'Solun arka bahçesinde sorun var'

30 Temmuz 2007 13:12 tsi
38 yıl sonra Meclis'e giren ilk sosyalist milletvekili Ufuk Uras, solda tüm kesimleri biraraya getirecek yeni bir alternatif arayışına başladıklarını belirtiyor. Uras, Türk ekonomisinin de iyi olmadığı görüşünde.

Türk siyasetinin 22 Temmuz'da yaşadığı sürprizlerden biri yüzde 47'ye yakın oyla Adalet ve Kalkınma Partisi'nin ezici üstünlüğü, diğeri ise bağımsız adayların başarısıydı. Eski Özgürlük ve Dayanışma Partisi (ÖDP) Başkanı Ufuk Uras işte bu bağımsızlardan biriydi. İstanbul Birinci Bölge'den 79 bin 381 oyla seçilerek milletvekili seçilen Uras, Mehmet Ali Aybar ve Behice Boran'dan tam 38 yıl sonra Meclis'e giren ilk sosyalist oldu.

Beyoğlu'ndaki ofisinde İl Seçim Kurulu'ndan mazbatasını aldığı perşembe günü konuştuğumuz Uras, bir iktisat hocası. Ekonominin iddia edildiği gibi gelişmediğini, Birleşmiş Milletler İnsani Yaşama Endeksi'nde Türkiye'nin 92'inci sırada olduğunu söyleyen Uras, piyasa endeksli politikaların insanca yaşamı mümkün kılmadığını söylüyor. Yeni bir sol hareketin ilk adımlarının atıldığını da söyleyen Uras'ın küreselleşmeden, yabancı sermayeye kadar ilginç görüşleri var.

Kampanyanız hayli renkli geçti. Sizi mahallelerden düğünlere kadar birçok yerde gördük. Kampanya size biraz da ağıra maloldu galiba. Seçim süresinde bayağı kilo aldınız...

Evet. Türkiye'de seçim kampanyaları yeme içme ağırlıklı... Kampanya boyunca, bölgedeki her yere gittik. Türkiye'de siyaset hakikaten homo politikus dediğimiz insan ağırlıklı. Herhalde biraz göç toplumu olduğumuzdan kaynaklanıyor. Mesela biz topluca karar verdik size oy veriyoruz, diyorlar. Ben hiç hayatımda ne yapacağıma ilişkin topluca karar vermedim. Cemaat merkezli bir politika var Türkiye'de. Köy, ilçe dernekleriyle işiniz yoksa siyasete hiç girmeyin. Bizim geleneksel sol siyasete baktığınızda ben doğruyu söylerim, ahali arkamdan gelir diye bir yaklaşım vardır. Oysa önemli olan kılcal damarların içinde olmak. Tabii çok kilo aldım. Şimdi Meclis'e Ufuk, Ufuk'a da rejim gerek diyorlar. Ben de demokratik rejim olsun bari diyorum... 

AK Parti'nin başarısı her yerde olmasından kaynaklanıyor sanırım.

Birinci bölgede biz neredeyse sadece AKP’yi görüyorduk. Bu yüzden seçim başarısı bizi şaşırtmadı. AKP iktidarın ve yerel yönetimlerin avantajıyla her yerde karşımızdaydı. Sıkı bir çalışma yapıyorlardı. Deniz Bey hala nerede hata yaptık diyor. Hata şu. Bölgelerde önseçim yapmadığınız takdirde daha başta yarı yarıya kaybetmiş oluyorsunuz. Sağ partiler öyle onların kültürü öyle. Başbuğ kültürü, führer kültürü... Sol dediğin her yerde ön seçim yapmalı demokrasiyi uygulamalı. O yüzden önümüzdeki dönemde solu yeniden formatlamalıyız, yeniden yapılandırmalıyız.

 

ÖDP'den bazı farklı yorumlar geliyor. Partiye dönecek misiniz, yoksa yeni bir oluşum başladı mı?

Ben zaten ÖDP’den ayrılmadım. Fahri üyeliğim sürüyor. Ama bizim yapmamız gereken herkesin bulunduğu zemini aşacak yeni bir irade oluşturmak. Yani bu süreçte adım adım ilerlememiz gerekiyor.

 

Yeni bir parti kurmak gibi mi?

Onun formunu kestiremiyorum. Niye bu konuda netliğe gidilmiyor, diyorlar. Daha dün bir, bu gün iki.Geniş bir zeminde bunun temaslarının kurulması, adımlarının atılması gerekiyor. Yoksa kafam hiç karışık değil, Yol haritamız belli. Herkesin bulunduğu yeri aşacak, sosyal demokratlarından sosyalistlerine kadar tüm toplumsal muhalefeti kapsayacak, kadın hareketinden emekçi hareketine kadar ortak bir yapılanma sağlayacak birşeyler yapmak gerekli. Zaten birinci bölgede bunu yaptığımız için başarılı olduk. AKP’ye karşı bir sol seçeneğini, Deniz Baykal hizbi dışında herkesi yan yana getirerek becerebiliriz. Birinci bölgede yaptık, niye Türkiye genelinde yapmayalım?

 

Yol haritanız nedir?

Bütün bu toplumsal muhalefet hareketleriyle yan yana gelerek bir ortak akıl örmek, zemin oluşturmak. Bu nedir bir esnek koalisyon mu, üçüncü cephe mi, bir yapılanma mı... Bunun formu kendi içinden çıkar...Bunu hızla mı yapmamız lazım. Belli ki böyle gitmeyecek işte. Bakıyorsunuz Deniz Bey’e onu kendi koltuğuyla başbaşa bırakmak lazım. Belli ki o bir Japon yapıştırıcısıyla koltuğuna yapışmış...

 

Bu muhalefeti ÖDP çatısı altında toplamamanızın nedeni ÖDP’nin genel bir ivme kazanamamasından mı kaynaklanıyor?

Hayır o değil. Sorun şu Baykal gibi gel bana gel bende siyaset yap, deme zorunda değiliz ki. Herkesin bulunduğu yeri aşması lazım. O yüzden konu ÖDP, falan değil. Bu yeni siyasi yenilenmeye, CHP’yi de içeren yeter ki sosyal olsun yeter ki demokrat olsun yeter ki lidere biat etmeyi ahlaksızlık, ayıp olarak kabul etsin herkes dahil olabilir. Bütün derdimiz bu işleri sindire sindire adım adım gitmek. Bu mesele bir yere gelir, ondan sonra kamuoyuna açarız. Medya üzerinden yürütülecek bir iş de değil ki. Özdemir Asaf diyor ya “Damla kendini tamamlayınca damlar” diye. Damlalar tamamlanınca biz bunu kamuoyuna sunarız. Aksi kampanyada gösterilen emeğe ayıp. Acelemiz yok. Kurullarda toplantılarda konuşa konuşa dertleşe dertleşe halledeceğiz. Yakında hemen hemen tüm partiler kongrelerini yapacak.

 

DTP’nin sizden bir beklentisi var mı? Örneğin grup kurarken sizin de yer almanızı istiyorlar mı? Gizli bir protokolden sözediliyor.

Bugüne kadar böyle bir önerileri olmadı. Bu tartışmalar DTP’ye de ayıp.Türk soluna destek vermeleri, böyle bir güven duymaları karşısında. Türkiye’deki milliyetçi ideolojinin etkisi bu tür yalan haberlere yol açıyor. ÖDP içinde böyle bir sıkıntı falan yok. 38 yıl sonra ilk defa sosyalistler meclise girmiş. Ben kendi parti başkanlarımın istemesiyle aday oldum. Kendi başıma bir iş yapmış değilim.

 

Nasıl bir milletvekili olacaksınız?

Mesela mecliste seçmen- vekil ilişkisini değiştirebiliriz. Biz 50'ye yakın seçim bürosu açmıştık. Her ilçede bir ikisini irtibat bürosu olarak koyabiliriz. Böylece siyaseti parlamentoya sıkıştırmaktan kurtuluruz. Sık sık bölgelere giderek bir ayağımız sokakta, bir ayağımız parlamentoda olursa sağlıklı bir ilişki kurabiliriz. Türkiye'de genel olarak seçilen milletvekili bir daha bölgesine gelmiyor. Ben belli aralıklarla bölgeme gidip toplumsal hareketlerle görüşmeyi düşünüyorum. Sık aralıklarla hesap verme ve öneri alma bu modeli kurumsallaştıracağız ...

 

Yani seçmenlerinizi Meclis lokantasında ağırlamayacak mısınız?

Ona benim gücüm yetmez.

DTP desteğiyle geldiniz. Güneydoğu'da ise AKP, DTP'ye karşı oylarını çok arttırdı. Kürt sorununa ilişkin sizin düşünceleriniz ne?

Kürt sorununun demokratik siyasi çözümü açısından ben bu parlamentonun vesile olduğunu düşünüyorum. Çünkü bu parlamentoda hakikaten toplumun tüm tarafları var ve aslında şiddet ve inkar temelinde bu sorunun çözülemediğini gördük. AKP’nin bölgede oylarının artmasının arkasında ise diğer tarafta CHP-MHP koalisyonunun olması vardı. İnsanlar bundan korkuyor. Hele bizim gibi milliyetçi cepheleri yaşayan insanlar için tüyleri diken diken eden bir durum. Ne yapıp edip şiddetten arındırılmış bir toplumu sağlamamız gerekiyor.

 

Erdoğan MHP ile DTP’nin kavga edeceğini ima etmişti. Sıkıntı yaşanır mı?

Ben sıkıntı doğacağını zannetmiyorum.Çünkü herkes buradan dersler çıkardı. Herkes kendisini ifade ediyor. Herkes bir olgunlukla davranacak diye düşünüyorum. Bazen sert bazen yumuyak geçen oturumlar olabilir doğaldır. Tayyip Bey’in tokuşma olur, bunlar birbirleriyle kavga eder sözlerini talihsiz buluyorum.

 

Türkiye'de solun önemli bir kesimi Avrupa Birliği karşıtı. Siz tam üyelik konusunda ne düşünüyorsunuz?

Biz Avrupa Sol partisi’nin bir üyesiyiz. Güzel bir sloganımız var “Biz Avrupa’yı değiştirebiliriz” diye. Başka bir Avrupa’yı emeğin Avrupası'nı Avrupa’daki sol yaratabilir. Burada pozitif iddialarla yola çıkmamız lazım. Nasıl bir Avrupa tartışmasına, sol kendi tezleriyle çıkmalı. Pozitif politika yapması lazım. İstemezük siyaseti reaksiyonel bir siyaset. Bu seçim olmasaydı ben bütün avrupa sol partilerinin başkanlarını Türkiye'ye davet etmiştim gelin ırkçılığa karşı ortak işler yapalım, diye. Memnuniyetle karşılamışlardı ama araya seçim girdi. AB süreci aslında mücadele sürecini genişleten bir şey. Bir kural koyuyor, beğenmezseniz değiştirebiliyorsunuz. Türkiye gibi keyfiliğin kural olduğu bir yerde kuralların aşağıdan yukarı tayin edilmesi bizi ilerleten bir şey olur diye düşünüyorum.

 

Aslında dünyada sol zor bir süreçten geçiyor. Küreselleşme yüzünden sendikaların işlevi azalıyor. Yeni arayışlar var. Küreselleşmeye siz nasıl bakıyorsunuz?

Küreselleşmeye yönelik dünyada üç yaklaşım var. Küreselleşme bu haliyle iyidir diyenler liberaller, sosyal demokratlar. Yok kötüdür diyenler gerçekçi olmayan milliyetçi kesim. Küreselleşmeyi aşalım, başka bir küreselleşme yaratalım diyenler. Bu da bizim zeminimiz. Seattle'da başka bir küreselleşme mümkün diye bir mücadele başladı. Bu bütün yeryüzünü mücadele alanı yaptı. Sermaye, kapitalizm küreselleşiyor, emek hareketinin de küreselleşmesi lazım. Emeğin serbest dolaşımının savunulması gerekiyor. Sağlıklı olan da bu. Bizim sol milliyetçilik yarışına girmiş vaziyette. Milliyetçilik bölücülük getiriyor aslında. Çok kimlikli, çok kültürlü Türkiye’yi tek tipleştirdiğin anda toplumun doğasını bozuyorsun.

 

Türkiye ekonomisini nasıl buluyorsunuz. AK Parti'nin başarı hanesinde bu da var.

AKP, Topkapı'daki kutsal hazineler dışında herşeyi satıyor. Türkiye’ye ilişkin bir dizi rakam söyleniyor. Gelişmeler olduğu söyleniyor. AKP’nin de bundan dolayı oy aldığı söyleniyor. Oysa Birleşmiş Milletler İnsani Yaşam Endeksi’nde Türkiye 92’inci sırada. 170 ülke içinde bu hala nitelikli bir sosyal eğitim, sağlık, sosyal güvenlik kaliteli insanca bir yaşam kurulamamış. Türkiye'de ekonomi çok piyasaya endeksli. Askeri muhtira oluyor. Başbakan çıkıyor, naptın paşam borsa düştü, diyor. Bu çok tuhaf. Toplumun örgütlü kesimleri kendi taleplerini ortaya koymalı. Oysa, emekli dernekleri, çiftçi örgütleri mahkemelerde sürünüyor. Sendikalar hala yüzde 10 barajlarıyla engelleniyor. Bırakın toplum kendini ifade etsin. Bu ekonomide de demokrasi anlamına gelir. Herşey bu kadar iyi gidiyorsa biraz da kardan fedakarlık yapılsın. İnsanlar insanca yaşasın.

 

Türkiye yıllardır IMF politikalarıyla yönetildi, şimdi bu anlaşma bitiyor. Siz iktidarda olsanız ne yapardınız?

IMF bulunduğu ülkelerde benim söylediğimi yap yaptığımı yapma diyor. Borç al vergi alma diyor. Vergilerin yüzde 63'ü  dolaylı vergiler. İnsanlar geliri oranında vergi verir, hikayesini biz hiç uygulamamışız.

 

Ancak Türkiye'ye bu politikalar nedeniyle bu kadar sermaye akıyor. Riski azaltıyor. Sermaye hareketleri olmamalı mı?

Yabancı sermaye ve krediler tabii ki ülkeye gelir. Önemli olan bunu nerede kullandığınız önemli. Sermaye akımlarına yarattığı katma değer, know how, istihdama katkısı açısından bakıldığında sonuç ne? Sıfır. Bu sermaye eroin bağımlılığı gibi, kısa vadeli giriyor, çıkıyor. Yoksa kim ülkeye yatırım yapılmasına, istihdam alanı açılmasına karşı çıkabilir. İstihdam yaratan yabancı sermayeye karşı çıkmak anlamsız. Önemli olan üretim yapılması. Yatırımların arttırılmasına yönelik zemini oluşturmak. Külfeti, nimeti dengeli bir şekilde paylaşmak. 4 yıllık fotoğrafa baktığınızda hiç öyle bir şey olmamış. Üstelik o tür kısa süreli giriş çıkışlar siyaseten de size fatura getiriyor. Bizi İran’a sürmek istediklerinde, siz itiraz ettiğinizde borsada küçük bir oynama tercihlerinizi etkiliyor. Ayrıca Türkiye’de yabancı yerli sermaye ayrımına dayalı yaklaşımların ne kadar anlamsız olduğunu Oyakbank satışında gördük. Palavra olduğu ortaya çıktı. Sermayenin yerlisi yabancısı millisi gayri millisi yok.

 

 Petkim'in satışına ilişkin Petrol İş'in itirazında etnik köken tartışmasına ne diyorsunuz?

Oradaki ideolojik tartışmalara milliyetçi safsatanın bir parçası olarak bakmak lazım. Karşı çıkışın temelinde etkinlik verimlilik üzerinden bakılmalı. Aksi ayıp bir şey.

Türkiye'de sol neden yenildi? Neden kendine gelemiyor?

Esas mesele esasen sosyal bir sol inşa etmeden, siyasal bir sol inşaa edemiyoruz. Yani Türkiye’de patlayan bir örgütlenme olsa, sendikal hareket alıp başını gitse, çiftçi hareketi, işsizler hareketi gibi.. Niye sol büyümüyor diyoruz? Solu büyütecek olan arka bahçe çalışması önemli. İşte bu parlamentoda olmamız bu psikolojik eşiği aştı. 40 yıldır başarısı olmayan sol dünyanın hiçbir yerinde yok. Arızalı bir durum. Ve nihayet bu eşiğin aşılması için hızlandırıcı bir etki yaratabilir.Geri çekilerek tekrar sendika, meslek örgütleri derneklerin güçlenmesi için çalışabiliriz. Deniz Bey’in sağa yönelme eğilimi, merkeze yönelme eğilimi işi berbat etti. Sol, çevrenin, varoşların sesi soluğu olur. Biz de artık orada örgütlenmek, oranın parçası olmak zorundayız. Yoksa bir orta sınıf solculuğuyla bu işler olmuyor. Birinci bölgede biz E5’in hem yoksul üst kesiminden hem de alttaki orta ve üst gelir grubundan oy aldık. Solun bir başka talihsizliği 12 Eylül’dür. Öyle bir kazıdılar ki, daha yeni yeni kendimize geliyoruz maalesef.

UFUK URAS KİMDİR?

1959 yılında İstanbul Üsküdar‘da doğdu. Kadıköy Anadolu Lisesi‘nden sonra İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi‘nde lisans, yüksek lisans ve doktora öğrenimini tamamladı. İktisat Dergisi Genel Yayın Yönetmenliği, IFMC, ÖES ve ÖDP genel başkanlığı yaptı. "ÖDP Söyleşileri", "İdeolojilerin Sonu mu?" (Marksist Araştırmaları Destek Ödülü), "Sezgiciliğin Sonu mu?", "Başka Bir Siyaset Mümkün", "Siyaset Yazıları" ve "Alternatif siyaset arayışları" adlı altı kitabı bulunmaktadır. Uras, halen İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi‘nde ders vermektedir. 11 Şubat ta yapılan 5.olağan Kongrede tekrar ÖDP genel başkanlığına seçildi.

Referans
 

Bu haber 269 defa okundu.