Türkiye doğalgaz köprüsü oldu

15 Temmuz 2007 09:06 tsi
Türkiye, Anadolu'yu by-pass edip Türkmen gazını Ukrayna üzerinden Avrupa'ya ulaştırmayı planlayan Rusya'ya karşı İran kozunu oynadı ve enerjideki en büyük rakibine gol attı. Türkiye, Türkmen, İran ve Irak doğalgazlarını İran'la yaptığı anlaşmayla Avru

Türkiye, Anadolu'yu by-pass edip Türkmen gazını Ukrayna üzerinden Avrupa'ya ulaştırmayı planlayan Rusya'ya karşı İran kozunu oynadı ve enerjideki en büyük rakibine gol attı. Tahran'la yapılan anlaşma ile Türkmen gazı, İran ve Türkiye üzerinden Avrupa'ya pazarlanacak. Türkiye, İran'ın Asaluye bölgesindeki kaliteli doğalgazla birlikte Türkmen gazını da alacak ve Avrupa'ya satacak. Türkiye, İran'ın Güney Pars havzasındaki geliştirme projesine de ortak olacak. Böylece Avrupa da doğalgazda Rusya bağımlılığından kurtulacak.
Projeyle, Bakü-Ceyhan, Mavi Akım ve Kerkük-Yumurtalık hattı projelerinden sonra Türkiye, Türkmenistan-İran-Türkiye hattı ile Kerkük Yumurtalık'a paralel çekilecek Irak doğalgazı hattına da sahip olacak. Mısır doğalgazının Türkiye'ye getirilmesi çalışmaları ise hızla ilerliyor. Cuma günü gece geç saatlerde Enerji Bakanı Hilmi Güler ile İran Petrol Bakanı Kazım Veziri Hamaneh tarafından imzalanan anlaşma ile İran'ın Asaluye doğalgazının Türkiye'ye getirilmesi, Türkmen doğalgazının İran üzerinden aynı hatla aktarılması konusunda anlaşmaya varıldı. Türkiye İran ile birlikte Türkmen doğalgazını da Avrupa'ya pazarlayacak.

Türkmenbaşı'nın hayattayken çalışmalarını başlattığı Türkmen gazının İran üzerinden Türkiye'ye getirilmesi projesi nihayet hayata geçiriliyor. Türkiye böylece Orta Asya bölgesinin gazını alternatif yollardan Avrupa'ya ulaştıran Rusya'ya karşı alternatif enerji hattına sahip olacak. Mavi Akım, Arap gazı, İran-Türkmen gazı ile Irak gazlarını topraklarından geçirip Avrupa'ya pazarlayan ülke olma konumunda. Türkiye ile İran arasındaki Şahdeniz Projesi üzerindeki çalışmalar ise sürüyor. Doğalgaz rezervleriyle Avrupa'yı kendisine bağımlı kılma stratejisi güden Rusya'ya karşı Türkiye, alternatif enerji hatları ile Avrupa'da ayrı bir güce kavuşuyor.

ÇOK BÜYÜK BİR ADIM

İran Petrol Bakanı Hamaneh, İRNA'ya yaptığı açıklamada, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Güler ile yaptığı görüşmenin “çok olumlu' geçtiğini ve imzalanan mutabakat zaptıyla iki ülkenin petrol ve gaz işbirliği konusunda “çok büyük bir adım' attıklarını söyledi. İki ülke yetkilileri arasında enerji konusunda daha önce de görüşmeler olduğunu, ancak bunlardan bir sonuç alınamadığını belirten Hamaneh, “Ama bugün petrol ve gaz konusunda büyük bir adım attık ve İran'ın Türkiye üzerinden Avrupa'ya doğal gaz göndermesi konusunda anlaşık' dedi. İran gazının Avrupa'ya taşınması için bir doğal gaz boru hattı inşa edilmesi gerektiğini belirten Hamaneh, bunun için oluşturulacak projeye iki ülkenin eşit oranda katılacağını da kaydetti. Hamaneh, İran'ın Asaluye kentindeki Güney Pars doğal gaz havzasındaki geliştirme projesine Türkiye'nin de katılması ve bu konuda işbirliğinin geliştirilmesi yönünde de mutabakata vardıklarını belirtti.

Anlaşmanın açılımı Kuzey Irak

İnal Batu: Bu anlaşma olduysa çok sevinirim. Bu ortamda İran ile anlaşma yapılması Türkiye'nin önemini arttırır. İran'la Kuzey Irak çıkarlarımız örtüşüyor. Kürt devleti konusunda. bölgedeki stratejik çıkarlarımız örtüşmeye başladı. Amerika da Türkiye'deki inandırıcılığını kaybediyor, Kuzey Irak politikası yüzünden. İran Türkiye'ye karşı çok daha dikkatli. Türkiye Amerika'dan uzaklaşıyor ve İran'la yakınlaşıyor. İran'a karşı Amerika tarafından Kürt örgütleri destekleniyor. Bu anlaşma Türkiye'nin Amerika'ya kafa tutması anlamına gelir. Ancak İran'ın nükleer güç olmasına Türkiye destek vermemeli. Rusya da çok önemli bir aktör haline geldi. Putin'in birbirini izleyen hamleleri Rusya'nın ağırlığını artırdı. Türkiye'ninkini azalttı. Bu işbirliği Rusya'ya karşı da bizi dengeleyecektir.

Doğalgazı daha ucuza alacağız

Önder Karaduman: Rusya'nın geliştirdiği politikalara karşı bizim de politika geliştirmemiz gerekiyordu. Geçtiğimiz günlerde Rusya'nın bizim projelerimiz ve terminal olma ataklarımızı çürütecek bir takım projeler geliştirdi. Bu Türkiye için çok olumlu. Elini güçlendirir. Bu durum Rusya'nın Avrupa'da tek başına olmadığının göstergesi olacak. Türkiye'ye çok büyük avantaj getirecek. Doğalgazı daha ucuz alabiliriz. Rusya'dan gelen gazlar var. Rusya'nın Türkiye üzerindeki elini zayıflatır. Rusya da bir hamle yapabilir ama bunu pozitif değerlendirmemiz gerekir.

Gaz savaşında Türkiye önde

Rusya Türkmen gazını Kazakistan-Rusya üzerinden uluslararası piyasalara yönlendirmek istiyordu. Bu nedenle Eylül 2007'de Kazaklar ve Türkmenler ile imzalayacaktı. Böylece Rusya hem petrolde hem de gazda, kendisine alternatif oluşturabilecek önemli kaynakları kendisine bağlayacaktı. Bu senaryonun gerçekleşmesi ise 31 milyar metre küp gaza ihtiyaç duyan NABUCCO projesinin boşa çıkması anlamına geliyordu. Eylül 2006'da Türkiye'nin almaya başlaması gereken Azerbaycan gazının gecikmesinin altında da Rusya'nın Azerbaycan ve Gürcistan'a uyguladığı baskının olduğu söyleniyor. İran alternatifinin önündeki en önemli engel ise ABD'nin İran üzerindeki politikaları olarak değerlendiriliyor.Yeni sahalara yatırım yapmaksızın, İran'ın ihraç edecek gazı yok. Bu nedenle İran Türkmenistan'dan aldığı gazı Türkiye üzerinden geçirmek istiyor. Bölgedeki Irak alternatifi ise yine Amerikan politikaları nedeniyle sorun oluşturuyor. Rusya bu koşullar içerisinde “NABUCCO'ya da Yunanistan hattına da gazı biz verelim” diyordu. İşte tüm bu gelişmeler Rusya'nın elini fazlasıyla güçlendiriyordu. Türkiye'nin son hamlesi ise Rusya'nın tüm bu girişimlerini boşa çıkarırken, NABUCCO projesini canlandırarak Türkiye'nin tekrar enerji köprüsü olmasını sağladı.

Türkiye çok şey kazanır

Uluslararası Enerji Uzmanı Necdet Pamir: Pratik olarak zaten Türkiye almakta olduğu yaklaşık 4-5 milyar metreküp doğalgazı fiili olarak Türkmenistan'dan alıyor. Amerika'nın İran'a karşı ambargosu mevcut. İran Libya Ambargo Yasası diye bir şey var. Buna göre Amerika 20 milyon dolardan fazla İran'dan alım yapacak şirkete ambargo uyguluyor. Amerikan ambargosu varken bu anlaşma çok zor. Milyarlarca dolarlık yatırım gerektiriyor. Türkiye şu anda yüzde 65 gaz ithal ediyor, Rusya'ya bağımlı. Bu durum Rusya'ya karşı bir hamle olarak görülebilir. Fiyat indirmeye çalışıyoruz. Bu noktada karşılıklı hamleler yapıyoruz. Enerji kaynakları açısından kaynaklar çeşitlenmeli. Doğalgazı birçok ülkeden almak daha iyi. İran'ın çok zengin gaz rezervleri var. Rusya dogalgaz rezervinde birinci, İran ikinci. Güney Pars gaz sahasında Türkiye doğalgaz çıkartacak. Hem İran gazının geliştirilmesi hem de Türkmen gazının kendi ülkesinden geçirilmesi İran'ın işine gelir. Türkiye orada doğalgaz arayacak, onu işleyecek ve taşıyacak. Türkiye bugün tükettiği gazın yüzde 65'ini Rusya'dan yüzde 16'sını İran'dan geri kalanını Nijerya ve Cezayir'den alıyor. Türkiye şirketlerinin yurtdışında bu projeye girmesi çok kârlıdır. Doğru bir sahadır. Türkiye açısından önemli. Gaz ucuza alınabilir bu yolla.

Yapılan anlaşmanın stratejik önemi

Güney Pars sahası dünya rezervlerinin %15'ini oluşturuyor.

Hat Türkmen gazı için en ideal yol olarak görülüyor.

Türkiye'nin Avrupa ile Asya arasında doğal gaz köprüsü olma olanağını gerçek kılacak

Rusya'nın Türkiye'yi by-pas etme stratejisini boşa çıkarıyor.

Türkiye'nin doğalgaz maliyetlerini aşağıya çekecek

İran ve Türkiye'nin yakınlaşarak bölgede önemli bir güç haline gelmesini sağlayacak

NABUCCO projesinin Türkiye üzerinden tekrar hayata geçmesini sağlayacak

Rusya'nın Türkiye'yi doğalgazda ekarte etmesini ve tekel olmasını engelleyecek

yenişafak

 

Bu haber 818 defa okundu.