'Modern aşiretler' hangi partiye oy verecek?

17 Temmuz 2007 11:11 tsi
Türkiye’de seçim klasiği haline gelen tarikatlar ve aşiretler kime oy verecek tartışmaları bu seçim öncesinde de yaşanıyor. Oysa hemşericilik, etnik köken, mezhep aidiyeti gibi pek çok unsur blok oylar konusunda daha muhafazakâr...

Türkiye’de her seçim öncesi malzeme konusu yapılır, tarikatlar ve aşiretler. “Tarikatlar hangi partiye oy verecek?” başlığı ile yazı dizileri hazırlanır, ekranlarda tartışma konusu haline getirilir. Türkiye’de demokrasinin gelişebilmesi için feodal yapının değişmesi gerektiğinden dem vurulur, aşiretler “toplu” oy kullandığı için eleştirilir. Hatta kimi zaman “seçme fiili” bir vatandaşlık görevi olmaktan çıkarılır ve okuma yazma bilmeyen bir insanın reyi ile üniversite bitirmiş bilinçli seçmenin oyu nasıl eşit kabul edilebilir diye garip çıkışlar yapan yazarlara bile rastlanabilir. Aslında ortada bir realite var. Her siyasi parti iktidara gelebilmek için toplumun hemen her kesiminden oy toplamak zorunda. Bu da onu çeşitli arayışlara itiyor kuşkusuz.

Bu noktada, “blok oy” olarak nitelendirilen ve sivil toplum kuruluşlarına üye olanların, aşiret mensuplarının, etnik ve mezhep kökenlilerin belli bir adaya ya da partiye hep birlikte destek vermesi giriyor devreye. Fakat bu durum şaşırtıcı biçimde sadece tarikatlara ve aşiretlere indirgeniyor kamuoyunda. Halbuki hemşericilik, etnik köken, mezhep aidiyet gibi pek çok unsur blok oylar konusunda “eğitimli” seçmeni daha muhafazakâr bir tavır sergilemeye sevk ediyor. Nitekim Aleviler, Kürtler, Irak Türkmenleri, Boşnaklar, Balkan Göçmenleri, Çerkesler, Ermeniler, Süryaniler, Yezidiler, Masonlar da en az aşiretler kadar tutucu olabiliyor. Öyle ki bu gruplar siyasi tercihlerini çok önceden belirlediklerini ilan edebiliyor, seçimde hangi partiye oy vereceklerini kamuoyu ile paylaşmada bir beis görmüyorlar. Ve hiç kimse de bu tercihlerinden dolayı onları kınamıyor, aksine teşvik ediyor.

DEMOKRATİK ALEVİ PLATFORMU: OYLAR DTP KÖKENLİ BAĞIMSIZLARA

Geçtiğimiz günlerde kendilerine “Demokratik Alevi İnisiyatifi” adını veren bir grup, 22 Temmuz seçimlerinde “Bin Umut Adaylarını” destekleyeceklerini ilan etti meselâ. Söz konusu grup daha önceki seçimlerde CHP ile özdeşleşen Alevi vatandaşlarımızın bu seçimde bu partiye oy vermeyeceğini açıkladı. Peki onların bu seçimdeki tercihi hangi partiydi? Onu da açıkladı Demokratik Alevi İnisiyatifi: “Oylarımız Demokratik Toplum Partisi (DTP) çizgisinde seçime bağımsız giren adaylara gidecek.” Sınırlı oy potansiyeline sahip olmalarına rağmen Alevilerin tercihi daima gündemi meşgul eden konuların başında gelir her seçim döneminde. Ve bu tercih genelde CHP’den yana olur. Ama bu seçimde Alevi oyları bölünmüş durumda. Cem Vakfı çatısı altında toplanan Alevilerin tercihi yine CHP.

Ancak diğer grupların CHP’nin dışında AK Parti ve MHP’ye de oy vereceği biliniyor. Şüphesiz AK Parti’ye verilecek oylarda Alevilik üzerine yaptığı çalışmalarla bilinen yazar Reha Çamuroğlu’nun etkisi büyük. MHP tercihinde ise Devlet Bahçeli’nin 1999 seçimleri öncesinde Erzurum’da yaptığı konuşmada, “Gerekirse defalarca gidin, onları (Aleviler) kucaklayın.” şeklindeki konuşmasının ardından 2006’da Erciyes’te yapılan Zafer Kurultayı’nda Alevi deyişlerine ve semah gösterilerine yer vermesi Alevilerde MHP sempatizanlığını artırdı. Nitekim 22 Temmuz seçimlerinde pek çok Alevi kökenli aday MHP listelerinde kendine yer buldu. Hacı Bektaş-ı Veli Dergâhı Derneği Genel Başkanı Timur Ulusoy, Cem TV ortaklarından Ebuzer Özgür, işadamı Hasan Zerek ve eski bürokratlardan Muharrem Beşir akla gelen ilk isimler arasında. Kendini “Alevi, inançlı ve ülkücü” olarak tanımlayan Muharrem Beşir’e göre Alevi oyları bu seçimde CHP’ye değil MHP’ye akacak. Alevi cemaatini temsil eden “resmî ağızlar” her ne kadar toplu bir yönlendirme yapmadıklarını söyleseler de seçmen bunun aksini iddia ediyor. Ali Kemal Deniz isimli bir Alevi, “Bu konuda yönlendirme her zaman yapılıyor. Cemevlerinde veya değişik platformlarda tercihler söyleniyor. Bu çok normal. CHP’ye de AKP’ye de blok oy gidecek.” diyor.

ÇERKESLER ÖNCE AKP DİYECEK

Blok oy konusunda önemli bir potansiyele sahip olan diğer bir kitle ise Çerkesler. Farklı düşünce ve siyasi görüşe sahip olmalarından dolayı çeşitli fırkalara bölünmüş durumdalar. Her grup hitap ettiği Çerkesler üzerinden etkili olmaya çalışıyor. Kafkas Dernekleri Federasyonu (KAFFED) yaptığı açıklama ile seçimde nasıl bir tercihte bulunacaklarını açıkladı. Buna göre, Çerkeslerin oyları CHP, İşçi Partisi ile bağımsız adaylar arasında bölünmüş durumda. KAFFED, Çerkesler arasında Rus yanlısı olmakla suçlanıyor. Bir diğer oluşum ise Kafkasya Forumu Dergisi etrafında toplananlar. Bunlar daha çok Çerkes kimliğinin ve kültürünün yaşatılmasından yanalar. Ancak marjinal bir duruşa sahipler. Grubun siyasal tercihi bağımsız adaylardan yana. İstanbul’da Baskın Oran’a destek verecekler.

Kafkas Evi Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Merkezi (Kafkas-Evi) etrafından toplanan Çerkesler, sahip oldukları dünya görüşüyle diğerlerinden ayrılıyor. Merkezden Hacı Bayram Bolat, bazı grupların seçim öncesi Çerkesleri yönlendirmeye çalıştığını belirterek, “Marjinal Çerkes grupları Baskın Oran başta olmak üzere bağımsız adaylara oy verecek. KAFFED’in bir bildiriyle yönlendirme yapması çok etkili olmayacaktır. Çerkes oyları bir pazarlık konusu olamaz.” diyor. Bolat’a göre Çerkeslerin büyük bölümü oyunu AK Parti’ye verecek. Çünkü Çerkesler bu ülkede yaşıyorlar ve Türkiye’nin gerçeklerine de yabancı değiller. Çerkeslerin tercihi istikrardan yana olacak.

Aslında siyasiler tıpkı Alevilerde olduğu gibi açıktan olmasa da her seçimde Çerkeslerden oy istedi. Bu yüzden hemen her partide mutlaka bir Çerkes asıllı aday listelerde kendine yer buldu. Geçtiğim dönem Meclis’te 20 civarında Çerkes kökenli milletvekili yer aldı. Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener onlardan biri. Bu seçimde Şener’in AK Parti’den aday olmamasıyla Çerkeslerden bu partiye gidecek oyları düşürebileceği tahmin ediliyor. Türkiye’de 8 milyona yakın Çerkes asıllının yaşadığı tahmin ediliyor. Bunun en az yarısının kendi kimliğini koruyarak yaşadığı kabul ediliyor. Oy kullanabilecek Çerkes sayısı olarak 3 milyon rakamı telaffuz ediliyor. Hal böyle olunca bu gruba yönelik faaliyet içinde olan 112 dernek ve vakfın siyasi tercihleri büyük önem kazanıyor.

Potansiyel olarak hem Alevileri hem de Çerkesleri ikiye katlayacak bir başka grup ise Rumeli ve Balkan kökenli Türkler. Her ne kadar farklı fraksiyonları olsa da onlar her zaman Rumelilik ortak paydasından buluşuyorlar. 32 ile yayılmış 2200 dernek 7 Federasyon çatısı altında birleşmiş durumda. Rumeli Balkan Türkleri Konfederasyonu ise söz konusu yedi federasyonu muhatap alarak en ücradaki derneklere kadar ulaşabiliyor. Farklı dönemlerde Anadolu’ya göç eden Rumeli ve Balkan kökenliler kendilerinin Türk olduğunu, Türkiye Cumhuriyeti’nin aslî kurucusu olduklarını söylüyorlar. Sayıları hakkında çeşitli iddialar var. Ancak ortadaki veriler 24 milyon rakamını öne çıkarıyor. Onlara göre bu rakamın yarısı seçmen konumunda. Siyasi tercihlerinde çoğu seçmen Balkan ve Rumeli milliyetçiliğini geçer akçe olarak görüyor. Bu yüzden adayların kendilerinden olmasını önemsiyorlar. 3 Kasım 2002 seçimlerinde Cem Uzan’ın Rumeli kökenli olmasından dolayı Genç Parti’nin aldığı oyların yüzde 70’in hemşehrileri tarafından verildiği ileri sürülüyor. Peki aynı durum bu seçim için de geçerli mi? Durum biraz farklı görünüyor bugün.

RUMELİ KÖKENLİLERİN TERCİHİ MHP

Rumeli Balkan Türkleri Konfederasyonu’nun 22 Temmuz seçimlerinde kime oy verileceği konusunda bir karar aldığı dile getiriliyor. Rumeli Balkan Federasyonu Başkanı ve Konfederasyon Başkan Yardımcısı Özcan Pehlivanoğlu’na göre, seçimlerde hem federasyon hem de konfederasyon MHP’yi destekleme kararı aldı. Bu karar gayet doğal; çünkü eski hakem Pehlivanoğlu MHP İstanbul 3. Bölge’den milletvekili adayı. “Ortak alınmış bir karar var. Biz bu karara uyulacağını bekliyoruz. Zaten AK Parti’nin politikaları millî değil. Balkanlarda yaşayan kardeşlerimiz var. Onlar ihmal edildi. Bizim için öncelik ekonomi veya AB değil, vatan ve devlettir. AK Parti bu kaygıyı taşımıyor.” sözleriyle iktidar partisini eleştiren Pehlivanoğlu, millî bilinci uyandırmak amacıyla Cumhuriyet Mitingleri’ne Rumeli ve Balkan kökenlilerin katıldığını söylüyor.

Her ne kadar konfederasyon işaret etmiş olsa da Balkan kökenlilerin bu karara yüzde 100 uyacağı anlamı çıkarılmaması gerektiğini söyleyenler de var. Onlara göre Balkan kökenlilerin büyük bir bölümü yıllardır merkez sağ çizgiye çok yakın partilere oy verdiler. AK Parti, Demokrat Parti bu kesimden hatırı sayılır oy toplayabilir. Şüphesiz Cem Uzan’ın Genç Partisi’ni de unutmamak lazım.

GÜRCÜLERİN OYLARI BÖLÜNECEK TÜRKMENLER İSE AK PARTİ DİYECEK

Türkiye’de varlıklarını kültürel düzlemde devam ettirmek isteyen gruplardan biri de Gürcüler. Her ne kadar içine kapanık bir topluluk olarak görülse de 2 milyonu bulan nüfuslarıyla Gürcülerin siyasete ilgisi çok fazla. Önümüzdeki seçimlerde Gürcülerin, iki ayrı partiye oy vereceği söyleniyor. Sol görüşlü Gürcülerin CHP’yi, sağ görüşte olanların ise AK Parti’yi tercih etmesi yönünde önde gelen liderlerin karar aldığı dile getiriliyor. Gürcüler üzerinde etkili olanlar arasında eski İçişleri Bakanı Sadettin Tantan’ın ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş’ın ismi zikrediliyor.

Genel seçim öncesi gündeme gelen diğer bir topluluk ise Iraklı Türkmenler. Bazı Türkmen liderlerin seçimde Doğu Perinçek’in liderliğini yaptığı İşçi Partisi’ni desteklediğini açıklaması ve oyların bu partiye blok olarak verileceğini söylemesi Türkmenler arasında rahatsızlık meydana getirmiş durumda. Özellikle bu kararın tüm Türkmenleri kapsıyormuş gibi takdim edilerek Aydınlık Dergisi’ne kapak olmasından üzüntü duyduklarını söylüyorlar.

İŞÇİ PARTİSİ SPEKÜLASYON YAPIYOR

Iraklı Türkmenlerin İşçi Partisi’ne toplu oy verme yönünde aldığı bir karar olmadığını belirten Prof. Suphi Saatçi, kendileri üzerinden kimsenin siyaset yapmaması gerektiğini belirtiyor. “Alınmış bir karar yok. Hele İşçi Partisi lehine verilecek bir hüküm asla olmamıştır. Iraklı Türkmenler herkes gibi sandığa gidip oylarını kullanacaklar. Büyük oranda tercihleri AK Parti olacaktır. İP spekülasyon yapıyor.” diyor. Iraklı Türkmenlerin yaklaşık 50 bin kadar oyu bulunuyor. Saatçi, bu oyun manipüle edilecek bir pazarlık malzemesi olmayacağının altını çiziyor.

Lozan Anlaşması çerçevesinde Türkiye’de “azınlık” olarak kabul edilen Türk vatandaşları da siyasi tercihlerini genelde kamuoyu ile paylaştı. “Dürüst olmamız gerekirse biz Ermeniler CHP’nin karşısındaki AK Parti’yi tercih ediyoruz. AK Parti azınlıklara karşı tutumunda daha az ulusalcı.” diyen Ermeni Patriği Mesrob II, Ermeni Cemaati’nin kime oy vereceğini açıkça deklare etti. Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Etyen Mahçupyan da, Ermenilerin önemli ölçüde AK Parti’ye oy vereceği görüşünde. AK Parti’nin Meclis’ten geçirmeye çalıştığı Vakıflar Yasası’na CHP’nin karşı durması bu partinin Ermeniler üzerindeki kredisini bitirmiş gibi. Ancak Ermeniler yine de oylarını tek bir partiye verecek gibi görünmüyorlar. Özellikle marjinal görüşlere sahip Ermenilerin bağımsız adaylara oy vermek için ortak karar aldığı iddia ediliyor. Diğer yandan Demokrat Parti’den milletvekili adayı Ermeni kökenli Efrin Bağ’a da oyların bir kısmının gitmesi kuvvetle muhtemel. Türkiye’de 60 bin Ermeni’nin sandık başına gideceği tahmin ediliyor.

Süryaniler de sandıkta kimi tercih edeceklerini belirlemiş durumda. Tamamı olmasa da Süryanilerin önemli bir kısmı AK Parti’yi destekleyecek. Bunun için alınmış cemaat içi bir kararın varlığından söz ediliyor. Süryani Katolik Kilisesi Başkanı Zeki Basatemir, “Mevcut hükümetten memnun olmadığımızı söyleyemeyiz. Biz hükümetin sorunlarımızı çözmede iyi olduğunu düşünüyoruz.” diyor. Türkiye’de Katolik Süryanilerin sayısı 5 bin, Ortodoks Süryanilerin ise 20 bin olduğu tahmin ediliyor. Süryaniler Türkiye’deki Hıristiyan topluluklar içinde en büyük olanı. Bu yüzden kanunen azınlık olarak kabul edilmiyorlar.

SÜRYANİLERİN, YEZİDİLERİN TERCİHİ

Süryanilerin önemli bir kısmı İstanbul’da yaşasa da asıl merkezleri Mardin. 7 bin Süryani yaşıyor Mardin’de. Siyasi tercihleri ise İstanbul’dakilerle paralellik arz ediyor. Mardin’de Süryani asıllı Gebro Tokgöz’ün CHP’den Mardin 5. sırada milletvekili adayı gösterilmesi durumu biraz değiştiriyor. Mardin’de oylar kısmen bu yüzden CHP’ye kayacak olsa da asıl oylar AK Parti’ye gidecek. Zaten Süryaniler de CHP’nin Mardin’de 5 milletvekili çıkarma potansiyelinin olmadığını söylüyor.

Türkiye’de yaşayan Yahudiler oyların bölünmesinden yana değil. Bundan dolayı Yahudi vatandaşların tercihinin AK Parti’den yana olacağı ileri sürülüyor. Aynı durum Rumlar için de geçerli. Çünkü CHP’nin başını çektiği ulusalcı fikirlerden rahatsızlar. Özellikle Hrant Dink cinayetinden sonra milliyetçiliğin tırmanmasından endişe ediyorlar. Sayıları çok az da olsa varlıklarıyla zaman zaman gündeme gelen Yezidilerin siyasi tercihi bu seçimlerde ikiye ayrılmış. Güneydoğu’da yaşayan Yezidilerin bin 500 kadar oyu bulunuyor. Oyların AK Parti ile DTP kökenli bağımsız adaylar arasında bölünmesi kuvvetle muhtemel.

aksiyon

 

Bu haber 475 defa okundu.