüzde 64'ü seçim sonrasında yeni yatırım yapmayı planlıyor. Üyeler, son altı ayda amaçladıkları satış, ihracat ve kârlılık hedeflerine büyük oranda ulaşırken, önemli bir bölümü de hedeflerinin üstüne çıktı.

İşadamları, önümüzdeki dönemde doğrudan yabancı yatırımlar için ekonomik ortamın en az mevcut şartlarda süreceğini ya da daha iyi duruma geleceğini düşünüyor. Dernek Başkanı Tahir Uysal, yapısal reformların devam etmesi halinde yatırımların artarak süreceği görüşünde. 60 ülkeden bankaların oluşturduğu Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF) tarafından hazırlanan rapor da, YASED'in sonuçlarını doğrular nitelikte.

Türkiye'ye yönelik yabancı yatırımlarda daha önce hiç görülmedik bir ivme yakalandığına dikkat çekilen raporda, net doğrudan yabancı yatırımların 22,5 milyar dolara yükseleceği belirtiliyor. Danışmanlık firması Deloitte'in bu konudaki tahmini ise 18 milyar dolar.

Öte yandan gelmek için siyasî belirsizliğin ortadan kalkmasını bekleyen yabancı heyetler de seçimin ardından teyit vermeye başladı. Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) son bir hafta içerisinde yıl sonuna kadar gerçekleştirmeyi planladığı, ama karşı taraftan henüz cevap alamadığı 27 iş konseyi ortak toplantısı için teyit aldı. DEİK İcra Kurulu Başkanı Rona Yırcalı, başvuru sayısındaki artışın uluslararası iş âleminin istikrarı görmesinden kaynaklandığına dikkat çekti.

Son 5 yılda yabancı sermaye girişi 5 yılda 10 katın üzerinde artış gösterdi. 2002 yılında 1.137 milyar dolarlık yabancı sermaye girişi 2006'da 20 milyar dolar olarak gerçekleşti. Yabancı sermayeli şirket sayısı da hızla arttı.

Türkiye'de 1954-1999 yılları arasında toplam 4 bin 159 yabancı sermayeli şirket kurulurken, 2006 yılı eylül ayı itibarıyla yabancı şirketlerin şube ve iştirak sayısı 14 bini aştı. Türkiye'de 1954-1999 yılları arasında toplam 4 bin 159 yabancı sermayeli şirket kurulurken, bu şirketlerin sayısı 2000 yılında 447, 2001 yılında 484, 2002 yılında 498, 2003 yılında bin 108, 2004'te 2 bin 120 ve 2005'te 2 bin 879 olarak gerçekleşti.

Ekonomide yapılan reformlar ise son yıllarda yabancı sermaye girişinde adeta patlamaya yol açtı. Temmuz ayı başında Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED) üyelerinin yüzde 35'ini oluşturan 102 şirket üzerinde gerçekleştirilen anketten çarpıcı sonuçlar çıktı. 'Önümüzdeki dönemde yeni yatırımlar yapmayı düşünüyor musunuz?' sorusuna katılımcıların yüzde 64'ü 'Evet' cevabını verirken yüzde 12'si 'Belli değil' dedi.

2007'nin ilk 6 aylık hedeflerinin tutup tutmadığı sorulan şirketlerin yüzde 52'si üretim ve satışlarda hedeflerini yakaladıklarını, yüzde 40'ı hedeflerinin üzerine çıktığını kaydetti. İhracaat şıkkında hedeflerinin altında kaldığını söyleyenlerin oranı yüzde 2'lerde kaldı. İlk altı aylık kârlılık hedeflerinde yüzde 50'si hedeflerinin büyük oranda gerçekleştirdiğini, yüzde 30'u ise hedeflerinin üzerine çıktığını kaydetti.

Ankete katılan şirketlerin yüzde 62'si bu dönemde çalışan sayısını artırdığını, yüzde 29'u aynı kaldığını, yüzde 9'u ise azaldığını kaydetti. Önümüzdeki dönemde istihdam sayısını artıracağını söyleyen şirketlerin oranı yüzde 46 olarak gerçekleşti.

'Yabancı sermayeyi etkileyecek olumsuz gelişmeler nelerdir?' sorusuna şirketlerin yüzde 40'ı 'Türkiye'nin bulunduğu bölgede gerginliğin daha da artması' cevabını verdi. 'Uluslarararası piyasalarda yaşanacak yeni bir ekonomik dalgalanma' diyenlerin oranı yüzde 30, 'Cumhurbaşkanlığı seçimleri' ve 'AB müzakerelerinde yaşanabilecek tıkanıklıklar' cevaplarını verenlerin oranı yüzde 15 olarak gerçekleşti.

Şirketlerin yüzde 54'ü ekonomik ortamın daha iyiye gideceği, yüzde 31'i ise değişmeyeceği görüşünde. Kurulacak yeni hükümetin önümüzdeki dönemde öncelik vermesi gereken konular nelerdir?' sorusuna ise yüzde 85 oranında yapısal reformlara, yüzde 53'ü cari işlemler dengesine, yüzde 49'u ise AB müzakere sürecine ve yine aynı oranda eğitim sağlık gibi sosyal politikalara dikkat çekti.

YASED Başkanı Tahir Uysal, araştırmanın Türkiye'den memnun olan yabancı sermayenin yatırımlara devam etmek istemesinin bir göstergesi olduğunu söyledi. Uluslararası ortamdaki değişime rağmen daha önce açıkladığı gibi, yılın ilk 5 ayında 11 milyar dolar yabancı yatırımın girdiğini, yıl sonunda bu rakamın 20 milyar doları aşmasını beklediğini vurgulayan Uysal makro ve mikro anlamda yeni hükümetin yapması gerekenleri şöyle sıraladı:

"Hukuksal anlamda daha fazla çalışma yapılması, özellikle kayıt dışılık ve şeffaflık konusunda ciddi adım atılması gerekiyor. Kayıt dışı ekonomiyi büyüten etkenlerden biri olan vergi sistemindeki çarpıklık. Gelir Vergisi ve Vergi Usul Kanunu yeniden ele alınmalı, vergi daha anlaşılabilir, güven veren ve tabana yayılır olmalı, ayrıca denetim mekanizması da artırılmalı. Özelleştirmelere devam edilmeli. Özellikle elektrik, enerji konusunda ertelenmiş gündem var. Bunun bir an önce deklare edilmesi lazım. Halkbank özelleştirmesi konusunda da adımlar atılmalı."

Türkiye'de üretim yapan yabancıların kurun geldiği yer konusunda bazı sıkıntıları bulunduğuna dikkat çeken Uysal, YTL'nin aşırı değerlenmesinin Türkiye'de yeni yatırım düşünen bazı şirketleri vazgeçirdiğini söyledi. Türkiye'de sanayi envanterinin de bir an önce çıkarılmasını isteyen Uysal, "Türkiye, ev ödevini doğru yaptığı sürece, kayıt dışı ekonomi sorununu ve diğer unsurları iyileştirdiği bir ortam sağladığı sürece çok daha yüksek miktarda yabancı yatırım gelecektir." dedi.

Küresel sermayenin sadece özelleştirmeye gelmediğini, satın alma ve ortaklık yoluyla da ülkede yatırım yaptığını belirten Uysal, "Yabancılar 'Sıfırdan yatırım yapmıyor' diye eleştiriler yapılıyor. Ancak bu şirketler ankete de yansıdığı gibi sürekli yeni yatırımlar yaparak istihdama ve ülke ekonomisine katkıda bulunuyorlar." şeklinde konuştu.

Türkiye'de 1954-1999 yılları arasında toplam 4 bin 159 yabancı sermayeli şirket kurulurken, bu sayı 2000 yılında 447, 2001'de 484, 2002 yılında 498, 2003 yılında bin 108, 2004 yılında 2 bin 120 ve 2005 yılında 2 bin 879 olarak gerçekleşti.

Ekonomideki etkileyici gelişmeler, yatırımlara ivme kazandırdı

60 ülkeden 360 banka ve finans hizmet kurumunun oluşturduğu Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF) tarafından hazırlanan raporda, Türk ekonomisine yönelik yabancı yatırımlarda daha önce hiç görülmedik bir ivme yaşadığına dikkat çekildi. Rapora göre, Türkiye'ye geçen yıl 22 milyar dolar olan net doğrudan yabancı yatırım, bu yıl 22,5 milyar dolar olacak. Ayrıca Türkiye'ye yönelik net portföy yatırımının da, geçen yılki 2,5 milyar dolardan bu yıl 3,7 milyar dolara yükselmesinin beklendiği kaydedildi.

Enstitünün Başkanı Charles Dallara, Türk ekonomisinde son yıllarda çok etkileyici gelişmeler meydana geldiğini kaydetti. Dallara, yabancı yatırımların artmasının ekonominin rekabet gücüne ve verimliliğine katkıda bulunacağını söyledi. Raporda, Türkiye'ye yönelen güçlü doğrudan yabancı yatırım akışının, geçen yılki ivmeden faydalanmaya devam edeceği ve banka birleşmeleri ve alımlarının yanı sıra yabancılara gayrimenkul satışlarıyla da destekleneceği belirtildi.

Raporda, Türkiye'nin bu yılki büyümesi de, yüzde 5,5 olarak tahmin edildi. Raporda, dünya genelinde ise gelişmekte olan piyasalara yönelik toplam yatırım ve sermaye akışının, geçen yılki 509 milyar dolardan bu yıl 470 milyar dolara gerileyeceğine işaret edildi.

Danışmanlık firması Deloitte, yabancı yatırımcıların 2007'nin sonunda Türkiye'de birleşme ve satın alma hacminin 18 milyar dolara ulaşacağı tahmininde bulundu. Şirketin raporunda 2007'nin ilk yarısında yaklaşık 10,5 milyar dolarlık birleşme ve satın alma gerçekleştiği, yabancılar tarafından gerçekleştirilen 41 birleşme ve satın alma işleminin toplam tutarının 9,6 milyar dolara ulaştığı ifade edildi. Firmanın Türkiye Kurumsal Finansman Ortağı Başak Vardar, son üç yıl içinde Türkiye'ye gelen yabancı yatırımcıların yüzde 80'inin kararlarından memnun olduğunu gözlemlediklerini, seçim tartışmalarına karşın, bu yılın ilk yarısında da yatırımcıların Türkiye'ye olan ilgisinin artarak sürdüğünü söyledi.

Anket, stratejinin doğruluğunu gösteriyor

Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarını cezbedebilmek için 9 ay önce Başbakanlık bünyesinde kurulan Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı'nın Başkanı Alpaslan Korkmaz, anket sonuçlarının Türk ekonomisinin yakaladığı istikrarı teyit ettiğini söyledi. Seçim öncesinde görüştükleri çok sayıda yabancı yatırımcının ekonomideki olumlu istikametin kolay kolay bozulmayacağı yönünde görüş beyan ettiğini vurgulayan Korkmaz, "Ajans olarak yeni yatırımların önünü açmanın yanısıra mevcut yatırımları da büyütme görevimiz var. Sürekli şikayet edilen meselelerin çözümü için kamu kuruluşlarıyla görüşüyoruz ve ciddi de mesafe kat ettik." dedi.

Ankete katılan şirketlerin şikayet ettiği kayıt dışılık, vergi adaletsizliği, şeffaflık gibi problemlerin çözümü için gerekli teşhisleri koyduklarını ve Başbakanlık dahil ilgili makamlara ilettiklerini ifade eden Korkmaz, önümüzdeki dönemlerde bu konuda önemli adımların atılacağına inandığını ifade etti. "5 yıl içinde yabancı sermaye girişindeki büyük artış yapısal reformlar sayesinde gerçekleşti." diyen Korkmaz, seçim öncesi ve sonrası Batı Avrupa ülkeleri, Doğu Asya, Hindistan, Japonya, Çin gibi ülkelerden Türkiye'de yatırımı düşünen çok sayıda şirketle görüştüklerini söyledi.
 
zaman

Bu haber 225 defa okundu.