İkna oyunları

7 Ocak 2013 10:03 tsi
Türk şirketleri Washington'u neden rahatsız etti? iyibilgi özel

Türkiye’nin Washington Büyükelçisi Namık Tan ile Hürriyet gazetesinden Cansu Çamlıbel'in yapmış olduğu röportaj, Türk-Amerikan ilişkilerine dair son dönemde karanlık kalan bir takım noktaları "kısmen" aydınlatıyor. Bu karanlık noktaların başında Kuzey Irak konusunda Washington'dan gelen uyarı mesajları yatıyor. Daha önce iyibilgi'nin işlediği bu konuda Tan'ın aşağıdaki sözleri, verdiği cevaplar kadar yeni sorular sorduruyor:

- "Halkının refahını üçe-beşe katlamış bir ülke, yanı başındaki bir takım kaynaklara sırtını dönebilir mi? Sadece Kuzey Irak bağlamında konuşmuyorum, onun güneyi de var tabii. Irak bir bütün. Türkiye bunlara gözünü kapatamaz. Ama bunları yaparken biz yine meşru zeminler içinde, Irak anayasasına uygun olarak yapmak istiyoruz. ABD ne diyor? ‘Efendim bunu yaparsanız, Irak’ın bölünmesine hizmet edersiniz’ gibi bir ifadede bulunuyor. Peki onların oradaki 40’tan fazla şirketi ne oluyor o zaman? Aklına hangi şirket gelirse hepsi orada ama benim şirketlerim yapmayacak. Bu ikna edici bir söylem değil. Hakikaten anlamsız. Diyorlar ki ‘Bizi ikna edemiyorsunuz’. Biz de diyoruz ki; ‘Siz de bizi ikna edemiyorsunuz’. O zaman biz burada çatışacak değiliz. Beraber konuşup bir ortak zemin bulacağız. Ama buraya sırt çevirip, bu kaynakları şimdilik bir rafa kaldıracağımızı düşünüyorlar ise, bu konuda bizi ikna edemezler."

- "Bizim oradaki bölgesel yönetimle aramızı düzeltmemiz kötü bir şey mi? Bunda endişe duyulacak ne var, onu izah etmeliler."

 - "‘Bölgesel yönetimle merkezi yönetim arasındaki gerginlik sıcak çatışmaya dönüşür’ diyorlar... Belki de hakikaten öyle bir çatışmanın çıkacağına inanıyorlar. Irak’ta kazanımların kaybolacağına inanıyorlar. Bu bağlamda görüyorum onların endişelerini. Ama bunu yaparken bazen o bölgede ilişkilerinin iyi olmadığı bazı ülkelerle de aynı çizgiye geldiğini düşünüyorum. "

Belli ki sorun tahmin edildiği gibi Irak'ın bölünmesi ile ilgili Amerikan "hassasiyeti". İkincisi, işin içinde şirketler var. Buraya kadar herkes az-çok sıkıntının ne olduğunu tahmin etmişti. Resmi bir ağızdan ilk kez sorunun varlığı teyyit edildi.

Tan, bir taraftan sorunun varlığını resmen kabul etmesi, ne yazık ki sorunun doğasına dair her şeyi cevapladığı anlamına gelmiyor. Evet, Amerika'nın "Irak'ın bölünmesi" ile ilgili Türkiye'ye karşı bir uyarısı var. Sorunun öznesi kim? Türk şirketleri...

1- Türk şirketleri ile Irak'ın bölünmesi arasında nasıl bir ilişki mevcut? İşte ne yazık ki orası muallak. Kuzey Irak'ta varlık gösteren Türk şirketlerinin hangi faaliyetleri Washington'u bu korkuya sevk etmiş orası belli değil.

2- ABD hangi konuda "ikna olmaya" ihtiyaç duyuyor? Türkiye'den hangi konuda teminat istiyorlar? "Irak'ın bölünmemesi, sıcak çatışma çıkmaması" son derece geniş bir cevap. Hiç bir şeyi yanıtlamıyor. Washington'un istediği şey, Türk şirketlerinin Kuzey Irak yönetimi ile değil, Bağdat'daki merkezi hükümet ile muhattap olması mı? Eğer durum bu ise, demek ki Türkiye adına Kuzey Irak'taki en faal şirketlerden biri olan Genel Enerji'nin İcra Kurulu Başkanı Mehmet Sepil'in geçen hafta Irak'ın bütünlüğü ile ilgili yapmış olduğu açıklamalar tesadüf değil.

3- Türk şirketleri ile ilgili "ikna olmaya" ihtiyaç duyanlar acaba politikacılar mı yoksa küresel sermaye mi?

4- Kuzey Irak'taki Türk şirketleri konusunda "ikna olmayan" Washington, Güney Irak'taki Çin varlığına nasıl "ikna oldu"? Exxon'u oradan çıkarmaya kim "razı etti?"

5- Tan'ın, Washington'un "o bölgedeki ilişkilerinin iyi olmadığı bazı ülkelerle de aynı çizgiye gelmesi" cümlesi de dikkat çekici. Çamlıbel'in o ülke İran mı sorusuna büyükelçi'nin verdiği tepkiden belli ki, usta gazeteci doğru tahminde bulmuş. Demek ki, Ankara'nın da Washington'un "bazı ülkelerle aynı çizgiye" gelmesi hususunda "ikna edilmeye" ihtiyacı var.

Bir de bu açıklamanın zamanlaması önemli. Büyükelçi'nin de belirttiği gibi ABD "Savunma Bakanlığı’na da Chuck Hagel’in getirileceğinin bugün açıklanacağı söyleniyor."

www.iyibilgi.com özel

Bu haber 2,922 defa okundu.