İsrail neden özür diledi?

28 Mart 2013 15:24 tsi
Yeni bir güvenlik yapısı geliyor!

TRT Haber kanalında her hafta Çarşamba günleri yayınlanan ve Faruk Bilgin'in sunduğu Açı programının bu haftaki bölümünde İsrail'in Türkiye'den dilediği özür tartışıldı. Gazeteci Faruk Bilgin sordu, Prof. Dr. Sedat Laçiner ve Prof. Dr. Deniz Ülke Arıboğan yanıtladı. Programdan satır başları şöyle: 

Prof. Dr. Sedat Laçiner:

Dünya kamuoyu şunu söylemeye başladı: Türkiye ile anlaşamayan bir İsrail var. Bu durum İsrail'i zor durumda bıraktı. Türkiye'nin kıymetli olduğunu herkes biliyor ama nerede duracağını kimse bilmiyor. Mavi Marmara krizinde İsrail hükümeti şöyle bir karar aldı: Türkiye'ye haddini bildireceğiz. O bir katliamdır. Kör bir ideolojik ve çarpık bakış açısının sonucudur. Gazze'ye kimsenin ulaşmasını istemiyorlardı. Ak Parti'yi düşürmeyi denediler. Partiyi ve MİT Müsteşarını İran yanlısı gibi göstermeye çalıştılar. Tamamen Mossad operasyonuydu. İsrail'in vardığı kanaat gelinen noktada şudur: Biz hükümeti deviremiyoruz. Türkiye'yi bizimle ilişkilerini normalleştirmeye bu yöntemlerle ikna edemiyoruz. İsrail sonunda özür diledi. Başarılı bir diplomatik harekettir. Burada şu detayı görmek lazım: Ölümlerden dolayı özür dilemiyor. Diyor ki operasyonel hatalar yapılmıştır. Obama söylediği için özür diledi, tabi. Ama Obama niye söylemek zorunda kaldı? Bunlar realite.

İskenderun'daki saldırısı İsrail-PKK işbirliği çok nettir. Sonra Kandil dağına gidip yardım yaptıkları bir realitedir. Mesele şu: Bunu 90'larda yapsalardı Türkiye'yi allak bullak ederlerdi. Bugün yaptıklarında Türkiye'yi yerinden oynatmıyor.

İsrail'in özrünün ilk etkisi Türkiye için prestij kazancıdır. Savaşmadan, İran gibi tehdit etmeden, haklılığını siyaset ve hukuk yolu ile alabilen, aynı zamanda Filistin meselesinde İsrail karşısında çok etkili bir savunma yapabilen, üstün gelebilen bir ülkeden bahsediyoruz. Bundan sonra Gazze'de ne olacağı önemli. Orada olacak her türlü iyileştirme, Türkiye lehine yazılacak. Bunun İsrail'e ne yararı var? Suriye, Lübnan, Mısır ve Ürdün var, İsrail'in etrafında. Arap Baharı ile birlikte bu çevrede radikalleşme başladı. Lübnan, Suriyeleşme tehdidi ile karşı karşıya. Bütun bunların tek bir panzehiri var. O da Türk yaklaşımı. Türkiye'nin İslam yorumu, modernleşme yorumu. Bu her türlü radikalleşmenin panzehiridir. İsrail için Türkiye yaklaşımı, İran yaklaşımına göre daha uygundur. Ama şunu da unutmayalım, İsrail'de tek bir yaklaşım yok.

Prof. Dr. Deniz Ülke Arıboğan:

Özür meselesi epeydir gündemde. Obama'nın ziyaretiyle oluşturulmuş bir şey değil. Bu zaferin şanını yaşamayı Obama'ya layık gördüler, o yüzden Obama'nın ziyareti beklendi. Yoksa zaten özür dilenicekti. Tam tersine Obama'ya lütfedilmiş bir imaj var burada. Onu göz ardı etmeyelim. Bu İsrail-ABD ilişkileri açısından önemli. Obama'nın da İsrail konusunda bir manevra alanı oluşturması gerekiyordu, o ilişkileri sıcaklaştırması için İsrail Obama'ya jest yapmış oldu, bunun üzerinden yeni bir yapılar gelişecekmiş gibi gözüküyor.

Eski ve yeni Türkiyeler var. Eski Türkiye'nin en büyük müttefiki İsrail'di, Ortadoğu'da. İsrail'in de en büyük müttefiki eski Türkiye idi. Eski Türkiye değiştiği içindir ki İsrail ile aynı müttefik hat üzerinde yerleşemiyoruz. İsrail'in Türkiye üzerinde çok ciddi bir etkinliği var. Türkiye'nin damarlarına nüfuz etmiş bir yapısı olduğunu düşünüyorduk. Küçücük İsrail bizim üzerimizde her şeyi yapar, biz onlara hiçbir şey yapamayız diye düşünüyorduk. Artık Türkiye'yi ürkütmüyorlar. Başka bir noktadayız. Türkiye'nin ittifak içersinde olduğu yapı çok değişti. Şimdi daha eşit bir zeminde ilişki kurma noktasına geldiler. Türkiye'nin ile İsrail'in arasının kötü olması uluslararası açıdan hiçbir olumsuz etkisi olamaz. Aksine, bu coğrafyada Türkiye'nin imajı o kadar parlıyor, sesi daha fazla duyuluyor! Kaldı ki Avrupa'da da sesi daha çok duyuluyor. Türkiye, Gazze meselesini uluslararası platformda çıkarmayı başardı.

Devletlerin içersinde devletler olur, İsrail de bundan muaf değil. Türkiye'de de bunun olduğunu biliyoruz, dünyanın tüm ülkelerinde var. O derin devlet yapıları soğuk savaş mantığıyla kurulmuş. Dost-düşman ayrımı üzerinden... One Minut olayından sonra Türkiye-İsrail ilişkilerinin gerilmesi, İsrail askeri yapısında çok daha şiddetli reaksiyona dönüştü. Diyorlar ki "İslamcı bir lider İsrail'e karşı bunu nasıl yapabilir, cezalandırmak gerekir bunları" Aslında İsrail'in sivil siyasetçileri bundan hoşnut değil. Türkiye ile arasının açılmasını daha fazla istemiyordu. Mavi Marmara katliamında bir karambol oldu, ilk başlarda sivil mi askeri mi, kimin karar verdiği belli değildi. Onun üzerine Başbakan Netanyahu çıktı, "bu operasyonun arkasındayız" dediler. Hükümet arkasındayız derse birileri önden gitti demektir. Türkiye'nin yeni yapısında çok kızgın olan derin yapı sorumluydu bu işten. Toparlama işi sivillere kaldı. Bir yandan psikolojik bir savaşa dönüştürüldü. Sonra Mısır-Türkiye ilişkileri gelişirken, Mısır'ı kaybetmeye başladılar.

Özürden sonra İsrail'de kıyamet kopuyor şu anda. Çok şiddetli bir reaksiyon var, hükümete karşı. Sakinleştirmek için psikolojik bir şey bulmak zorundalar.

Türkiye İsrail'e uyguladu NATO vetosunu Aralık'ta yumuşattı. Bu özür aşamasına gelene kadar Türkiye'de bazı şeyleri kaldırdı. İsrail bir an önce NATO şemsiyesi altına girmeye çalışıyor. Türkiye de öteki yandan Mısır'ı dahil etmeye çalışıyor. Genel anlamda yeni bir güvenlik yapısı kurulmaya çalışılıyor. Önümüzdeki dönemde uluslararası müdahaleler gündemde olabilir.

Prof. Dr. Talip Küçükcan:

Kuzey Afrika ve Ortadoğu'da başlayan büyük değişim, jeopolitik depremlere neden oldu. Kartlar yeniden dağıtılmaya başlandı. İsrail'in meşruiyet problemi hep vardı. Mısır'la yapılan Camp David antlaşması sayesinde bugüne kadar geldiler. Ancak bu durum değişmeye başladı çünkü coğrafyadaki liderler değişmeye başladı. İsrail'i en çok rahatsız eden şey, bu belirsizlik. İsrail'in özür girişimleri yeni değil. Türkiye'deki iş dünyası, üniversite, medya yapılarıyla önemli görüşmeler yaptılar ama sorumlu olan kimse gitmedi. Hükümete ulaşabilmek için bir kanal açmak istediler. Özür dilemeden, dilemiş gibi yaparak nasıl bağlantı kurarız, bunu denediler.

İkincisi ABD artık bıktı. ABD içindeki lobilere yüktü, onlar da sevindiler bu özüre. İsrail bölge dışındaki yapılardan eski desteklerini alamaz hale geldiler.

Üçüncüsü NATO... Türkiye yüzünden NATO kapılarını İsrail'e kapatmak zorunda kaldı. Uçaklarını bile uçuramadılar Türkiye'nin vetosu yüzünden. Özürden sonra Türkiye İsrail'e NATO'da izin verir mi, orası henüz belli değil.

Bu haber 2,385 defa okundu.