Ankara-Tel Aviv hattındaki tıkanıklık

3 Ocak 2013 12:20 tsi
22 Ocak'ta seçimlere gitmesi beklenen İsrail'de özür dilemeye gücü yetecek bir iktidar sandıktan çıkar mı?

Arap Baharı İsrail'in bölge politikasını şekillendiren Ortadoğu statükosunu hallaç pamuğu gibi attı. Tel Aviv, Gazze etrafına duvar örerken, sırtını yasladığı Mısır duvarının çökmesine şahit olacağını elbette tahmin edemezdi.

Erdoğan ve Mursi'nin 17 Kasım'da özetlediği gibi... Bölge ülkeleri eski bölge ülkeleri değil... Liderleri de eski liderler değil.

Bu saptamanın haklılığı Gazze'de teyit edildi. Ateşkes isteyen İsrail'in kendisi oldu ve Hamas'la ateşkes için Mısır ile Türkiye'nin arabuluculuğunu kabullenmek zorunda kaldı.

Anlaşmak zorundaydı, çünkü İsrail hükümetinin politikaları ve bölgedeki değişim İsrail'i yalnızlaştırıyor.
İsrail, 2008'deki Dökme Kurşun operasyonuyla Türkiye'yi kaybetti. Bulut Sütunu operasyonuyla da ABD ve Kanada hariç dünyayı kaybetti.

İsrail'in yalnızlık haritası hiç bu kadar coğrafyayı kapsamamıştı. Filistin'in BM'de gözlemci üye statüsü kazandığı oylama buna şahittir.

Bunlar yakın zamanda ortaya çıkan somut sonuçlar.

Doğu Akdeniz’deki gerilimin Türkiye’ye de olumsuz etkileri var. Ancak asıl kaybedenin Tel Aviv olduğu gün gibi aşikar.

Ankara’yı karşısına almanın faturasını uzun bir süredir ödüyor İsrail.

ABD'yi bir baskı aracı olarak kullanması, Yunanistan ve Güney Kıbrıs'la işbirliğine girerek Doğu Akdeniz'de yaşam alanı açmaya çalışması, İran gerilimini yükseltmesi... Bunların hiçbiri bölgedeki olumsuz rüzgarları etkisiz kılmak için yeterli olmadı.

Bu yüzden bir süredir kapalı kapılar ardında İsrail'in Türkiye ile tekrar masaya oturmak istediği dillendiriliyordu. İsrail Türkiye'nin Mavi Marmara şartlarını müzakere etmek istiyordu.
Bu yüzden türlü aracılara başvuruldu.

Erdoğan'ın deyimiyle araya "ilginç" kişiler sokuldu.

Bu kişiler arasında bazı Yahudi işadamlarının olduğu dahi ileri sürüldü. Başbakanlık kaynakları ısrarlı sorulara karşın aracı olmaya çalışan "ricacıları" açıklamadı. Ancak ABD Başkanı Barack Obama ile Almanya Başbakanı Angela Merkel'in, hatta Putin’in "ricacılar" arasında olduğunu tahmin etmek güç değil.
Bu sürecin meyvesi Kasım ayında alındı denilebilir. İsrail basınına yansıyan bilgilere göre Netanyahu'nun özel temsilcisi Chiechanover ile Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu Cenevre'de bir araya geldi. (Aslında görüşme yeri Roma'ydı.)

Burada İsrail tarafına Türkiye'nin üç şartı yeniden hatırlatıldı: Özür dilensin, tazminat ödensin, Gazze'ye abluka kaldırılsın.

Peki, İsrail'in tavrı ne oldu?

Bölgedeki yeni gelişmelerin İsrail'i Türkiye ile masaya oturmaya zorladığı önkabulünden yola çıkarsak şunu rahatlıkla söyleyebiliriz:

İsrail Türkiye'den özür dilemeye hazır. Eğer pürüzler giderildiyse özür metni de tamamlanmış demektir.
İsrail'den tazminat ödeyeceğine ilişkin güçlü işaretler de geliyor.

Peki abluka?

Gazze’ye ablukanın kaldırılması Erdoğan'ın öne sürdüğü olmazsa olmaz şartlardan. Ancak orada da yeni bir durum sözkonusu. Son Gazze saldırısında müzakereleri yürütmek için Mısır'da kalan AK Parti genel Başkan yardımcısı Ömer Çelik'in şu sözleri açıklayıcıydı:

"Bu ateşkesle beraber Gazze'ye dönük gayri insani engellerin kalkmasının da adımı atılmış oldu. Ateşkesten öte bir ateşkes..."

Çelik, ablukanın hafiflediğini, daha da hafifleyeceğini işaret etti.

Gazze'ye yönelik ablukanın hafifletilmesi Türkiye'nin "ambargo kalksın" şartını karşılar mı? Bu sorunun yanıtı yok.

Ancak ilaçlar Gazze'ye geçecek.

Bununla da sınırlı kalmayacak.

Çünkü Mursi'li Mısır'ın Refah sınır kapısına kilit vurması mümkün değil. Ambargo daha da gevşeyecek.
Deyim yerindeyse Türkiye’nin ambargo şartı “de facto” karşılanmış olacak.

Peki, Ankara-Tel Aviv hattında tıkanıklık nereden kaynaklanıyor?

İlk aklınıza gelen şey doğru cevap değil. Tıkanıklık tahminlerin aksine İsrail'den kaynaklanıyor. Şu anda İsrail'de Türkiye'den özür dileyecek, tazminat ödeyecek ve ambargonun hafifletildiğini kamuoyu önünde kabullenecek siyasi bir irade bulunmuyor.

22 Ocak'ta seçimlere gitmesi beklenen İsrail'de özür dilemeye gücü yetecek bir iktidar sandıktan çıkar mı?

Bekleyip göreceğiz.

Yahya Bostan / Kişisel Blog

Bu haber 882 defa okundu.