Sandıktaki halk emridir

17 Temmuz 2007 10:14 tsi
‘Sandığın içindeki tehlike’ kampanyasını yanlış bulan Tarhan Erdem, ‘Sandıktan ne çıkarsa meşru, saygıdeğer ve doğrudur. Çünkü halkın emridir’ diyor. Erdem’in CHP-MHP koalisyon yorumu da şöyle: ‘Koruk duayla üzüm olmaz&

Seçim havasına geç girmiş olsak da ortam iyice ısındı. Zira seçimlere sadece 5 gün kaldı. Sandıktan ne çıkacağı, 4 Kasım seçimlerinin 22 Temmuz’a alınmasına neden olan olağandışı gelişmelerin oyları etkileyip etkilemeyeceği merak konusu. Bu yüzden Türkiye’nin ünlü ve saygın kamuoyu araştırmaları uzmanı Tarhan Erdem ile partilerin performanslarını, seçim öncesini, sonrasına dair olasılıkları ve Cumhuriyet gazetesinin yürüttüğü ‘Bu sandığın içindeki tehlikenin farkında mısınız’ kampanyasının yol açtığı tehlikeyi konuştuk. ‘99 seçimlerinde MHP’nin sürpriz yükselişini bilen tek araştırmanın yöneticisi olan Erdem, CHP eski genel sekreterlerinden. KONDA araştırma şirketinin sahibi ve yöneticisi, Radikal gazetesi yazarı.

Cumhuriyet gazetesi ‘Sandığın içindeki tehlikeyi görüyor musunuz?’ sorusuyla bir kampanya yürütüyor. Buradan hareketle şunu sormak istiyorum: Sandık 22 Temmuz’a ayarlı saatli bir bomba mıdır?

Orada sandıktan çıkacak oyların tehlikesinden bahisle çıkacak sonuç tehlike olarak gösteriliyor. Bu da çok yanlış. Sandıktan ne çıkarsa meşrudur, saygıdeğerdir.

SANDIĞIN İÇİ TARTIŞILAMAZ

Reklam filminde sandığa bakan kadın, sadece gözleri görünen yüzü peçeli bir kadına dönüşüyor. Sandıktaki tehlike şeriat olarak kodlanıyor yani. Tehlike bu mudur?

Bilmiyorum ama doğru da bulmuyorum. Sandığın içini tartıştığınızda ortaya alternatif koymanız lazım. Sandığa gitmeyip nereye gideceğiz? Alternatif yok, kulaklara fısıldanan var. Oysa herkesin sandığa kendini düzeltmek için bakması lazım. Ne çıkarsa çıksın! Sandıktan çıkan halk emridir. Uyacak, saygı göstereceksiniz. Benim gibi düşünüyorsanız sonuca ‘doğru’ da diyeceksiniz.

HALK EN DOĞRUSUNU BİLİR

Neden, halk yanlış karar veremez mi?

1950’den beri 14 seçim yaptık. Hangisi yanlıştı? Ben 12 kere oy verdim. Çoğunda da halkın verdiği oyla benim oyum arasında fark vardı. Şimdi geriye baktığımda halkın oyunun hep doğru olduğunu görüyorum.

Üstelik seçimlerin bazılarında siz de CHP’den adaydınız!

Evet, ama sonuçta halkın ne kadar doğru yaptığını anladım. Şimdi ben ‘Sandığın içindeki tehlikeyi görüyor musunuz’ diye soranlara soruyorum: Halkın verdiği oylardan hangisi yanlıştı, örnek göstersinler. Ama kimse söylemiyor bunu. Seçmen seçim sabahı kalkar ve bir karar verir. Bu en doğru karardır. Tartışılamaz.

Ama tartışılıyor. Demokrasimiz darbeler, muhtıralar nedeniyle bir türlü rayına oturup gelişememiş. Ve biz hálá sandığı korumaya, bununla yetinmeye çalışıyoruz. Sandığı bile sorgulayan bir zihniyet var çünkü?

Son darbeden bu yana 27 yıl geçti. 2007’de bir muhtıramız var ama yine de ilerleme kaydediyoruz. Toplumun şartlarına göre aldığımız mesafe az değil. Hem 27 Nisan muhtırasının yanlış olduğunu eskiden olduğundan fazla kişi söyledi. Bu da bir şeydir.

İNÖNÜ GİBİ YAPAMADILAR

Çok iyimsersiniz. Sandığı tehlikeli bulan zihniyet, önceki dönemlerde de var mıydı peki?

57 sene boyunca hep oldu. Bu kadar da açık ifade edilmiştir. Ama 1970 öncesinde bu tür girişimlere karşı İnönü hep kesin tavır almış, sandığa saygılı olmuştur. Ama şimdi sandıkta tehlike görenlere karşı muhalefet açık vaziyet almıyor. İnönü’nün yaptığını bugün ne Baykal, ne diğerleri yapıyor. Bilakis sessiz kalarak onaylıyorlar. Buna karşı çıkmıyorsanız, bir bakıma ‘benim dışımdaki oylar tehlikelidir’ diyorsunuz.

Bu girişimler seçmeni etkiler mi?

Hayır. Liderler konuşuyor, seçmen hepsini dinliyor, karar veriyor. Seçmen davranışı öyle ufak tefek laflarla değişmez. ‘A bak tehlike varmış, Cumhuriyet’i okuyayım da tehlikesize oy vereyim’ diyen bir kişi var mıdır?

DUAYLA KORUK ÜZÜM OLMAZ

AK Parti’nin önünü kesmek için merkez sağ ve solun birleştirilmeye çalışıldığı; sağ birleşemediği, sol birleşse de sinerji doğmadığı için CHP-MHP koalisyonuna yönelindiği yazıldı. Sandıkta tutar mı bunlar?

Duayla koruk üzüm olmaz. İkisinin de beyannamesinde ‘öcü’ var. Öcü ne? AB, ABD, Kürtler, Ermeniler, din adamlarıÉ Böylece siyasi netice almaya çalışıyorlar ama bu toprakların büyük birikiminin farkında değiller. Evet, Türkiye’de Hizbullah vardır ama Cuma namazına giden her adamı tehlikeli görmenin, göstermenin manası yoktur. Ya da Kürt sorunu var diye her Kürt’e ülkeyi bölmeye, devleti yıkmaya çalışıyor diye bakamazsınız. Yanlış teşhis yanlış sonuç doğurur.

İP MHP’YE ZARAR VERDİ

MHP ve CHP’nin tehlike söylemiyle yanlış bir seçim stratejisi yürüttüğünü mü söylüyorsunuz?

‘Acaba bu parti milliyetçi mi’ diye düşünenlere kendilerinin daha iyi milliyetçi olduğunu söyleyerek oya çevirmiş olabilirler. MHP liderinin ip atması maksadını aşmış bir harekettir. Sonuçta kendisine zararı oldu.

AK Parti’nin oyu son anketlere göre yüzde 40’larda. Ve ‘yaşanan bunca şeye rağmen oyu hálá neden düşmüyor’ diye bir şaşkınlık da var?

Ne kadar kötü değil mi? ‘Bu halk bir şey bilmez, ben bilirim’ anlayışı bu. Mayıs başında dedim ki, ‘DP muhalefeti hedeflemelidir’. Buna pek yüz vermediler ama doğru olduğunu görmekteyiz. Eğer DP ‘Meclisin iyi bir muhalefet partisine ihtiyacı var. Ben talibim’ deseydi, meclise girerdi. Stratejik bir hata işte bu.

CHP’DE SİNERJİ YOK

ANAP ile birleşememesinin katkısı ne oldu bu sonuca?

Oy kaybettirmiştir. Zaten birleşme ile birleşmemenin farkı yüzde 3-4’tü.

CHP-DSP’nin birleşmesinden oya yansıyan bir sinerji doğdu mu?

Hayır. ‘İktidar olduğumuzda şunu yapacağız’ gibi somut bir şey söyleyebilselerdi, halk için anlamı olabilirdi. Sorduğunuz ilk soruyla ilgili tüm bunlar. Halkın doğru karar vereceğini kabul etmek lazım.

Genç Parti Meclis’e girer mi?

Giremez. Girerse sürpriz olur.

Bağımsızların Meclis’e girmesi Türk siyasetini nasıl etkileyecek?

Barajın anlamsız olduğu görülecek. Baraj önümüzdeki dönem kalkmazsa, bağımsızlar çok daha etkin olacak.

Seçmen lafla oy değiştirmez

Beyanname teknik bir şey, herkes ilgilenmeyebilir ama meydanlar, sloganlar, vaatler açısından partilerin seçim performansları nasıldı sizce?

Bildiklerimden hareketle söylüyorum: Bizim seçmenimiz, birinin bir şey söylemesiyle oy değiştirmez. Kararını tartışmaz.

Kamuoyu anketlerinde niye bu kadar kararsız seçmen var o halde?

Kararlı da paylaşmak istemiyor. Fikir değiştirenlerin oranının yüzde 5-10’dan fazla olduğunu sanmam. Seçmenin yüzde 80-85’nin oyu seçim kararının alındığı 1 Mayıs’ta neyse bugün de odur. Türk seçmenin oyu son bir ayda çok az değişir.

KADINLAR SİYASET BİLİR

Ya kadınlar? Kocalarının yönlendirmesiyle mi veriyor oyunu?

Hayır. Böyle verenlerin sayıları epey azdır. Rüşveti kelam kabul etmeyin, Türk kadını Türk erkeğinden daha iyi siyaset bilir ve yapar. Hakim hatta mütehakkimdir.

Gençler apolitik olmakla eleştirilse de mesela milliyetçiliğe en yatkın olanlar onlar, öyle değil mi? Bu durum MHP’ye mi yarayacak? Öte yandan onların hayatlarını etkileyen en somut vaat ‘ÖSS’yi kaldıracağım’ diyen Genç Parti’den geliyor. Genç seçmen eğilimi nedir?

Tek şey söylenemez ama şu söylenebilir: YSK’ya göre seçmen sayımız 42 milyon 500 bin. Bunun 3’te biri yani 14 milyonu 18Ğ28 yaş arasında. MHP gençler arasında ortalamasının üstünde oy alıyor ama ‘Gençlerin birinci partisi MHP’ denemez. GP için de durum aynı.

Anketler binde bir oyu etkiler

Tartışılır ama seçmen anket so- nuçlarından etkilenir mi gerçekten?

1995’te 298 sayılı yasayı değiştirip anketleri yasaklamasaydık son eğilimleri bilecek ve seçim sonuçlarıyla kıyaslayabilecektik. Şimdi lüzumsuz yere partiler ‘İktidara geleceğim, verilenin iki üç mislini vereceğim’ diyor, boşuna şişiniyor. Anketler oyları binde bir ya da iki etkiliyordur.

Anketlere bakıp ‘Bu kazanamayacak bari şuna vereyim de boşa gitmesin’ demiyor mu yani seçmen?

Bu kazanıyor, bari şuna vereyim de diyebilir. Artı eksi birbirini dengeler. Bu iddianın yanlışlığının ispatı şu: Anketler seçmeni etkiliyor olsaydı anket sonuçlarının seçimlerde teyit edilmemesi gerekirdi.

VESAYETTE GARABET VAR

Cumhurbaşkanını halk seçerken, sandığı tehlikeli bulan zihniyet bu defa da ‘Çankaya’yı bekleyen tehlike’ mi diyecek?

15 Nisan’dan evvel de laiklik mitinglerini buna getirmek isteyenler oldu ama topluluk uymadı. Bu sloganla yine karşılaşılabilir çünkü böyle düşünenler kısa sürede fikir değiştirmez. Çankaya’ya gideceklerde ‘Evvelden oluşmuş organik bir bağ olmalı, kişi bürokrat olmalı, talimat alabilmeli’ kriterleri aranıyor. Ben de isterim cumhurbaşkanının benim gibi düşünmesini. Bunda garabet yok ama bunun için kendine ait olmayan güçleri kullanmada, vesayette var.

SONUNDA ŞUNU ÖĞRENDİM

Yıllardır toplumu anlamaya çalışıyorsunuz. Ne öğrendiniz?

Halkın hep doğru karar verdiğini öğrendim. Halktan 12 defa farklı oy vermiş biri olarak söylüyorum bunu. Bu işe başlamadan önce toplumu 1 tanıyorsam bugün 100 tanıyorumdur.

Sonuçlara şaşırmıyorsunuz, işin heyecanını kaybettiniz o halde?

Evet, artık şaşırmıyorum ama ayrıntıların heyecanı var şimdi de.
 
Star

Bu haber 262 defa okundu.