Rus-Çin stratejik ortaklığı zirvesinde

26 Mart 2013 11:34 tsi
Washinton'u rahatsız eden yakınlaşma...

Rusya'nın Sesi sitesi ABD eski Dışişleri Bakanı Zbigniyev Brzezinskiy'nin son analizini yorumladı:

Amerikan dış politikasının ünlü ideoloğu, eski ABD Dışişleri Bakanı Zbigniyev Brzezinskiy, Çin Devlet Başkanı’nın Moskova’ya yapacağı ziyaret öncesinde yaptığı açıklamada, Hi Zinping’in Çin Devlet Başkanı olarak ilk ziyaretini Moskova’ya yapacak olmasının çok kötü olduğunu söylemişti. Rus-Çin görüşmelerinin başarı ile tamamlandığı bugünlerde ABD’nin bu tür duygularının daha da güçlendiğini söylememiz mümkün. Rusya Bilimler Akademisi Uzak Doğu Enstitüsü Müdür Yardımcısı Sergey Luzyanin, Washington’dakilerin bu ziyareti Çin ve Rusya’nın ABD’ne karşı ortak bir politik meydan okuması olarak görüyorlar dedi. Luzyanin sözlerine şöyle devam etti:

15 martta yapılan röportajı stil açısından inceleyecek olursak Amerikan jeopolitik klasiğinin Hi Zinping’in ilk devlet ziyareti olarak Moskova ziyaretinden rahatsız olduğu ve şaşkınlık duyduğunu söylemek mümkün. Washigton’da sadece Moskova’da imzalanan belgeleri incelemiyorlar, Hi Jiping’in Moskova’ya ziyaretini ABD’nin küresel çıkarları açısından da değerlendiriyorlar. Bazı Amerikan uzmanları artık Rus-Çin stratejik ortaklığının vardığı seviyenin Çin-Amerikan diyaloğunun dünya etkisine denk hale geldiğini tahmin ediyorlar ki Jinping’in ziyareti bu denkliği sağlamış oldu.

Moskova ve Pekin’in uluslararası alanda yakınlaşmasının devam etmesi Washinton tarafından istenilen bir şey değil. Rusya Bilimler Akademisi Uzak Doğu Enstitüsü Müdür Yardımcısı Sergey Luzyanin, “tam tersi Amerikan diplomasisinin görevi, devlet başkanı ulusal güvenlik danışmanının da öngördüğü gibi Çin’i kendi tarafına doğru çevirmektir.” diyor. Luzyanin sözlerine şöyle devam etti:

 Brzezinskiy eski G-2 düşüncesini yeniden canlandırmak istiyor, yani ‘ABD ve Çin işbirliği yapmalıdır, çünkü dünyanın birinci ve ekonomileridir.’ Bilindiği üzere bu düşünce daha önce Çin tarafından yumuşak bir şekilde reddedilmişti. Şimdi ise Amerikan politika uzmanı iki ülkenin İran, Kuzey Kore ve bir dizi diğer sorun konusunda iki ülkenin muhtemel işbirliğine atıfta bulunuyor.

 Pekin, Kuzey Kore’ye karşı yaptırımlar öngören BM Güvenlik Konseyi kararına onay verdi, İran sorununun da çözülmesini istiyor. Ancak profesör Luzyanin Çin’in, Brzezinskiy tarafından önerilen ABD ile İran’a ve Kuzey Kore’ye karşı bazı ittifakların oluşturulması ile ilgili tekliflerinin kabul göreceğine ihtimal vermiyor. Çin’e İran hidrokarbon kaynaklarının sevkiyatı ve Çin’in İran’da yaptığı yatırımlar Pekin için çok önemlidir. Amerikan karşıtı bir İran’ın olması da Çin’in ‘engeller ve karşı dengeler’ tablosuna resmi olmasa da son derece uygun düşmektedir. Amerikan politika uzmanının Asya Pasifik Bölgesi ile ilgili görüşleri çok daha egzotiktir.

Brzezinskiy’nin ‘Pasifik Okyanusu’nun batısında istikrarın sağlanması için Amerikan-Japon ittifakını Japonya’nın ABD ve Çin ile ilişkilerinin güçlendirilmesi ile takviye etme düşüncesi Tokyo ve Pekin arasındaki ilişkilerin seviye ve niteliği göz önüne alınınca yine oldukça garip görünüyor. Bu durum ünlü Amerikan politika uzmanı tarafından Çin’e yapılan Amerika’nın Doğu Asya ve Pasifik dünya görüşü çerçevesinde ‘dostça yaşamak’ teklifi bir kat daha garip görünmektedir.

Politika uzmanının mantığı ile devam edecek olursak Pekin, mesela Kuzey Kore’nin ortadan kaldırılmasını ve sınırlarında üzerinde Amerikan üsleri olan birleşik büyük Kore’nin kurulmasını desteklemeli.

Amerikalı politika uzmanının haklı olduğu bir şey var ki o da Çin milliyetçiliğinin artması ihtimali konusundaki iması. Brzezinskiy bu akımın tehlikeli bir şekilde kuvvetlenme eğiliminde olduğunu ve Çin eğer dikkatli olmaz ise sadece Japonya değil ABD ile ilişkilerini de zora sokacağını belirtiyor. Profesör Sergey Luzyanin Hi Jinping’in ‘Çin Halkı’nın büyüklüğünün yeniden yaratılması düşüncesi Çin halkı için çekicidir diyor. Ancak bu düşünce Çin’e değişik formatlarda gerçekleştirilebilecek şekilde çekicilik gelebilir. Bu formatlar aktif bölgesel yayılmacılıktan, Çin halkının diğer halklardan üstün olduğunun propagadasına kadar değişebilir. Yeri gelmişken bunların sadece tahmin olduğunu belirtelim. Herşey yeni Çin yönetimine bağlı, ilk izlenimlere bakacak olursak yeni yönetim duygusal adımlara ve milliyetçilik ile oynamaya meyilli değil.

Çin liderinin ilk yaptığı ziyaretten de görüleceği gibi beşinci nesil politikacıları pragmatik denilen gruba giriyorlar. Moskova ile ilişkilerin kuvvetlendirilmesi iki ülkenin de ulusal çıkarlarına hizmet eden pragmatik bir seçimdir.

Bu haber 1,167 defa okundu.