Gölge adam ne yapacak?

24 Temmuz 2007 13:40 tsi
AKP hükümetinin dış politikası ondan sorulur. Özellikle Amerikan kaynakları tarafından açıkça isim verilerek eleştirilen Prof. Dr. Ahmet Davutoğlu yeni hükümette görevine devam edecek mi? Yoksa kimi sorunlar yüzünden görevini bir başka isme mi bırakacak?

iyibilgi.com bu kez farklı bir tartışmayı açıyor. 22 Temmuz seçimlerinde yüzde 46,7 oy oranıyla tek başına iktidar olan AKP hükümeti kabinede önemli değişiklikler yapabilir. En azından Ertuğrul Günay, Edibe Sözen, Zafer Çağlayan gibi isimlerin kabineye gireceği konuşuluyor. Peki, Erdoğan yeni dönemde bürokratlarında da kimi değişikliğe gidecek mi? ya da dört buçuk yıllık iktidar döneminde AKP yönetiminin içindeki kimi isimlerle sorun yaşayan üst düzey bürokratlar görevlerini bırakacak mı? Şimdi bu soruları AKP hükümetinin –dolayısıyla son dört yılda Türkiye’nin- dış politikasının mimarı Prof. Dr. Ahmet Davutoğlu için soralım…

AKP hükümetinin dış politikası denince akla o gelir… Son dört yılda atılan önemli adımların fikir babası ve uygulayıcısıdır… Ekran önüne çıkmayı pek tercih etmediğinden geri planda gibi görünür ancak Davutoğlu, hepimizin bilgisinin dışında, AB, ABD, Irak, Afrika, Rusya ve İran ilişkilerini ilmek ilmek dokur. Türkiye’ye kazandırdıkları saymakla bitmez. Türkiye son dört yılda komşularıyla yaşadığı güçlü ilişkileri ona borçludur. Uzun bir süredir Ortadoğu’dan kopuk bir dış politika izleyen Türkiye’nin özellikle Irak’taki gruplarla ilişkisini güçlendirmesinde ve Irak’ın içinde Türkiye’nin gizli bir nüfuz sahibi olmasında önemli bir role sahiptir. “2007 Afrika yılı olmalı” demiş ve Türkiye Afrika’ya açılmıştır. Tekrar vurgulayalım: Bahsettiğimiz kişi son dört yılın aktif dış politikasının mimarıdır.

Aktif politika rahatsızlık yarattı

İşte bu yüzden Prof. Davutoğlu haksız eleştirilerle de karşılaşmadı değil. Diplomatik nezakete pek yakışmayacak şekilde Amerikalı kimi yetkililer “Erdoğan’ın danışmanlarından” şikayet etti. Gazeteci Cüneyt Ülsever, Washington’da konuşulanlardan habersizmiş gibi, isim vererek Davutoğlu’na haksız eleştirilerde bulundu. Sebebi basitti: Bir kaynağımın söylediği gibi Davutoğlu hükümetin dış politikasında “milli hassasiyetleri” sebebiyle sigorta gibi görülüyordu. Davutoğlu’nun “Türkiye çıkarları gereği aktif davranmalı” politikası kimi çevrelerde rahatsızlık yaratmışa benziyor.

Görevine devam edecek mi?

Şimdi soru şu: Davutoğlu görevine devam edecek mi? ilk bakışta anlamsız gibi gelen bu soru geçen üç yılın gelişmelerini yakından izleyenler için bir hayli anlamlı.

Çünkü geçen üç yılda Davutoğlu için iki önemli gelişme oldu. 1 Mart tezkeresinde Davutoğlu’nun “Türkiye’nin bu işin dışında kalması gerekir” şeklindeki tutumu Erdoğan’ın Zapsu’nun başını çektiği ekibinin hoşuna gitmedi. Washington kaynaklarının da “bir kenara not ettiği” bu tutum, Davutoğlu’nun özellikle Filistin ve İsrail politikasında aktif ve inisiyatif alıcı politikası yüzünden derinleşti. Davutoğlu gittikçe kimi basın kuruluşlarınca hedef olarak gösterilirken, AKP içinde de kimi isimlerin eleştirileri ile zor durumda kaldı.

Karar alma sürecinde!

İyibilgi’nin önemli kaynaklardan derlediği bilgiler şu gerçeği ortaya koyuyor: Davutoğlu devam edip etmemek konusunda karar verecek. Elbette bu konu Davutoğlu ve yakın çevresi tarafından “konuşulmak istenmeyen” bir durum. Bu yüzden kabul edilmiyor ancak iyibilgi’nin edindiği bilgiler Davutoğlu’nun karar alma sürecinde olduğu şeklinde.

Elbette Davutoğlu’nun kararını şekillendirecek kimi etkenler olacak. Bunlardan ilki Davutoğlu’nun kendisi… Akademi çevrelerinde “Ahmet hoca” olarak çağrılan Davutoğlu’nun öğrencileri çok özlediği söylenenlerden… Ancak bu Davutoğlu’nun kararında sınırlı bir etkiye sahip olabilir. Davutoğlu’nun kararını önemli ölçüde etkileyecek konunun Erdoğan’ın Zapsu ve ekibiyle kuracağı ilişki olduğu vurgulanıyor. Erdoğan’ın Zapsu ve ekibiyle ilişkisini aynen sürdürmesi halinde Davutoğlu’nun görevinden çekilmese bile kendisini geri çekebileceği dillendiriliyor.

Davutoğlu’nu istemeyenler

Ahmet Davutoğlu’nu ikinci dönemde istemeyenler arasında Irak savaşı sonrasında etkinliğini iyice kaybeden Amerika’nın neo-con ekibi başta gösteriliyor… Hudson tartışmasında tekrar ortaya çıkan bu ekip 1 Mart tezkeresini ve İsrail politikasını unutmuş değil. Davutoğlu’ndan rahatsız olan diğer kesim ise sürpriz bir şekilde Rusya… İran-Türkiye yakınlaşmasından rahatsızlık duyan Rusya’nın Davutoğlu’ndan memnun olmadığı belirtiliyor. Son olarak Davutoğlu’nun Cüneyt Zapsu ve çevresiyle Türkiye’nin dış politika tercihleri ile ilgili sorun yaşadığı ileri sürülüyor.

Dış politikayı etkiler mi?

Davutoğlu’nun geri çekilip çekilmeyeceği henüz belli değil. Şu an için süreci “karar aşaması” olarak değerlendirmek ve kimi şeylerin netleşmesi için bir süre daha beklemek yerinde olacak. Ancak Davutoğlu görevden çekilirse Türkiye’nin dış politika tercihlerinde kimi olumsuz değişimler yaşanabilir. Çünkü Davutoğlu’nun yerini dolduracak çapta bir isim henüz Erdoğan’ın kurmayları arasında yok. Dahası Davutoğlu ulusalcı diye nitelenebilecek isimler için de bir sigorta niteliğinde. Davutoğlu’nun yaklaşımı bu kesimlerce “vatansever” bulunuyor. Bir diğer etki de Dışişleri bakanlığı ile ilgili… Davutoğlu’nun akademik saygınlığı ve ulusulararası ilişkiler alanındaki bilgisi Dışişleri Bakanlığı bürokratlarınca kendisine saygı duyulmasını sağlıyor ve Davutoğlu dışişleri ile AKP arasında köprü rolü oynuyor. Davutoğlu’nun gitmesi halinde AKP-Dışişleri bakanlığı arasında yeni bir köprü kurulması zaman alabilir. Son olarak şu vurgulanmalı: Davutoğlu’nun dört yıllık görevi sırasında kurduğu önemli ilişkiler var ve bu ilişkiler Türkiye’nin işine oldukça yarıyor. Özellikle Irak’ın içinde kurulan ilişkiler uzun vadede Türkiye’nin ülke üzerinde yumuşak gücünün had safhaya çıkması anlamına geliyor. Bu durum Ortadoğu, Afrika ve AB için de geçerli. Davutoğlu’nun geri çekilmesi halinde Türkiye bu ilişkilerinden mahrum kalabilir. Özellikle Irak için geçerli olan bu durum yakın gelecekte bölgede aktif rol üstlenmek isteyen Türkiye’nin işini zorlaştırabilir.

Yahya Bostan
www.iyibilgi.com

Bu haber 1,454 defa okundu.